Ekonomia

Projetu Edifísiu Sentral RTTL,E.P, Laiha Razaun PT Aulia Multi Sarana Halo Fali Soil Test Analyzes

Published

on

Hatutan.com, (29 Jullu 2025), Díli—Projetu konstrusaun edifísiu sentrál foun Rádiu Televizaun Timor-Leste, Empreza Públiku (RTTL,E.P) nia progresu atrazu tebetebes no to’o agora la hatudu mudansa signifikativu iha terrenu tanba razaun empreza PT Aulia Multi Sarana hein hela rezultadu  Soil Test Analyzes.

Lee Mós: Deskonfia, Abuzu Podér no Korrupsaun iha Projetu Konstrusaun Edifísiu Sentral RTTL,E.P

Dezeñu Edifisiu foun RTTL,E.P. Foto/Repro.Espesiál

Informasaun ne’ebé Hatutan.com rekolla husi fontes sira katak razaun ne’ebé   empreza internasionál husi Indonézia PT Aulia Multi Sarana aprezenta halo fali soil test analyzes ne’e la relevánsia  no ne’e deskonfia dada tempu tanba empreza laiha kapasidade atu hala’o servisu.

Fó hanoin fila fali katak molok projetu ho montante orsamentu US$3,760,405.00 ne’ebé finansia husi Governu Japaun no Programa Nasoins Unidas ba Dezenvolvimentu (UNDP) nu’udár implementadór kontrata tiha ona empreza internasionál NIPPON KOEI hodi halo soil test analyzes ho dezeñu ho kustu ne’ebé previstu US$300,000.00.

Advertisement

Soil test analyzes ne’ebé ekipa tékniku husi NIPPON KOEI halo ba terrenu konstrusaun edifísiu foun Rádiu Televizaun Timor-Leste, empreza Públika (RTTL,E.P) hola parte  hosi pakote servisu Detail Engineering Design (DED) inklui ona prepara dezeñu ba uma edifísiu foun sentrál RTTL,E,.P ne’e rasik.

DED ka Detail Engineering Design maka etapa planeamentu ida ne’ebé detallu tebes iha projetu konstrusaun RTTL,E,.P ne’ebé prodús dezeñu tékniku sira no dokumentu sira seluk ne’ebé nesesáriu ba implementasaun projetu nian.

Durante fulan-tolu, tékniku sira husi NIPPON KOEI halo servisu Detail Engineering Design akompaña mós husi Ministériu Obras Públika (MOP) ho  ekipa Laboratóriu.

Dokumentu komprovadu sira husi Detail Engineering Design (DED)  ne’ebé empreza internasionál NIPPON KOEI submete no hetan aprovasaun husi  UNDP hanesan implementador projetu no aprova mós husi parte Governu Timor-Leste liuhosi  MOP ne’e nu’udar dokumentu importante ida ne’ebé sai  matadalan iha implementasaun projetu konstrusaun edifísiu foun RTTL,E.P  hodi garante katak projetu ne’e la’o tuir planu, efetivu no efisiente.

Husi estudu  ka Soil test analyzes ne’ebé NIPPON KOEI halo no hetan aprovasaun husi UNDP, MOP ho parte Laboratóriu hodi rekomenda atu uma edifísiu sentrál  foun RTTL,E.P konstrui ho nia tipu fundasaun ka fondasi GBS (GRAVITY-BASED FOUNDATION).

Advertisement

Modelu ka tipu fundasaun GBS (GRAVITY-BASED FOUNDATION) ne’e halo ona iha projetu uma andár sira balun iha Díli, mak hanesan projetu edifísiu RTTL,E.P andár rua  ne’ebé hanaran edifísiu David Alex Daitula ne’ebé konstrui husi empreza nasionál Baderlema Unipessoal, Lda.

Projetu edifísiu uma andár seluk mós ne’ebé utiliza tipu  fundasaun GBS (GRAVITY-BASED FOUNDATION) nian mak edifísiu Embaixada Portugal iha Dili ho edifísiu foun Tribunál Judisiál Primeira Instánsia Dili  (TJPID) iha Caicoli.

Razaun parte sira, hanesan empreza internasionál NIPPON KOEI, empreza konsultóriu, MOP, UNDP no parte relevante sira aprova harii projetu edifísiu sentrál foun RTTL,E.P  ho tipu fundasaun  GBS (GRAVITY-BASED FOUNDATION) tanba iha terrenu ka rai okos iha bee-matan rua ka tolu.

Edifísiu foun sentrál RTTL,E.P ho nia medida  uma andár haat no tuir planu iha andár segundu  ka pizu-II  ne’e fatin serbisu ba ema na’in-250, iha estúdiu rádiu ho estúdiu televizaun, server no eskritóriu.

Iha andár terseiru ka pizu-III fatin ba serbisu ba ema na’in- 250 no iha andár da-haat ka pizu-IV ne’e fatin ba auditóriu ne’ebé bele akomoda   ema 1000 no iha andár okos ne’e fatin parajen, armazén, workshop ho kantina.

Advertisement

Ba kestaun ne’e Hatutan.com halo esforsu konfirma ho parte kompetente sira iha UNDP maibé esforsu ne’ebé halo la hetan rezultadu tanba UNDP nonook to’o ohin loron no la fó klarifikasaun mezmu jornalista Hatutan.com ba tenta beibeik ona.

