Nasionál

SEKOMS Expedito Ximenes Nomea Ema husi Nia Gabinete Bá Lidera Mídia Estatál Parte Husi Intervensaun no Kontrola

Published

on

Hatutan.com, (03 Maiu 2025), Díli—Observadór mídia no eis-asesór  iha Conselho de Imprensa de Timor-Leste no mós eis-asesór iha Gabinete Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál  (SEKOMS), Pedro Brinca  duvida no la konkorda ho argumentu sira mai husi SEKOMS ho nia asesór atuál sira, inklui ukun na’in-sira  ne’ebé  hateten liberdade imprensa iha Timor-Leste di’ak tebes no laiha intervensaun podér polítika no podér ekonomia ba independénsia mídia sira nian.

Lee Mós: Intervensaun SEKOMS Ba RTTL ho Tatoli Kontribui Hamonu Índise Liberdade Imprensa Timor-Leste

Lee Mós: Timor-Leste Nia Índise Liberdade Imprensa Monu Los iha IX Governu Nia Ukun

Advertisement

Observadór mídia Pedro Brinca hato’o nia intervensuan iha sesaun Diskusaun Nakloke ne’ebé organiza husi AJTL hodi komemora loron mundiál liberdade imprensa, 03 fulan-Maiu 2025. Foto/AJTL

“Nomeasaun ne’ebé Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál (SEKOMS), Expedito Dias Ximenes, deside hodi hili ema na’in-rua husi  gabinete SEKOMS ka husi nia “bolsu laran” ba lidera mídia estatál rua; Rádiu Televizaun Timor Leste, Empreza públiku (RTTL,E.P) ho Ajénsia Notisioza Timor-Leste Tatoli, Institutu Públiku (TATOLI,I.P), ne’e atu hateten intensaun saída? La’ós fasil atu bele haruka no kontrola. Ne’e intervensaun ka lae?,” Pedro Brinca argumenta hodi aprezenta nia duvida  ne’e liuhusi  diskusaun nakloke ne’ebé organiza husi Asosiasaun Jornalista Timor Lorosa’e (AJTL) hodi komemora loron mundiál liberdade imprensa, 03 fulan-Maiu 2025 iha salaun Asosiasaun HAK.  

Padro Brinca haree katak pratika enkontru sira ne’ebé SEKOMS Expedito Dias Ximenes halo ho kualkér entidade iha Gabinete SEKOMS nian sempre bolu  prezensa Prezidente RTTL,E.P ho Prezidente TATOLI atu akompaña maske asuntu ne’e la’ós asuntu mídia nian. Ne’e hatudu katak lideransa sira órgaun komunikasaun sosiál  estatál nian obedese totalmente ba SEKOMS.

Fó hanoin fali katak Prezidente Konsellu Administrasaun RTTL,E.P  atuál Elizeu Isaac Fernandes, molok ne’e asume kargu hanesan Xefe Gabinete SEKOMS Expedito Dias Ximenes nian no Noémio Falção atuál Prezidente Konsellu Diretivu TATOLI,I.P molok ne’e sai hanesan asesór prinsipál ba SEKOMS Expedito Dias Ximenes.

Pedro Brinca mós hateten, programa MEET THE PRESS ne’ebé sai nu’udár programa ne’ebé   SEKOMS orgullu loos hodi konvida membru Governu sira atu mai prienxe kada fulan no atu hanesan mai presta servisu ba jornalista sira  ne’e mós parte ida husi esforsu SEKOMS no IX Governu nian atu kontrola mídia no jornalista sira.  

Pedro Brinca argumenta iha Timor-Leste ho nia kultura halo bele komplika tiha liberdade imprensa, tanba iha Timor ema hotu tane as kultura respeita malu to’o mídia mós labele halo kritika ba lideransa  tanba konsidera falta respeitu.

