Rejime Kontributivu foun seguransa sosiál mak Rejime Repartisaun, obrigatóriu no kontributivu, atu hetan direitu ba benefísiu (prestasaun sosiál), traballadór tenki kontribui ba rejime (kontribuisaun sosiál).
Maibé, traballadór la kontribui mesak. Fulan-fulan, hosi taxa kontributiva totál (10% hosi saláriu mensál tomak), entidade empregadora kontribui ho 6% no traballadór kontribui ho 4%.
Nune’e, traballadór hotu-hotu no nia entidade empregadora kontribui fulan-fulan ba “karteira komún” (hothotu nian). Osan sira ne’ebé mak akumula iha karteira komún ne’e sei uza atu selu fulan-fulan ba, prestasaun imediata ezemplu, selu subsídiu ba maternidade no paternidade, ba sira ne’ebé sei servisu no kontribui hela (jerasaun traballadór hanesan), selu pensaun traballadór reformadu sira-nian, ezemplu, ema sira ne’ebé la servisu ona maibé kontribui ona ba rejime (jerasaun anteriór).
Osan restu tinan-tinan, hafoin halo pagamentu sira temi iha leten, tama fali iha Fundu Rezerva ida atu garante nafatin sustentabilidade sistema nian. Bainhira kontribuisaun la to’ó atu selu prestasaun sosiál, bele foti osan hosi Fundu Rezerva ne’e.
Diploma refere ba modelu jestaun Fundu Rezerva Seguransa Sosiál (RSSS) hatuur ho aspetu tuir mai: FRSS permite rai osan restu (saldu) hosi rejime kontributivu (kontribuisaun no prestasaun kada tinan), Verba hirak ne’ebé akumula iha FRSS iha futuru, atu selu loos de’it ba prestasaun sosiál ba ema ne’ebé mak kontribui ba Rejime Kontributivu.
Advertisement
Alende ne’e, FRSS pertense ba sistema seguransa sosiál, nune’e integradu iha perímetru orsamentu seguransa sosiál (OSS); FRSS ne’e autonómu no iha modelu rasik ba jestaun; Banco Central Timor-Leste (BCTL) mak responsável ba FRSS nia jestaun operasionál, liuhosi akordu ida ne’ebé sei asina ho Institutu Seguransa Sosiál.