Prezidente CI, Otélio Ote ho Komisáriu Jerál Polísia Henrique da Costa akomaña hosu Segundu Kompandate Jerál Pedro Belo entre akordu kooperasaun PNTL ho CI hodi garante liberdade imprensa iha Timor-Leste. Foto/Espesiál
Seremónia asina akordu ne’ebé asina direta hosi Prezidente CI, Otélio Ote ho Komandante Jerál PNTL, Komisáriu Jerál Polísia, Henrique da Costa iha Salaun Borja da Costa, Conselho de Imprensa nian, ho objetivu prinsipál atu hametin Liberdade Imprénsa no Liberdade Espresaun iha Timor-Leste.
Prezidente CI, Otélio Ote, konsidera akordu ne’e importante tebtebes no istóriku iha relasaun institusionál entre CI no PNTL atu hamutuk garante liberdade imprensa ho baze bá Lei Komunikasaun Sosial (KomSos) númeru 5/2014, ho nia espíritu mai hosi artigu 19, Konvensaun Direitus Umanus, nune’e mós Konstituisaun RDTL iha Artigu 40 kona-bá “Liberdade Imprénsa” no Artigu 41 kona-bá “Liberdade Espresaun”.
Advertisement
Meius komunikasaun sosial sira ne’ebé oras ne’e rejístu iha CI hamutuk 57 no Jornalista sira besik 400 mak hetan ona karteira profisionál hosi CI dezde 2017 to’o mai 2024.
Otélio Ote haree katak, númeru média no númeru jornalista sira ne’e kontribui maka’as ona, liu-liu bazeia bá papél média konvensionál mak nu’udár meius ida atu informasaun, eduka, kontrola no diverte.
Iha liberdade imprénsa no liberdade opiniaun, tenke asegura katak, jornalista sira hala’o sira nia kna’ar tuir padraun kódigu étika jornalista, tenke asegura katak, CI estabelese diálogu di’ak ho meius komunikasaun sosial sira, sosiedade sívil no instituisaun estadu.
Alende ne’e, CI tenke asegura katak, servisu hotu ne’ebé hala’o bazeia bá lei, bá protesaun liberdade imprénsa no atu haburas demokrásia.
Dezde 2019, akordu ida ne’e konsentra liu bá sosializasaun lei meius komunikasaun sosial. Hafoin tinan hirak liubá, parte rua hanoin katak, presiza tebes atu eleva nota entendimentu ida ne’e bá nota entendimentu ida ne’ebé nia prátiku lori benefísiu bá parte hotu, la’ós de’it bá jornalista sira, maibé mós bá instituisaun PNTL ho nia membru sira hotu.
Advertisement
Ote rekoñese katak, relasaun PNTL ho komunidade Média, espesiál ho CI, durante ne’e la’o ho di’ak, maske iha prátika, akontese disputa oitoan kona-bá asuntu prátika jornalístika no produtu jornalístika, inklui mós publikasaun jornalístiku.
Komandante jerál PNTL, Komisáriu Jerál Polísia Henrique da Costa, subliña, akordu ne’ebé sira asina, la’ós buat ne’ebé foun, maibé, akordu ida ne’e hahú tiha kedas ona iha 2019, iha mandatu komandante jerál sesante, Komisáriu Polísia Faustino da Costa, iha ne’ebé halo asinatura ho Prezidente CI Sesante, Virgílio da Silva Guterres.
“Tanba akordu ne’e remata ona, kaduka ona, entaun, liuhosi prezidente konsellu foun, komandante jerál foun, presiza haree hamutuk, no depois hodi halo fila-fali asina. Tanba ne’e, molok asina, ita nia parte jurídiku hosi PNTL ninian, ho mós jurídiku hosi parte konsellu imprénsa ninian, sira haree hamutuk no ohin, ita bele asina,” Komisáriu jerál Henrique da Costa, hateten bá jornalista sira iha entrevista.
Pontu importante sira iha akordu ne’e, CI ho Komandu PNTL haree liu-liu kona-bá oinsá bele organiza formasaun bá iha parte rua, tantu bá iha membru PNTL atu komprende didi’ak papél jornalízmu ninian, ka média sira nian. Alende ne’e, iha parte ida seluk mós, kolega sira hosi média, bele hatene mós kona-bá iha papél polisia nasionál timor-leste,”
Ote rekoñese iha mós buat balu ne’ebé maka presiza iha koordenasaun bá malu, nune’e, PNTL ho mós konsellu imprénsa, haree hamutuk, atu nune’e bá oin, bele iha servisu hamutuk ne’ebé maka di’ak iha terrenu,” hateten Komisáriu jerál Henrique.
Tuir komandante jerál PNTL ne’e katak, formasaun ne’e parte rua mós bele realiza hamutuk, ka bele keta-ketak, maibé, depende bá atu organiza iha terrenu, importante maka parte rua ne’e tenke iha formasaun.
“Bele halo hamutuk polisia ho kolega média sira, ou kolega média sira prepara iha fatin ruma, ita nian hosi parte polisia bá aprezenta kona-bá papél polisia ninian, ou, hosi parte konsellu imprénsa ninian prepara fatin, depois, konvida polisia mai, para atu nune’e fó informasaun ruma kona-bá papél média ninian,” dehan Henrique da Costa.
Komandante jerál PNTL ne’e rekoñese katak, durante mosu dezentendimentu iha terrenu entre polisia ho jornalista sira ne’e, tanba iha membru PNTL balu mós seidauk komprende didi’k média ninia servisu.
Akordu ida ne’e, tuir mandatu ne’ebé sita iha nota entendiemntu nia laran, sei vale bá tinan haat, hafoin ida ne’e parte rua tuur hamutuk halo avaliasaun, no sei haree fila-fali, para atu nune’e bele estensaun.
Advertisement
Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosial (SEKOMS), Expedito Dias Ximenes, lori IX Governu Konstitusionál apoiu totalmente bá insiativa di’ak sira ne’ebé CI ho komandu PNTL halo, tanba ida ne’e mós nu’udár kontribuisaun bá haburas nafatin demokrásia iha Timor-Leste.