Diretór Asosiasaun HAK, Feliciano da Costa Araújo. Foto/Dok
Diretór Ezekutivu Asosiasaun HAK, Feleciano da Costa Araújo bá Hatutan.com iha nia kna’ar fatin, Faról Díli, Segunda (27/10 2025) hateten, Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão iha kapabilidade oinsá maka atu hatán bá prosesu ne’e iha Trbiunál Supremu Victória-Austrália.
“Agora hanesan sosiedade sivíl, ami fó hanoin de’it, onsá péritu sira ka ema sira-ne’ebé maka defensór bá lia-loos ka advogadu sira-ne’e, oinsá maka apar ho situasaun refere, signifika advogadu sira ténke hatene ona la’ós hein Primeiru-Minsitru de’it, maibé oinsá atu fó sira-nia apoiu tékniku bá iha Primeiru-Ministru hodi garante katak desizaun ikus ne’e, ita la lakon,” Diretór Ezekutivu Asosiasaun HAK, Feleciano da Costa Araújo hateten.
Advertisement
Nia hatutan, se Governu lakon ho empreza Lighthosuse, singfika Estadu ténke selu, automatikamente uza osan fundu mina-rai
“Sei la ha’u sala ita kona ona kazu kordenasaun sira hanesan ConocoPhillips nian, maibé ita la rona kazu ne’e nia Rezultadu to’o ona iha ne’ebé , depois ita sosa saham, ida-ne’e la’ós ema ida maka hasai osan hosi nia bolsu maka sosa, maibé ne’e prevee iha orsamentu jerál estadu ninian, osan fundu minarai maka ita sosa saham,” nia preokupa.
Nia afirma, luta bá kazu ne’e la’ós ema individuál, maibé luta koletivu, katak akomula idea no paresér entidade hotu-hotu nian.
“Sé lae kazu ida-ne’e maka ita derota, hanesan ami pesemis karik, ema sei duun bá Primeiru-Ministru, tanba buat hotu ita hakarak halo mesak,” nia hateten.
Nia subliña, espetativa bá rai RDTL ema hotu nian, nune’e kazu disputa entre Governu ho Lighthouse, ténke konsulta parte hotu hodi hetan pareser ida-ke di’ak hodi garantia kazu ne’e Estadu ténke manán.
Advertisement
Fó hanoin fali katak, Primeriu Ministru Kay Rala Xanana Gusmão sei responde iha Trbiunál Supremu Victória-Melbourne, Austrália, kona-bá disputa ne’ebé akontese dezde tinan 2010 liubá entre Governu Timor-Leste ho empreza internasionál Lighthouse Corporation Pty Ltd.
“Kazu ne’e Governu prepara hela, ami bolu advogadu foun, sira kaer hela ida-ne’e posivélmente iha fulan-Outubru, tinan mai ne’e, ha’u maka bá responde iha Tribunál Supremu Victória -Melbourne Austrália nian,” PM Xanana hateten hafoin enkontru semanaál ho Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta iha Palásiu Prezidensiál, Díli, Kinta (23/10/2025).
Xefe Governu Timor-Leste ne’e, alerta katak, lalika ta’uk ho disputa entre Governu Timor-Leste ho empreza Lighthouse, tanba Governu Austrália mós deklara ona katak ne’e fraude lentu iha Austrália nia laran.
“Lalika ta’uk, tanba buatamak ida uluk kaer Lighthouse ne’e, Governu Austrália rasik maka dehan maior faude de lento iha Austrália laran ne’ebé la lalika hakfodak,” Xanana afirma.