Hatutan.com, (17 Novembru 2025), Díli- Ministru Ensinu Superiór Siénsia no Kultura (MESSK) José Honório da C. P. Jerónimo, klarifika katak Reitór Universidade Nasionál Timor Lorosa’e (UNTL), João Soares Martins, suspende ka halakon tiha Diresaun Inspesaun Auditoria Kontrolu Kualidade tanba bazeia ba Estatutu UNTL nian.
Ministru Ensinu Superiór, Siénsia no Kultura, José Honório da Costa Pereira Jerónimo. Foto/Juvinal Cabral dos Santos
Iha estatutu foun UNTL nian, Ministru José Honório da C. P. Jerónimo, hateten laiha ona Diresaun Inspesaun Auditoria Kontrolu Kualidade, maibé hamosu deit órgaun Fiskál Úniku, ne’ebé iha tempu badak MESSK sei halo nomeasaun ba Fiskál Úniku UNTL nian.
“Reitór João Soares Martins uza nia kompeténsia tomak hodi hapara tiha Pro-Reitor Auditoria no ajusta tiha diresaun auditoria ba hamutuk ho diresaun selu-seluk, kargu ne’e ema hotu nian, ema hotu tenke hatene katak kargu labele tau iha fuan tenke tau iha bolsu, bainhira ema ne’ebé nomeia ita, hakarak nomeia fali ema seluk, ita tenke simu. Ha’u kontaktu kedas Komisáriu Komisaun Funsaun Públiku (KFP) kona-bá Pro-Reitor Rosalino ne’ebé ba keixa Reitór João Soares Martins iha Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL), ha’u kontaktu loloos ne’e nia labele ba PNTL,” Ministru José Honório hateten.
Advertisement
Nia esplika se Pro-Reitór la kontenti ba Komisaun Funsaun Públiku hanesan funsionariu Públiku, nune’e nomeasaun ba Fiskal Úniku ne’e tenke hili ema independente atu haree no atu halo fiskalizasaun ba servisu tomak UNTL nian.
“Ita boot sira akompaña vise-Reitór, Pro-Reitór no Diretór Jerál ne’e Reitór mak hili sé Reitór la iha ona konfiansa hakarak troka mai iha problema administrasaun públiku de’it, só iha Timor-Leste de’it mak ita troka malu ne’e sai fali problema, iha fatin seluk funsionariu Públiku ida nia hetan misaun husi ministru ba kargu ruma ka husi Reitór mak hetan kargu ruma haruka para ne’e normal hela. Maibé, iha Timor-Leste la normal tenke lori fali ba PNTL ne’e sala tan, loloos ba iha Komisaun Funsaun Públiku tanba nia iha relasaun ho administrasaun públiku ninia servisu,” nia esplika.
Ministru MESSK ne’e hatutan, sira nia servisu ne’e auditoriu interna, se sira hetan buat ruma ladi’ak, sira labele lori ba li’ur, maibé sira entrega ba Reitór atu bolu diresaun sira hodi hateten diresaun ida ne’ebé mak halo sala. Sira nia servisu la’ós auditoria externa mais servisu sira halo ne’e, sasan sira UNTL ne’e sira lori sai hotu ba liur ne’e sira mós kontra hela regra UNTL nian balun.
“Hanesan funsionariu Públiku tenke kaer segredu, sira la kaer segredu sira ba tau iha Facebook, funsionariu sira hanesan ne’e presiza atu aprende tan sira la’ós auditoria externa maibé sira auditoria interna katak saida mak sira hetan iha kada iha diresaun ne’ebá hetan problema sira tenke hato’o ba Reitór bolu ema sira ne’e hodi resolve la’ós sira lori sai ba liur,” Ministru José Honório fundamenta.
Reitór UNTL João Soares Martins kontaktu ona Ministru José Honório koalia favor ida hateten ba sira diresaun auditoria atu lee estatutu foun ne’ebé governu aprova tiha ona no prezidente promulga tiha ona.
Advertisement
Estatutu UNTL ne’ebá la iha ona diresaun auditoria, iha mak Fiskal Úniku ne’ebé Ministériu tutela ministru mak sei nomeia ema independente ida para halo servisu.