Hatutan.com, (10 Fevereiru 2025), Díli- Deskonfia, membru PCIC ida ho inisiál FG uza arma ameasa joven sira iha área Delta-IV no halo ema ua’in sira trauma.

Diretór Nasionál PCIC, Vicente Fernandes e Brito. Foto/Elio dos Santos da Costa
Ho situasaun ne’e, komunidade sira ba hato’o ona keixa iha Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) liuhosi Departamentu Investigasaun Kriminál Nasionál (DIKN) hodi kontinua prosesu ba iha Ministériu Públiku.
Xefe Departamentu Investigasaun Kriminal Nasional (DIKN) Superintendente Polísia, João Belo dos Reis ba jornalista sira iha Komandu PNTL, Caicoli, Segunda (10/02/2025) informa kronolojia katak iha alin mane na’in-tolu husi Delta-IV mai presta deklarasaun tanba sente inseguru ho pesoál balun husi instituisaun estadu nian fó ameasa ba sira.
Sira espera PNTL bele foti medida investigasaun no aprezenta kazu ne’e iha Ministériu Públiku hodi prosesa pesoál balun ne’ebé iha indeksasaun ameasa ba joven na’in-tolu ne’e.
“Pesoál ne’e mós armadu no halo tiru ba sira tanba ne’e ita konsidera ida ne’e sériu tamba ne’e ita sei halo prosesu hotu-hotu ba iha Ministériu Públiku para halo prosesu ne’e ba oin,” Superintendente Polísia João Belo dos Reis hateten.
Nia fundamenta uza arma ne’e krime bainhira halo ameasa ba ema seluk nia vida, inklui joven na’in-tolu ne’e. Ema hotu-hotu presiza moris ho seguru ka hakmatek, presiza kondisaun ida seguru labele iha ameasa ne’ebé kuandu iha ameasa sa tan atu Ameasa ho arma ne’e krime.
DIKN rejista ona ho Nuc.0047/25 PNSIC no ohin sei haruka kedas Ministériu Públiku no Ministériu Públiku mak iha kompeténsia atu lori prosesu ne’e ba oin.
Joven na’in-tolu ne’ebé ba hato’o keixa ne’e nasionál deklara katak iha Sábadu liubá, hale’u 01:30 madrugada, membru PCIC ho inisiál FG ameasa no se pistola ba sira no tiru sa’e ba leten dala-rua no halo sira trauma, no suspeitu ne’e ameasa hodi dehan tan se imi beik sei akontese kazu Kuluhun iha tinan hirak liubá.
Vítima ne’e haktuir tan katak sira la provoka no sira iha fatin akontesimentu ne’e hanesan negosiante ne’ebé fa’an sigarru kalan iha estrada públiku area delta-IV nian.
“Nia sai husi gang mai nia karrega lansung tiru de’it, pois ami halai tiha nia sei dehan tan ba joven sira, beik sei akontese Aje Mina kedua iha Delta ne’e,” joven na’in-tolu ne’e konta tuir.
Membru PCIC ne’e temi Aje Mina kedua hodi refere ba trajédia Kuluhun-Díli iha tinan 2019 ne’ebé envolve membru PNTL na’in-rua tiru mate joven na’in-tolu no na’in-lima seluk kanek todan iha festa kore-metan ida iha Kuluhun.
Vítima ne’e mos deklara katak antes ne’e sira laiha problema ho autor inisiál FG, no autor sempre hirus kuandu ema liu husi nia uma oin no sempre lori ai duni labarik sira.
Vítima konfesa liután katak autor tiru sae ba leten dala rua no halo sira tauk no trauma ho pistola nia lian tamba foin mak primeira vez rona arma nia lian.
PCIC Simu Ona Informasaun no Sei Aplika Prosesu Disiplinár
Diretór Nasionál PCIC, Vicente Fernandes e Brito, ne’ebé jornalista sira konfirma, hateten laiha investigadór ida, espesialista ida, hanesan funsionáriu PCIC atu sees husi responsabilidade.
Kuandu simu informasaun iha indísiu forte sei la aplika tan averiguasaun maibé diretamente ba prosesu disiplinár. Agora simu informasaun, kuandu konjuga ho prova ne’ebé iha, no informasaun indísiu forte no hatudu prova bele iha prosesu disiplinar, administrativu no bele mos kriminál, mas solusaun ida-idak iha nia prosedimentu rasik.
Nia afirma tuir informasaun ne’ebé iha katak iha investigadór ida mak komete krime ne’e, maibé labele indika direita se tamba membru PCIC ne’e mós goza hela prinsípiu prezunsaun inosénsia. Mas importante mak loke prosesu disiplinár.
“Ha’u foin mak simu informasaun, kuandu ita iha serteza kona-bá informasaun ida-ne’e no ita iha evidénsia loke kedas nia prosesu ddisiplinár.” Hateten Vicente Fernandes e Brito.
Prosedimentu utilizasaun arma ba iha membru PCIC autoriza bainhira hala’o hela funsaun, vijilánsia iha terrenu, rekolla informasaun sira ne’e bele utiliza arma. Sira ne’ebé ba munisípiu halo investigasaun kriminál, sira ne’e bele autoriza utiliza arma no depois de ida ne’e entrega fali arma, tamba PCIC iha sistema monitorizasaun ida ho plataforma ida espesífiku ba ida-ne’e.
Suspende Ona Membru PCIC Na’in-tolu
Diretór Nasionál PCIC, Vicente Fernandes e Brito hateten dezde mandatu iha 2015 sa’e mai too agora fó ona sansaun ddisiplinár ba membru PCIC kuaze na’in rua too tolu.
Nia afirma balun suspensaun fulan tolu, no balun ba to’o tinan ida. Suspensaun ne’e nia objetivu prinsipál para kontribui ba nivel prevensaun.
“Sansaun ne’e ba sira ne’ebé utiliza arma la tuir regra, abandona pikete prevensaun. Iha kazu balun sira halo investigasaun la tuir prazu, no sira seluk,” Vicente Fernandes e Brito subliña.
Jornalista: Vito Salvadór