Diretór Ezekutivu Asosiasaun HAK, Feliciano da Costa Araújo. Foto/Dok
Deretór Ezekutivu Asosiasaun HAK, Feliciano da Costa Araújo, kazu barak pedente iha Tribunál no Ministériu-Públiku (MP), liu-liu kazu korrupsaun, dala ruma MP hatún ona bá Tribunál, maibé prosesu maka han tempu.
“Agora bá ami dala ida-tán prosesu sira hanesan kazu sira hanesan ne’e Ministériu Públiku la bele dada bebeik, presiza aselera atu trava rekursu ida-ne’ebé mak ema ida-rua maka aproveita manán ho modelu sira hanesan ne’e,” Diretór Ezekutivu Asosiasaun HAK, Feliciano da Costa Araújo bá Hatutan.com iha nia kna’ar fatin, Faról Díli Segunda (27/10 2025) .
Advertisement
Nia hatutan, Ministériu Públiku aselera kazu kobustivél no projetu manutensaun karreta iha RTTL,E.P la signifika atu kastigu autór ka arguidu sira-ne’e, maibé atu haree hetan prosesu nia transparánsia.
Nia afirma, ko’alia kona-bá kobustivél kada tinan Governu bele husu to’o pursentu 100, maibé atu hatama rekursu ne’e bá Estadu la to’o pursentu 50. Tanba ne’e, husu Ministériu Públiku aselera didi’ak kazu fornesimentu kombustivél no projetu manutensaun karreta iha RTTL,E.P ninia hodi trava situasaun ne’e la bele repete bebeik hosi ema ne’ebé maka lidera órgaun estadu aproveita hodi hariku aan.
“La’ós kazu bá RTTL.E.P maibé iha fatin seluk, buat ida fornesimentu sira-ne’e, no Ministériu-Públiku presiza atu deklara, ema mafiozu sira-ne’ebé maka hakarak viola Estadu RDTL ninia rekurusu sira,” tenik nia.
Nia dehan, Estadu ne’e iha fundu natoon de’it, maibé ema ne’ebé hetan konfiansa lidera institusaun Estadu aproveita, hodi benefísia aan, ida-ne’e sai malisan ida bá rekursu rai laran.
Infroma fila fali katak, Dirijente Rádiu Televizaun Timor-Leste Empreza Públiku (RTTL,E.P) na’in-tolu, Tersa (14/10/2025), presta deklarasaun iha Ministériu Públiku (MP) bá kazu projetu fornesimentu kombustivél iha instituisaun média estatál ne’e.
Arguidu na’in-rua ne’e kompostu husi na’in-ida ho inisiál AMF no arguida na’in-ida ho inisiál NFN. Nune’e, sasin husi RTTL,E.P ne’ebé presta mós deklarasaun iha MP ho inisiá JGS.
Argudiu na’in-rua ho insiál AMF ho NFN to’o iha Ministériu Públiku tuku 14:00 meiudia Otl hodu submeter ba presta deklarasaun to’o tuku 15:30 Otl. Nune’e, sasin JGS presta deklarasuan kuaze ho dirasuan tempu ne’ebé naton deit purvolta minute 10.
Prezidente Konsellu Administrativu Rádiu Televizaun Timor-Leste, Empreza Públiku, (RTTL,E.P), Elizeu Isaac Fernandes, mós hetan notifikasaun hanesan arguidu ba kazu projetu fornesimentu kombustivel no servisu manutensaun karreta iha RTTL,E.P.
Informasaun ne’ebé Hatutan.com asesu hosi fonte iha Ministériu Públiku (MP) haktuir katak Prezidente RTTL,E.P Elizeu Isaac Fernandes, Sesta 03 fulan-Outubru 2025, ba hatan ona iha MP ba kazu ho Númeru Úniku Krime (NUC): 0015/25.CACTL kona-bá fornesimentu kombustivel no servisu manutensaun karreta iha RTTL, E.P ne’ebé deskonfia abuzu poder, korrupsaun no hamosu prezuiju bá Estadu.
Advertisement
Molok ne’e, Kuarta 01 fulan-Outubru 2025, dirijente RTTL,E.P na’in-lima, kompostu hosi na’in-rua presta deklarasaun iha parte dadeer no na’in-tolu seluk mai presta deklarasaun iha parte loraik iha MP relativa mós ho kazu projetu servisu fornesimentu kombustivel ho servisu manutensaun karreta nian.
Enkuantu kazu ne’e iha ona Miinistériu Públiku tanba Prezidente Konsellu Administrasaun Rádiu Televizaun Timor-Leste, Empreza Públiku (RTTL,E.P), Elizeu Isaac Fernandes, deskonfia halo abuzu podér no hamosu prejuízu ba Estadu iha foti desizaun ba projetu servisu fornesimentu kombustivel ho servisu manutensaun karreta iha RTTL,E.P.
Prezidente Konsellu Administrasaun RTTL,E.P, Elizeu Isaac Fernandes, uza nia kompeténsia hodi hatún despaxu fó projetu servisu fornesimentu kombustivel ho servisu manutensaun karreta ba kompañia rua (2) ne’ebé la prienxe rekizitu iha selesaun dokumentu no aprezenta presu boot ka la razoavel.
