Hatutan.com, (14 Agostu 2023), Oekusi-Conselho de Imprensa (CI) de Timor Leste hamutuk ho Australian Broadcasting Corporation (ABC), Departamentu Dezenvolvimentu Internasionál, fasilita formasaun bá jornalista timoroan sira kona-bá “Journalism Fundamentals Training”, atu hametin jornalista sira-nia kompeténsia iha kontestu kobertura no publikasaun notísia.
Lee Mós : Monitorizasaun CI Iha Pre-Kampaña Eleisaun Parlamentár: GMN TV Komete Infrasaun Étika Barak Liu

Jornalista hosi Hatutan.com, Rogério Pereira Cárceres hamutuk ho jornalista nain-25 seluk tan partisipa iha formasuan jornalizmu ne’ebé fasilita hosi Conselho Imprensa ho ABC Austrália iha Oekusi, Segunda (14/08/2023). Foto/Hatutan.com
Formasaun ne’ebé hala’o iha Rejiaun Administrativu Espesiál Oekusi (RAEOA), durante loron-tolu, hahú Segunda-Sesta, 14-16 Agostu 2023, partisipa hosi jornalista sira hosi mídia nasionál no lokál sira hamutuk na’in-26.
Diretór bá Diresaun Dezenvolvimentu no Análiza Média (DDAM) Conselho de Imprensa, Alberico da Costa Junior, hateten eventu ne’e, la’os foin CI halo maibé hahú iha kedas ona ho parseiru sira hosi ABC. Iha ne’ebé serimónia dahuluk realiza ona iha Postu Administrativu Balibo, loron 06 Juñu 2023), uainhira CI lansa akordu ho ABC, oinsá mak bele kontínua kooeprasaun ne’e iha área jornalizmu nian.
Seluk fila-fali, molok to’o iha Oekusi, CI mós iha atividade seremónial ida iha iha Díli, ne’ebé hahú, molok eleisaun lejislativa foin lalais.
Alberico esplika formasaun ida-ne’e parte hosi kooperasaun, maibé, iha CI nian planu asaun jerál hosi 2022 to’o 2026, formasaun no kapasitasaun sira refleta ona iha ne’ebá ho objetivu, atu hametin kompeténsia téknika no kompeténsia profesionál jornalista nian.
“Sé koalia kona-bá tékniku profesionál, ha’u hanoin, ida ne’e, báziku liu, uainhira ita-boot (jornalista) sira iha koñesimentu di’ak kona-bá hakerek, oinsá entrevista ema, oinsá sai aprezentadór ka moderadór bainhira modera programa ruma iha televizaun, no mós iha rádiu ka podcast,” Alberico Junior hateten.
Kona-bá buat ida profesionalizmu, tuir Alberico iha ligasaun ho profesionál. Ne’e maka, matéria importante bá jornalista sira maka kódigu étika jornalizmu nu’udár matéria sira ne’ebé iha relasaun ho muda karáter jornalista nian.

Diretór bá Diresaun Dezenvolvimentu no Análiza Média (DDAM) Conselho de Imprensa, Alberico da Costa Junior. Foto/Hatutan.com
Alberico afirma dala-barak ema dehan jornalista ne’e profesionál, maibé, ninia sasukat ne’e saida. Saida mak nia sasukat. Dala-barak ko’alia dehan, nia ne’e jornalista puru, nia jornalista profesionál, maibé, iha parta ida, nia envolve iha partidu.
“Ne’e, ita-nia kode étika klaru kedas, temi iha ne’ebá. Liu-liu prinsípiu jornalizmu ne’ebé ita iha. Ne’ebé, ha’u hanoin, oras ida, iha buat barak ne’ebé kolega sira bele aproveita didi’ak, tanba kolega sira esperiénsia barak ne’ebé hosi ABC,” Alberico tenik.
Diretór Alberico fó mós hanoin bá jornalista na’in-26 partisipa iha formasaun ne’e tenke atensaun ho di’ak liu, aproveita didi’ak oportunidade, ho matéria sira mak hosi CI rasik, no mai mós hosi fasilitadór sira ABC nian.
Iha biban ne’e, fasilitadór Michael hosi ABC, agradese bá jornalista timoroan sira tanba dezloka hosi munisípiu ne’ebé dook, tanba hakarak aprende liután kona-bá servisu sira jornalizmu nian, liu-liu atu hasa’e kompeténsia iha kobertura no halo publikasaun bá notiísia sira.
“Obrigadu, tanba, maun ho mana sira sa’e ho Roo hosi dook mai to’o iha Oekusi atu mai aprende. Ita-boot sira iha ne’e, ita hotu iha ne’e, atu aprende buat ruma. Klaru, ha’u mai iha ne’e, ho ha’u nia kolega Caroline no ami iha ne’e, atu aprende buat balu hosi ita-boot sira (jornalista). Esperu mós, ita-boot sira sei aprende fali buat balu hosi ami,” Michael tenik.

Fasilitadór Michael hosi ABC Austrália. Foto/Hatutan.com
Michael servisu ona iha ABC, bá tinan 30 resin, no nia mós servisu barak iha área televizaun nian, maibé iha mós servisu iha rádiu, no servisu barak liu iha hakerek notisia online.
“Buat ida importante atu ita hothotu hatene, ita hothotu iha ne’e, jornalista, no jornalista sira baibain di’ak la-halimar husu perguntas bá ema. Iha ne’e, espasu ida ne’ebé mak seguru bá ita-boot sira, atu husu kualker perguntas de’it,” Michael fó hanoin.
Fasilitadóra Caroline introdús nia aan katak, besik tinan 22 ona nia servisu iha média, barak liu iha rádiu komunidade, iha estasaun televizaun sira seluk iha ABCID, no halo mós servisu barak iha Broadcasting.
“Sai jornalista ne’e, sai buat ida ne’ebé mak previléjiu boot, no onrá boot ida. Ita-boot sira tenke orgullu bá ita-boot sira-nian aan,” Caroline hateten.
Jornalista no jestór Rádiu Komunidade Lospalos Vox Populu orgullu tanba CI bele realiza duni nota entendimentu ne’ebé halo ho ABCID. Nune’e, bele hasa’e di’ak liután jornalista Timoroan sira-nia koñesimentu iha área jornalizmu nian, nune’e bele fó fali informasaun ne’ebé kredível bá lian laek sira.
Jornalista: Rogério Pereira Cárceres