“Ita hakarak ko’alia kona liberdade imprensa iha Timor, ita ko’alia kona-bá saida tanba saida ita preokupa. Iha Timor jornalista barak la halo pergunta kritiku no loron-loron halo kobertura ba Governu sira-nia atividade, Prezidente Repúblika nia atividade, Atviidade Parlamentu Nasionál nian, Tribunál sira-nia artividade no atividade serimoniál sira Governu nian. Pergunta, tanbasá  jornalista la reprezenta interese públiku ka la preprezenta interese husi  povu. Iha Timor media sira tau fiar liu ba interese husi governu la’ós interese husi povu,” Padro Brinca hateten.

Advertisement

Nia fó ezemplu jornalista haree ema halo manifestasaun kona-bá professor kontratadu ho demonstrasaun ida polísia kaer  ema lori ba sela horas 72 nia laran, liberdade espresaun tansa tene kaptura, ne’e kontra lei, kontra konstituisaun, mas ida-ne’e e jornalista la hakerek.

Pedro Brinca esplika katak Jornalista nia funsaun atu halo kobertura ne’ebé mak loloos, tanba ne’e tenke iha koñesimentu natoon ba área kobertura sira. Ezemplu kona-bá justisa nian tenke lee no hatene uitoan Lei sira atu nune’e halo kobertura ho di’ak no kompriende ka domina asuntu kobertura.

“Ita jornalista tenke iha sentidu to’o ita labele fiar ba ema ida 100%, jornalista labele fiar ba ema ida, tanba nia iha  prinsípiu nafatin atu konfirma no buka hatene,” Pedro Brinca tenik.  

Reprezentante SEKOMS Hatán Pedro Brinca

Amito Qonusere Araújo, reprezentante SEKOMS partisipa iha Diskusaun Nakole AJTL nian hodi komemora loron mundiál liberdade imprensa iha Salaun Asosiasaun HAK, 03 Maiu 2025. Foto/AJTL

Hatán ba preokupasaun Pedro Brinca nian ne’e, reprezentante SEKOM nian ne’ebé partisipa iha Diskusaun Nakole AJTL nian ne’e, Amito Qonusere Araújo, afirma nia parte simu intervensaun no opiniaun kritika sira husi Pedro Brinca nian ne’e, maibé institusionálmente nia lasimu tanba Pedro Brinca uluk rekruta ba SEKOM hanesna asesór nune’e mós rekruta bá Conselho de Imprensa dfe Timor-Leste  hanesan asesór tuir loos tempu barka nu’udár asesor buka atu kontribui hadi’a tanba Estadu lakon osan selu Pedro Brinca  atu bele hadi’a, maibé saida mak nia halo nia la konsege  fila mai para atu bele ko’alia fali problema sira ne’ebe mak tuir loloos iha nia tempu.

“Situasaun ne’e la akontese depois atu bele ko’alia iha fatin-fatin dehan katak Timoroan labele halo buat ida nunka mais akontese ida- ne’e. Sujestaun sira ne’ebe mak ema ko’alia tenke simu maibé uza ho rasusinu, la di’ak, ita ko’alia, maibé tenke ho solusaun, katak   ida-ne’e ita tenke muda ita-nia mentalidade para iha futuru labele akontese se nune’e nafatin nia implikasaun ne’e ita la konsente katak bele tinan oin akontese nafatin,” Amito Qonusere Araújo ne’ebé hala’o hela kna’ar hanesan mós membru Conselho de Imprensa de Timor-Leste hateten.  

Advertisement

Nia hateten, indise liberdade imprensa Timor-Leste nian monu husi 20 iha 2024 mai 2025 ba 39 tuir relatóriu RSF nian ne’e responsabilidade Timoroan hotu nian atu kontribui hamutuk hadi’a iha tinan sira tuir mai la bele monu tan.

“Programa sira ne’ebe mak governu sira implementa hanesan ohin ita diskute hanoin ida ne’e mós fas parte ida husi konkordánsia entre autoridade sosiedade, ita sempre halo konsultasaun tantu Conselho de Imprernsa tantu husi Governu ita akompaña situasaun saida mak akontese,”  nia tenik tan. 

Jornalista: Tome da Silva 

Advertisement

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Trending

Exit mobile version