Aprezentasaun ida ne’e hato’o direta hosi I Vise Primeiru-Ministru, Ministru Koordenadór bá Asuntu Ekonómiku, Ministru Turizmu no Ambiente, Francisco Kalbuadi Lay, liuhosi Meza Redonda kona-ba Pós-Adezaun Timor-Leste nian bá OMK ho títulu “Timor-Leste nian Adezaun bá OMK: Trasa ekonomia diversifikada ne’ebé reziliente, inkluziva no sustentável através hosi integrasaun ekonomia globál”.
Jornalista Hatutan.com, Rogério Pereira Cárceres hosi Abu Dhabi relata katak, pillar sira-ne’ebé reprezenta Timor-Leste nia komponente prinsipál sira atu implementa durante faze pos-asesaun, kompostu hosi: i) Dezenvolvimentu Setór Privadu, ii) Transparénsia no Notifikasaun kumprimentu, iii) Dezenvolvimentu Infraestrutura, iv) Presiza asisténsia téknika no kapasitasaun, v) Mekanizmu Koordenasaun: vi) internu no esternu, Polítika, peskiza, análize & informasaun, vii) no OMK kumprimentu.
Advertisement
Maski pillar hirak-ne’e importante tebes atu suporta faze implementasaun pos-adherensia, maibé presiza apoiu maka’as bá fundasaun sira hanesan: Sustenta vontade polítika no hametin mandatu tékniku.
Vise Primeiru-Ministru reprezenta Governu Timor-Leste atu asina adezaun Timor-Leste nian bá OMK, Francisco Kalbuadi Lay esplika, sesaun ida ne’e, hanesan parte importante ida bá TL, hodi hato’o nia vizaun ka mensajen ne’ebé maka hosi Xefe Estadu, José Ramos-Horta, depois rona mós hanoin ruma hosi parseiru sira, liu-liu reprezenta hosi Embaixadora Xiangchen Zhang, Vise-Diretóra-Jeral, no Diretora Divizaun Adezaun, Madam Maika Oshikawa, Bernardo Ivo Cruz, Sekretáriu Estadu Komérsiu Internasional no Investimentu Estranjeiru Portugal nian.
“Ha’u atan rasik, hato’o ita-nia programa post-adezaun. Kerdizér, depois de adezaun ida ne’e, saida de’it mak Timor-Leste atu halo, no atu prepara. Ne’e mak pontu hitu, ha’u hato’o tiha ona, depois prepara mós bá aban dadeersan, atu halo ona asinatura bá iha serimónia ofisiálmente, Timor-Leste sai ona membru plenu bá OMK, Francisco Kalbuadi Lay, hateten bá jornalista sira.
Foto hamutuk hafoin sesaun Timor-Leste aprezenta vizaun estratejiku hitu bá masaun sira membru OMK. Foto/Rogério Pereira Cárceres
Kona-bá pontu importante hitu iha leten, Governante ne’e afirma, vizaun sira-ne’e hetan apoiu maka’as hosi vizaun jerál Governu Konstitusional bá da-IX ne’ebé iha kompromisu tomak atu hametin no otimiza setór governasaun no sira-nia rekursu sira, hodi hamenus dalan ne’ebé deskreve ona atu transforma vizaun Ajenda Dezenvolvimentu Sustentável bá tinan 2030 no Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu bá tinan 2011-2030 bá realidade.
Iha loron 11 fulan-Janeiru 2024, nasaun sira membru OMK sira konkorda liuhosi konsensu, ad referendum, kona-bá termu adezaun Timor-Leste bá OMK. Momentu ne’e sai mós sinais bá país menus dezenvolvidu sira (PMD) hodi adere bá organizasaun ne’e. Nune’e pakote adezaun Timor-Leste nian bá OMK sei submete liuhosi Konferénsia Ministerial XIII (MC13) ne’ebé sei realiza iha loron 26 Fulan-Fevereiru 2024 iha Abu Dhabi.
Advertisement
Observasaun Hatutan.com iha sesaun meza redonda ne’e, nota katak, hafoin rona tiha vizaun estratéjika sira mak aprezenta hosi Vise PM Francisco Kalbuadi Lay, hetan reasaun apoiu nian ne’ebé mak maka’as tebes mai hosi país amigu no estadu membru sira mak hanesan, Australia, Portugal, Estadus Unidus Amérika, Indonézia, Nova Zelándia, Laos PDR, Xina, Filipina, Ángola, Singapura, Comoros, Índia, no mós hosi Devika Rajeev, nu’udár Trade Policy Officer EIF nian.
Iha meza redonda Timor-Leste nian ne’e, hetan intervensaun direta hosi PR Ramos-Horta, Vise PM Kalbuadi Lai, Prezidente Parlamentu Nasionál (PPN), Maria Fernanda Lay, no partisipante sira mak hanesan, Vise Ministra Asuntu ASEAN, Milena Rangel, Ministru Agrikultura no Peskas (MAP), Marcos da Cruz, Ministru Transportes no Komunikasaun (MTK), Miguel Marques Manetelo.
Ministru Interior (MI), Francisco da Costa Guterres, Vise Ministru Komérsiu no Indústria (MCI-Sigla Português), Augosto Junior Trindade, Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál (SEKOMS), Expedito Dias Ximenes, Diretór SERVE I.P, Governador BCTL, Helder Lopez, Sekretáriu jerál G7+, Elder da Costa.