Hatutan.com, (03 Jullu 2024), Díli- Relatóriu Grupu Traballu Reforma Justisa nian kona-bá reforma justisa iha área prevensaun no kombate korrupsaun nian bele iha posibilidade la kumpre Lei UNCAC artigu 6 ne’ebé rekere estadu parte sira tuir sira-nia sistema legal estabelese ajénsia ida naran komisaun anti korrupsaun atu dedikadu bá prevene no kombate korrupsaun.
Dokumentu relatóriu Grupu Traballu Reforma Justisa ne’ebé lidera husi antigu Ministra Justisa, Lúcia Maria Brandão Lobato ne’e propoin atu halo transferénsia investigasaun kazu korrupsaun iha CAC nian bá fali Polísia Sientífika Investigasaun Kriminál (PCIC). Nune’e CAC sei foku de’it bá prevensaun korrupsaun nian.
Membru Parlamentu Nasionál (PN) husi Bankada CNRT, Natalino dos Santos fó opiniaun katak CAC nian kompeténsia mak atu servisu kombate korrupsaun no PCIC nia servisu ne’e atu haree no análize kona-bá krime ne’ebé ameasa bá integridade nasaun nian liuliu iha krime.
Advertisement
“Ita konsidera katák sira foti parsiál de’it katák durante tinan ida nian laran, mosu vakun iha instituisaun CAC laiha komisáriu, tanba komisáriu CAC tenke eleitu husi Parlamentu Nasionál, entaun deputadu politíka sira dada bá dada mai entaun fatin ne’ebá vakun hela labele hala’o nia servisu. Tanba ida-ne’e mak PCIC asumi responsabilidade atu haree kona-bá krime sira, maibé nia la halo prosesu kona-bá CAC nian. Sé sira fó pareser katák PCIC tenke foti tiha kompeténsia CAC nian ne’e sira nia paraser ne’e paralelu hela ne’ebé laiha substánsia,” Deputadu Natalino dos Santos hateten hodi responde Hatutan.com iha PN, Kuarta (03/07/2024).
Tuir nia, CAC eziste iha kompeténsia hala’o nia servisu tuir lei ne’ebé mak delega bá nia no PCIC iha servisu ketak ida nia halo nia servisu la hanesan ho CAC.
Iha fatin hanesan membru Bankada FRETILIN, Nurima Ribeiro Alkatiri, fó hanoin katak PCIC mós iha niankompeténsia, maibé kestaun agora ne’e tenke husu bá sé mak ukun ne’e tanbasa sira muda, maibé naran katák luta bá kombate korrupsaun ne’e tenke la’o duni, labele muda bá muda mai, maibé to’o ikus luta bá kombate korrupsaun ne’e laiha.
“Ha’u seidauk haree relatóriu Komisaun Reforma Justisa nian ne’e, maibé ami sempre levanta kestaun ida-ne’e iha plenária no partilla komunikadu imprensa, kestaun la’ós de’it atu halo de’it prevensaun ka kombate. Tanba ita iha Ministériu Públiku ne’ebé mak agora iha prokuradór no adjuntu ida espesifiku para luta kontra korrupsaun, kestaun mak imparsialidade husi ema ne’ebé agora tuur iha CAC ne’e iha ka lae,” Nurima Alkatiri aprezenta nia duvida.
Bankada FRETILIN nia preokupasaun katák sé tau ema ne’ebé mak iha funsaun politíka iha partidu ida signifiká katák sempre iha tendénsia atu laiha imparsialidade atu halo prevensaun ka kombate korrupsaun.
Advertisement
Opiniaun seluk hosi fontes balun katak daudaun ne’e parte sira iha podér komesa sobu rahun daudaun ona CAC, hahú husu muda lei nomeasaun komisáriu CAC nian iha PN, inklui aprezenta kandidatura ne’ebé nia personalidade la’ós figura independente.
Fontes ne’e dehan governu ka hirak ne’ebé kaer ukun nafatin bele argumenta katak sira la viola lei UNCAC artigu 6 tanba Governu la taka CAC, maibé ho separa tiha kompeténsia investigasaun kazu korrupsaun CAC nian bá fali PCIC ne’e hatudu sobu CAC no hafraku kedas CAC. Seidauk tan, komisáriu foun CAC ne’ebé mai nanis husi ema partidu ukun ne’e nian.
Informasaun seluk kona-bá situasaun atuál iha PCIC nia laran hatudu nia pesoál investigadór sira balun komete iha kazu abuzu podér, korrupsaun no kazu disiplinár, maibé kazu sira-ne’e kuaze maioria taka ka nonook ho de’it.