Governu Halo Levantamentu Millaun $190 hosi Fundu Mina-rai

Hatutan.com, (15 Maiu 2023), Díli– Oitavu Governu Konstitusionál liuhosi Ministériu Finansas halo ona segundu levantamentu osan ho montante millaun $190 husi Fundu Mina-rai.

Lee Mós : Governu Halo Poupansa Billaun $1,5 bá Levantamentu Osan hosi Fundu Mina-rai

Totál to’o iha inísiu fulan-Maiu 2023, Ministériu Finansas halo ona levantamentu osan hosi Fundu Mina-rai ho montante millaun $490 hpsi totál  billaun $1,3 ne’ebé mak Parlamentu Nasionál aprova ona liuhosi Lei Orsamentu Jerál Estadu 2023.

Dollar Amérika. Foto/Google

“Segundu levantamentu adisionál ho montante millaun $190 ne’e, ami halo bazeia bá previzaun fluxu kaixa bá fulan rua tuir-mai ne’ebé mak aprezenta hosi Diresaun-Jerál Tezouru, Ministériu Finansas,” Ministru Finansas, Rui Augusto Gomes hateten.

Publikasaun ne’ebé mak Hatutan.com sita hosi konta Facebook ofisial Gabinete do Ministro das Finanças, Rui Augusto Gomes mensiona sitasaun Ministru Finansas, Rui Augusto Gomes nian katak, “To’o iha Maiu 2023, totál levantamentu $490 milhões ne’e mós sei menus husi limite Rendimentu Sustentável Estimadu husi Fundu Minarai ba tinan 2023 no kumpre artigu 4, Lei númeru 15/2022, 21 Dezembru konaba Orsamentu Jerál Estadu 2023.”

Antes ne’e, iha inísiu fulan-Fevereiru 2023, Ministériu Finansas halo ona primeiru levantamentu ho montante millaun $300 hosi Fundu Mina-rai hodi finansia Orsamentu Jerál Estadu 2023.

To’o iha loron 12 fulan-Maiu, ezekusaun reál OJE 2023 bá todo Governo em termos nominál atinji ona millaun $389 hosi totál orsamentu billaun $2,16 ne’ebé mak Parlamentu Nasionál aprova.

Bazeia bá relatóriu ikus Fundu Mina-rai nian hosi Banku Sentrál Timor-Leste, to’o iha loron 31 fulan-Marsu 2023, kapitál Fundu Mina-rai hamutuk billaun $17,8.

Iha primeiru trimestre 2023, Fundu Mina-rai hahú ho dezempeñu ida ne’ebé pozitivu. Fundu hetan rendimentu investimentu la-inklui despesas hamutuk millaun $697,1 no totál retornu investimentu trimestrál mak 3,56% inklui kustu no despesa sira seluk.

Kapitál Fundu iha aumentu millaun $418 hosi billaun $17,4 iha Dezembru 2022. Nune’e balansu Fundu iha fim Marsu 2023, sa’e bá billaun $17,8.

Daudaun ne’e Ministériu Finansas implementa Reforma Fiskál no Jestaun Finansas Públikas, mellora ezekusaun orsamentál nomós jere konta fiskál hodi prezerva rekursu sira ne’ebé mak akumuladu iha Fundu Mina-rai.

Atu redus risku investimentu Fundu Mina-rai, iha fulan-Jullu 2021, Oitavu Governu Konstitusionál introdús ona Polítika Investimentu ka Segmentasaun Fundu Minarai ba iha Karteira Likidez (Liquidity Portfolio) no Karteira Kresimentu (Growth Portfolio).

Karteira Likidez atu garantia katak durante tinan tolu tuir-mai, Governu iha osan atu finansia Orsamentu Jerál Estadu (OJE). Enkuantu restu husi Fundu, sei investe iha Karteira Kresimentu liuhusi investe filafali iha asoens nomós iha títulus atu nune’e nia retornu aban bainrua bele uza filafali hodi finansia asset likidu. Ida-ne’e hanesan abordajen ida ne’ebé foun no konsistente ho boa prátika iha indústria ne’e rasik.

Iha primeiru trimestre 2023, halo ona rebalanseamentu (top up) bá Karteira Likidez hosi Karteira Kresimentu hodi garantia Governu nia levantamentu bá tinan tolu tuir-mai hodi finansia OJE.

Iha fim Marsu 2023, investimentu iha Karteira Likidez hamutuk billaun $3,2. Enkuantu  billaun $13,9 investe iha Karteira Kresimentu.

Jornalista : Rogério Pereira Cárceres