Mari Alkatiri: Tinan 10 Ikus Ne’e Timor La’o Bá Kotuk

Hatutan.com, (19 Maiu 2022), Díli-Sekretáriu Jerál Partidu FRETILIN, Mari Bin Amude Alkatiri,  hateten tinan 10 ikus ne’e, Timor-Leste la’o bá kotuk.

Lee Mós : Ramos-Horta ho Alkatiri Hasoru-Malu Ko’alia Estratéjia Hamenus Povu Nia Terus

Jornalista Hatutan.com, Francisco Simões halo entrevista ho Sekretáriu Jerál Partidu FRETILIN, Mari Alkatiri iha Faról, Díli, 19 fulan-Maiu 2022. Foto/Hatutan.com

“Ha’u dehan tinan 10 ikus ne’e ita la’o bá kotuk. Halo sasán, ita gasta osan barabarak, mas la iha rezultadu di’ak. Tanba ne’e mak ha’u dehan ita la’o ba kotuk,” Mari Alkatiri hateten bá Hatutan.com iha nia edifísiu eis titular iha Farol, Dili, Kinta (19/05/2022).

Iha intermu  demokrasia, Alkatiri hateten, eleisaun prezidensiál primeira volta to’o segunda volta ne’e la demokrátiku tanba tuir Alkatiri osan mak deside.

Alkatiri fó hanoin fali katak bainhira nia hanesan Primeiru-Ministru  iha primeiru Governu Konstitusionál dehan ona katak  atu kombate pobreza iha Timor la’ós objetivu ekonómiku de’it,  maibé hanesan kauza foun atu timoroan hotu-hotu hakuak kauza foun ne’e.

“Ha’u haree dezde tinan 2007 laiha ona intensaun atu kombate pobreza,”  tenik Alkatiri.

Hatán kona-bá situasaun sira-ne’e mosu no povu kontinua moris terus no ki’ak tanba ukun na’in-sira kontinua la fó oin bá malu no la iha komunikasaun di’ak bá malu atu lori Timor sai di’ak liután. Nune’e, Mari Alkatiri lia tun dehan, públiku no povu tenke hatene no iha kapasidade atu haree loloos, katak laiha armonia tanba saida.

“Ha’u halo armonia para sai kúmplise. Ne’e ha’u la halo. Armonia para atu hateke bá oin, rona-malu, ne’e aseita. Ha’u nunka sai anak buah komandante ida nian,” Mari Alkatiri hateten.

Nia hatutan katak armonia signifika rona-malu hodi hamutuk hateke bá oin no objetivu ida timoroan barak fó an bá mate ne’e tenke kumpre tuir lema “Libertar a Patria, Libertar o Povo.”  Katak hasai povu husi nakukun, hasai povu husi ki’ak no mukit.

Iha tinan 20 restaurasaun independénsia Timor-Leste (20 Maiu 2002-2022), Mari Alkatiri husu bá jerasaun foun sira atu la bele kahur  saida mak loos no saida mak sala. La bele hateten hotu-hotu hanesan de’it, tenke halo análize loloos.

“Ne’e mak ha’u hakerek bá Xanana husu atu halo balansu,  maibé nia (Xanana-red), hatán fali hanesan atu goza. Ita lalika kontinua bosok povu. Bá balansu, ha’u sala, ha’u rekoñese ha’u nia sala, ne’e objetivu para ita halo balansu atu ida-idak rekoñese saida mak nia halo di’ak no saida mak nia halo sala. Hanesan ne’e mak iha dalan ida hamutuk para hateke bá oin,” Alkatiri hateten tán.

Alkatiri afirma esperansa ne’e bele iha bainhira ukun na’in sira hatene atu halo oinsá mak programa dezenvolvimentu ne’e fó benefísiu bá povu. La’ós husik povu ki’ak para depois sosa povu nia votu.

Nia fó hanoin tan katak atu sai lider tenke sai lider edukadór, la’ós sai lider manipuladór. Nune’e, presiza iha konsensu para atu rona-malu la’ós konsensu bá ida de’it mak atu komanda. Katak se ida de’it mak komanda la’ós konsensu.

Xanana Moe

Bainhira ejerse nia direitu síviku hodi vota iha eleisaun prezidensiál segunda volta iha Sentru Votasaun Sede Suku Balibar, Dili, loron 19 fulan-Abríl 2022, Prezidente partidu CNRT, Kay Rala Xanana Gusmão, hateten, nia husu deskulpa tanba labele responde karta husi Mari Alkatiri ho razaun nivel la to’o sira.

“Ha’u dehan tiha ona katak, ha’u atu ba ko’alia ho jenerál sira, ha’u ne’e gerrilleiru ida, susuk mós ha’u la hatene oho, lekirauk mós ha’u lahatene oho, bá ko’alia ho jenerál ida ne’e, ha’u moe fali,” Xanana Gusmão hateten.

Xanana dehan nia remata eskola sekundária de’it no bainhira  bá ko’alia fali ho mesak doutór ne’e deskulpa barak. La’ós lakohi maibé Xanana dehan nia sente an.

Hosi sorin seluk prezidente PLP atuál Primeiru-Ministru (PM), Taur Matan Ruak, informa katak  nia simu ona karta husi Mari Alkatiri, kona-bá reflesaun balansu no dezempeñu durante 20 restaurasaun independénsia atu tuur hamutuk.

Jornalista: Francisco Simões