Hatutan.com, (13 Agostu 2025), Díli— Konflitu iha lala’ok futeból Timor-Leste nian sai ona hanesan lisan ka toman aat ida ne’ebé sempre impede dezenvolvimentu futeból iha rai ida-ne’e. Daudaun ne’e hahú kapítulu foun konflitu Federasaun Futeból Timor-Leste (FFTL) lidera husi Nilton Telmo Gusmão dos Santos ho Ministru Juventude, Desportu, Arte no Kultura (MJAK), Nelio Isaac Sarmento.
Prezidente FFTL, Nilton Telmo Gusmão dos Santos ho Ministru MJDAK Nelio Isaac Sarmento. Foto/Repro
Liuhosi konferénsia imprensa iha edifísiu FFTL, Tersa (12/08/2025), Prezidente FFTL, Nilton Telmo Gusmão dos Santos, ko’alia nakloke sentimentu triste no nakonu ho duvida kona-bá esforsu sira FFTL nian atu dezenvolve infraestrutura futeból iha Timor-Leste, mas kuaze la hetan apoiu husi Governu liuhosi MJDAK.
Nilton Gusmão dos Santos, fó lembra katak Konsellu Ministru aprova tiha ona proposta FFTL nian atu halo reabilitasaun ba Estádiu Munisipál Dili dezde loron 04 fulan-Juñu 2025, maibé to’o agora MJDAK nunka sumu audiénsia ho FFTL atu halo diskusaun kle’an ba implementasaun prosesu reabilitasaun ne’e hodi estimula iha akordu konsesaun entre FFTL ho MJDAK.
Advertisement
XI Governu Konstitusionál liuhusi reuniaun Konsellu Ministru, Kuarta 04 fulan-Juñu 2025, iha Palásiu Governu, aprova proposta husi Federasaun Futeból Timor-Leste (FFTL) ne’ebé atu halo reabilitasaun ba Estádiu Munisipál Díli no halo tán konstrusaun foun ba Estádiu ho kampu futsal indoor tuir padraun internasionál iha Tasi-tolu.
“Sé MJDAK la fó autorizasaun estádiu Dili bá FFTL, ami informa bá FIFA katak ita nia Governu la presiza apoiu ruma, ita informa bá ida-ne’e ba FIFA hodi fundu $3,000,000.00 ne’e haruka fali ba nasaun seluk ne’ebé maka presiza liu, tanba ita la presiza,” Nilton hateten.
Nilton sobre-sai katak FFTL laiha hanoin ruma atu hadau podér ema ruma nia ka atu ultrapasa póder ema seluk nian, maibé FFTL hanoin atu halo kolaborasaun sirúrjiku di’ak bá desportu espesiál futeból bá kamada juventude nia futuru tanba estádiu harii ohin, jerasaun futuru sira sei uza bá atividade futeból Timor-Leste.
“Dala ida-tan, se MJDAK laiha duni interese atu simu reabilitasaun Estádiu Munisipál Dili, klaru ami FFTL mós sei la halo buat ida, tanba apoiu fundu ne’e ita tenke halo buat ruma iha rai, ami la bele halo iha anin,” Nilton hateten.
FFTL kontinua hakarak hakbesik ba Governu atu transforma mehi futeból nu’udár orgullu nasionál sai realidade no aproveita fundu FIFA ho AFC nian atu bele kria kondisaun infraestrura, maibé la hetan resposta pozitivu husi MJDAK.
Advertisement
“Desizaun Governu nian aas liu maka Konsellu Ministru, Governu aprova hakarak hakuak projetu ne’ebé maka ami aprezenta, ami husi FFTL agradese tebes bá desizaun Governu ho konfiansa tomak ne’ebé maka fó ona liu-husi Konsellu Ministru atu lori projetu ne’e bá oin, maibé infelizmente projetu ne’e hasoru beibeik dezafiu tanba la iha kolaborasaun di’ak husi MJDAK,” Nilton tenik.