Tuir dokumentu relatóriu avaliasaun servisu fornesimentu kombustivel ho klasifikasaun importante no númeru referénsia 07/Ekipa Juri/RTTL,E.P/IV/2025 ne’ebe Hatutan.com asesu hatudu, katak ekipa juri ho nia kompozisaun hanesan Marcelino Osorio (prezidente juri), Lenia de Fátima Moreira (juri), ho Melchior Tino Ribeiro Rodrigues (juri) halo enkontru iha loron 25 fulan-Abríl 2025, deside kompañia Aitula Fuel’s Unipessoal, Lda, hodi fornese kombustivel ba RTTL,E.P ho razaun presu razoavel no dokumentu ne’ebé kompañia submete kompletu tuir duni rekizitu ne’ebé RTTL,E.P mensiona.
Tabela avaliasaun dokumentu ba projetu servisu fornesimentu kombustivel ho nia kustu ka presu $40,000.00, hatudu kompañia Aitula Fuel’s Unipessoal, Lda hetan valor 130 no aprezenta montante orsamentu ki’ik $34,39 kompara ho kompañia Mãe da Graça Unipessoal, Lda, ne’ebé prezidente Konsellu Administrativu RTTL,E.P, Elizeu Isaac Fernandes, indika hodi manan fali servisu fornesimentu kombustivel ba RTTL,E.P ho kustu $35,78 no hetan valor iha avaliasaun dokumentu 115 de’it.
Advertisement
Iha dokumentu karta akompañamentu ne’ebé Diretora Nasionál Administrasaun no Finansas RTTL,E.P, Noviana de Fátima Nahak, asina iha loron 29 fulan-Abríl 2025, hato’o ba Diretór Ezekutivu RTTL,E.P, João Guterres da Silva, reiteira tan katak bazeia ba rezultadu enkontru ekipa juri iha loron 25 fulan-Abríl 2025, hodi foti desizaun ba servisu fornesimentu kombustivel deside ba Aitula Fuel’s Unipessoal, Lda mak sai nu’udár manan na’in, ho razaun presu ne’ebé razoavel no dokumentu ne’ebé kompañia submete ho kompletu.
Iha fali loron 30 fulan-Abríl 2025, Diretór Ezekutivu RTTL,E.P, João Guterres da Silva, hato’o pedidu aprovasaun relatóriu avaliasaun servisu fornesimentu kombustivel ho númeru referénsia 31/D.E/RTTL,E.P/IV/2025, ba Prezidente Konsellu Administrasaun RTTL,E.P, Elizeu Isaac Fernandes, atu aprova pedidu relatóriu avaliasaun servisu fornesimentu kombustivel.
Iha loron 13 fulan-Maiu 2025, Prezente Konsellu Administrasaun RTTL,E.P, Elizeu Isaac Fernandes, hatún despaxu husu favor Diresaun Nasionál Administrasaun no Finansas (DNAF) trata asuntu ne’e fó oportunidade ba kompañia Mãe da Graça Unipessoal, Lda, ho razaun iha esperiénsia servisu hamutuk ne’ebé ho kometimentu ba servisu kualkér tempu.
Iha fali dokumentu seluk kona-bá servisu fornesimentu manutensaun karreta RTTL,E.P nian ho montante orsamentu $20,000.00, ekipa juri ho nia kompozisaun juri mak hanesan, Marcelino Osorio (prezidente juri), Lenia de Fátima Moreira (juri), ho Melchior Tino Ribeiro Rodrigues (juri) halo enkontru hodi foti desizaun ba servisu fornesimentu manutensaun ba karreta deside ba kompañia Fe Loog Unipessoal, Lda hodi halo manutensaun ba karreta RTTL,E.P ho razaun presu razoavel no dokumentu ne’ebé kompañia submete ho kompletu tuir rekizitu ne’ebé RTTL,E.P husu.
Iha avaliasaun dokumentu ba projetu fornesimentu manutensaun ba karreta RTTL,E.P, kompañia Fe Loog Unipessoal, Lda hetan valor 130 no kompañia Fastep, Lda ne’ebé Prezidente RTTL,E.P Elizeu Isaac Fernandes, indika hetan de’it valor 110 tanba rekizitu sira hanesan TIN laiha no estatutu kompañia nian laiha.
Advertisement
Iha loron 29 fulan-Abríl 2025, Diretora Nasionál Administrasaun no Finansas RTTL,E.P, Noviana de Fátima Nahak submete karta akompañamentu ba Diretór Ezekutivu RTTL,E.P, João Guterres da Silva, ho númeru referénsia 98/DNAF-RTTL,EP/IV/2025, hodi solisita ba Diretór Ezekutivu RTTL,E.P, João Guterres da Silva, atu bele hetan aprovasaun ba relatóriu ida ne’ebé ekipa juri deside kompañia Fe Loog Unipessoal, Lda maka manan hodi halo manutensaun ba karreta RTTL,E.P ho razaun presu razoavel no dokumentu ne’ebé kompañia submete kompletu.
Iha loron 13 fulan-Maiu 2025, prezidente RTTL,E.P, Elizeu Isaac Fernandes hatún despaxu husu favor ba DNAF atu trata asuntu ne’e no fó oportunidade ba kompañia Fastep, Lda tanba bazeia ba esperiénsia servisu hamutuk ne’ebé profisionál no prontu ba RTTL.