Hatutan.com mós halo esforsu konfirmasaun hosi parte empreza PT Aulia Multi Sarana, maibé ekipa tékniku sira iha lokál projetu bandu jornalista halo kobertura terrenu projetu no bandu foti imajen ho video sira.

Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál (SEKOMS), Expedito Dias Ximenes, ba Hatutan.com, Segunda (28/07/2025), hateten nia la hatene buat ida kona-bá PT Aulia Multi Sarana no la hatene prosesu hotu kona-bá projetu ne’e tanba projetu ne’e implementadór mak UNDP.  

“Ne’e bá husu bá UNDP.  Sira (UNDP-red) maka halo ne’e, la’ós Governu maka halo,  tanba ne’e osan husi Governu Japaun fó bá UNDP atu halo aprovizionamentu,  Governu  liu-husi Primeiru-Ministu Kay Rala Xanana Gusmão bá halo de’it lansamentu,” Sekretáriu Estadu  Expedito Dias Ximenes hateten hodi responde Hatutan.com iha resintu Ministériu Negósiu Estrajeniru no Kooperasaun (MNEK).

Nia esplika katak Governu Timor-Leste la hatene tanba UNDP maka halo aprovizionamentu. Tanba ne’e, sé maka  manán no   konkursu ne’e mai husi kompañia internsaionál ne’ebé mós SEKOMS  la hatente.

Advertisement

Kona-bá informasaun ne’ebé fó sai ona katak PT Aulia Multi Sarana sei halo fali soil test analyzes tanba ne’e mak presiza tempu fulan tolu tan atu hetan nia rezultadu ba teste rai ne’e, SEKOMS Expedito Dias Ximenes, hateten ida-ne’e mós nia lahatene tanba parte UNDP mak hatene hotu kedas.

Informasaun seluk ne’ebé iha katak projetu konstrusaun edifísiu foun RTTL,E.P ne’e atraza tanba mós kompañia PT Aulia Multi Sarana menus kapasidade. Tanba realidade iha terrenu projetu nian, PT Aulia Multi Sarana la halo mobilizasaun boot ba ekipamentu pezadu ne’ebé nia promete atu lori husi Indonézia mai, traballadór lokál menus, no material konstrusaun mós laiha terrenu durante fulan-tolu ona.

UNDP rasik uluk promete iha serimónia lansamentu ba projetu ne’e  katak  atu serbisu loron ho kalan hodi aselera projetu ne’e, mas realidade UNDP nonook no la ko’alia buat ida kona-ba implementasaun servisu projetu  nian ne’ebé atraza no deskonfia hamosu abuzu podér no korrupsaun.

Projetu edifísiu sentrál foun RTTL,E.P ne’e previstu investimentu ida  ho montante US$5,970659,11, ne’ebé finansiamentu hetan hosi parseria ida entre Governu Timor-Leste, Governu Japaun no Programa Nasoins Unidas ba Dezenvolvimentu (UNDP, sigla inglés) hanesan implementadór.

Iha loron 19 fulan-Dezembru tinan 2024, hala’o serimónia hatuur fatuk dahuluk  ba projetu konstrusaun edifísiu foun Rádiu no Televizaun Timor-Leste (RTTL,E.P) nian husi Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão,  no projetu ne’e tenke remata ka termina iha fulan-Marsu 2026

Advertisement

 Prezidente Konsellu Administrasaun RTTL,E.P, Elizeu Isaac Fernandes rasik, informa ona katak kompañia internasionál PT Aulia Multi Sarana ne’ebé kaer obra konstrusaun edifísiu sentrál Rádiu RTTL,E.P  fó garantia iha reuniaun Konsellu Administrasaun (board meeting) katak sira  termina projetu ne’e tuir tempu ne’ebé konsta iha kontratu laran.

Prezidente Konsellu Administrasaun RTTL,E.P,  Eliziu Issac Fernades, Kuarta (02/07/2025), iha Otél Timor bá Hatutan.com hateten konstrusaun edifísiu RTTL,E.P la’o hela no daudaun sei iha hela faze teste rai iha laboratóriu.

“Prosesu ne’e   la’o hela,  iha de’it mudansa uitoan  iha nia fundasaun  tanba  ita-nia rai ne’e   iha Caicoli komu bee demais, entaun fundasaun  inísiu ida-ne’ebé maka  loloos tuir BoQ  ne’e muda tanba rai ne’ebé iha ne’ebá ne’e labele  atu kria fundasaun ida-ne’e, tanba ne’e  maka kompañia tenke lori fila fali rai  ne’e  iha relatóriu hodi hein rezultadu laboratóriu ne’ebé la’o to’o semana rua,”  Eliziu Issac Fernandes hateten.

Nia dehan  prosesu bá konstrusaun ne’e hein hela rezultadu hosi teste laboratóriu, bainhira rezultadu sai ona, kompañia PT Aulia Multi Serana komesa fali servisu ba harii   fundasaun nian.

Nia hatutan, komunikasaun  entre RTTL, Obras Públiku,  konsultóriu, kompañia  PT Aulia Multi Sarana ho UNDP kuaze  kada semana halo reuniaun Konsellu Administrasaun (board meeting)  hodi  ko’alia kona-bá progresu no dezafiu konstrusaun.

Advertisement

Jornalista: Marcelino Tomae

 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Trending

Exit mobile version