Nia konta tan katak, mensajen klaru ne’ebé ne’ebé nia hetan husi prezidente FIFA, AFC no mós AFF husu FFTL halo esforsu hotu atu nune’e lori futeból fila hikas mai Timor, maibé futeból labele fila sé Timor rasik laiha infrastrutura ruma.
FFTL nia pozisaun klaru, hakarak servisu hamutuk ho Governu atu bele lori dezenvolvimentu iha área desportu espesialmente futeból iha Timor-Leste, tanba entidade hatene se Timor-Leste adere bá ASEAN, Timor sei iha atividade ASEAN lubuk ida, loron ruma, sedu ka tarde, Timor-Leste sei sai uma-na’in bá atividade futeból ASEAN nian. Tanba ne’e, Nilton dos Santos afirma, presiza infrastrutura sira ne’e.
MJDAK la’ós la kolabora deit iha kestaun reabilitasaun estádiu Dili, maibé FFTL iha prova lubun kona-bá despaxu MJDAK nian la aprova ka la autoriza asosiasaun futeból sira Munisípiu atu utiliza kampu futeból sira iha munisípiu ba atividade esportiva.
“Ezemplu, Segunda (11/08/2025), iha Manatuto, halo jogu finál jogu asosiasaun Munisipál Manatuto nian, maibé la joga iha estádiu, joga de’it iha kampu ne’ebé ki’ik-oan no nakonu ho rai-rahun. Mezmu nune’e, la hamenus nia ánimu, ema kontinua jogu ho vontade di’ak, labarik sira halo sira nia jogu, ema sira ne’ebé bá asiste fó natfain sira nia apoiu,” Nilton hateten.
Advertisement
Seluk fali, kampua futeból iha Becora, FFTL husu hodi selesaun bá treinu de’it iha ne’ebá mós la hetan autorizasaun.
Tuir karta pedidu ne’ebé Hatutan.com katak iha loron 06 fulan-Agostu 2025, FFTL nia pedidu ho númeiru Ref:196/JACR-CS/FFTL/VIII/2025, hodi husi MJDAK fó autorizasaun Estádiu Munisipál Díli bá treinu selesaun Sub-23 Mane atu bá joga AFC iha Xina, maibé pedidu ne’e MJDAK la aprova.
Tuir mai pedidu FFTL Ref:114/JACR-CS/FFTL/IV/25 pedidu utilizasaun kampu futeból Becora, hodi halo treinu bá ekipa selesaun nasionál femenina senior Timor-Leste hala’o tray out ho ekipa Feminina U-19 hodi partisipa iha jogu AFC WOMEN’S ASIAN CUP Autrália 2026 maibé MJDAK la aprova sein justifikasaun ruma.
Pedidu tuir mai tan iha 26 Juñu tinan ne’e FFTL nia pedidu autorizasaun ho númeiru Ref:132/JACR/FFTL/VI/25 pedidu utilizasaun kampu futeból Becora, hodi fó teinu bá ekipa selesaun Nasionál Femenina Timor-Leste Sub-20 hodi partisipa komptetisaun AFC U20 Women’s Aian Cup iha Thaland, maibé la hetan autorizasaun husi MJDAK.
Ministru Juventude, Desportu no Arte Kultura (MJDAK), Nelio Isaac Sarmento. Foto/Espesiál
Hosi sorin seluk, Ministru Juventude Desportu Arte no Kultura (MJDAK) Nelio Isaac Sarmento, ne’ebé jornalista sira konfirma, Kuarta (13/08/2025), klarifika MJDAK nia responsabilidade maka atu asegura patrimóniu Estadu ne’ebé responsabiliza iha Governu.
Ministru Nelio Isaac Sarmento hateten nia agora sei okupadu hela atividade Komité Revizaun Orsamentu Jerál Estadu 2026, tanba ne’e seidauk iha tempu tuur hamutuk ho FFTL atu halo diskusaun ba reabilitasaun estádiu munisipál Dili.
Advertisement
“Iha ne’ebé maka ha’u la autoriza, maibé ha’u dehan beibeik ona, ha’u sei haree jogu CPLP depois mai iha KRO, ida-ne’e hotu lai bá maka ha’u foin mai halo reuniaun ho FFTL, tanba ne’e ha’u dehan katak dala ruma ita nia informasaun sira hanesan ne’e ita lakohi klarifika didi’ak depois ita jeneraliza hodi dehan buat hotu laiha atensaun bá sasán sira ne’e,” Ministru Juventude Desportu Arte no Kultura (MJDAK) Nelio Isaac Sarmento hateten.
Nia dehan, Ministériu Juventude Arte no Kultura, la’ós haree bá Federasaun Futeból Timor-Leste de’it, maibé haree bá atividade lubuk ida-ne’ebé maka Governu tenke toma atensaun.
“Se ita atu halo atividade ida bá ema hotu-hotu, la’ós FFTL, sei ita atu halo planu katak fulan ida-ne’e ita uza falsidade estadu nian primeiru ita nia reuniaun preparasaun ne’e tenke iha, aprezenta programa ida katak ami sei halo atividade atu uza estádiu ida-ne’ebá no ida-ne’e, husi MJDAK halo nusa, ne’e para ita ko’alia,” Nelio Isaac argumenta.
Nia dehan MJDAK la bele fó estádiu ba atividade FFTL nian agora tanba estádiu sira halo hela reabilitasaun tanba Governu nia responsabilidade bá infrastrutura sira ne’e hotu, komesa husi manutensaun, selu ain oan, selu bá ema sira ne’ebé limpeza iha ne’ebá, ne’e responsabilidade Governu nian hotu.
“Bainhira ita halo reabilitasaun, ita joga buat ruma aat, kompañia mai hadi’a husu adisionál osan, osan ne’e sa’e hela de’it, Governu tenke selu hela de’it, tanba ne’e dala ruma Governu selu hela de’it, tanba ida-ne’e maka dala ruma ita laiha koordenasaun. Sé FFTL atu realiza atividade ida, tenke koordena ho didi’ak, ezemplu bá federasaun sira seluk, bainhira sira atu realiza sira nia kampionatu sira, primeiru antes atu la’o, sira koordena ho MJDAK uluk lai, atu uza GMT, uza kampu basketeból tanba iha kampu sira ne’e sempre ema uza oráriu ne’e tenke organiza halo didi’ak, la’o tuir sistema Governu ninian,” Nelio Isaac esplika.
Advertisement
Kona-bá kooperasaun entre MJDAK ho FFTL, tuir nia katak, kooperasaun baibain no di’ak hela. Governu rasik, kuandu FFTL iha difikuldade Governu fó apoiu orsamentu. Maibé dala ruma karik prezidente FFTL dehan katak Governu la fó atensaun, nunka haree, prontu ko’alia de’it bá depois maka la’o bá oin maka sei haree nia realidade.
Nia dehan, MJDAK fó apoiu tuir tempu kuandu estádiu la uza, tanba MJDAK la fó autorizasaun uza semana tomak, depois estraga tiha duut sira ne’e, depois ema ne’ebé Governu selu atu bá hadi’a
Nia dehan, kontratu ne’e atu aluga rai ne’e bá tinan 20 ka 50, atu dezenvolve fatin rua, Estádiu Munisipiu Dili ho Tasi-tolu, ideas ne’ebé FFTL hato’o bá Governu, Konsellu Ministru konkorda, la signifika atu halo lalais ona, maibé konkorda ne’e hodi halo diskusaun, tanba estadu nia rai, atu fó bá ema halo dezenvolvimentu tenke liu-husi prosesu naruk ida la’ós tutur fó de’it.