Hatutan.com, (22 Agostu 2025), Díli— Ministériu Públiku atu devolve komputadór Univesidade Nasionál Timor Lorosa’e (UNTL) nian depende bá rezultadu investigasaun no rezultadu ezame laboratóriu.
Lee Mós: UNTL Husu PNTL ho MP Devolve Komputadór UNTL Nian

PGR Nelson de Carvalho. Foto/Média G-PR
Kestaun ne’e hato’o husi Prokuradór Jerál Repúblika (PGR-sigla portugés), Nelson de Carvalho bá jonnalista sira hafoin remata reiuniaun revizaun komité orsamentu jerál Estadu 2026 iha Ministériu Finansas, Sesta (22/08/2025). Nia dehan karta ne’ebé UNTL haruka bá Ministériu públiku iha ona koñesimentu, maibé sei iha prosesu ezame labotóriu.
“Karta ne’e, sim! UNTL haruka ona bá ha’u, maibé ne’e la’ós hensan buat ida ke, ita bá impresta sasán, sei tama iha buat ruma ne’ebé maka ita konsidera hahensan indisiu ita tenke ser halo ezame labotórium no investigasaun,” PGR Nelson de Carvalho informa.
Kona-bá MP sei devolve fali komputadór UNTL, tuir nia katak, bazeia buska apreensaun bá UNTL ne’e, tanba iha indisiu balun, tanba buat ida bá investigasaun iha buska apreensaun ne’e iha indikasaun.
Nia haktuir, iha indisiu ruma ne’ebé dehan katak, materiál ne’ebé hetan buska ne’e, iha buat ruma ne’ebé maka deskonfia, tanba ne’e parte Ministériu Públiku, sei halo hela ezame bá laboratóriu hodi haree kazu ne’e nia natureza ne’e saída, mai husi ne’ebé, tanba saída maka involve material informatiku sira ne’e iha laran.
“UNTL nia sasán hanesan komputedór ita sei fó fila, maibé sei iha faze investigasaun nia laran, depois haree dehan katak ida-ne’e bele fó fila, fó fila, sira ne’ebé maka seidauk fó fila tanba sei halo ezame bá laboratóriu,” nia hateten.
Reitór UNTL, João Martins Soares hafoin reuniaun ho Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão iha Palásiu Governu, Tersa (19/08/2925), hateten ba jornalista sira katak, nia parte la satisfás ho medida Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) ne’ebé hala’o intervensaun iha kampus universidade nian no konsidera aktu ne’e hanesan demaziadu no la presiza.
Autoridade Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) liuhosi Diresaun Servisu Investigasaun Kriminál (DSIK), Kuarta 06 fulan-Agostu 2025, hale’u tuku 09:00 dadeer, halo buska no apreensaun ba Gabinete Reitór, Pro-Reitór ho dirijente sira Departamentu Payroll & Kontabilidade iha Universidade Nasionál Timor Lorosa’e (UNTL) bazeia ba mandadu Tribunál Judisiál Primeiru Instánsia Dili (TJPID) ho Númeru Úniku Krime (NUC) 01 86/25-PNSIK.
Molok ho buska no apreensaun ne’e, autoridade Polísia aprezenta uluk mandadu husi Tribunál ba Reitór UNTL, João Soares Martins, relativa ho deskonfia ba indísiu krime falsifikasaun dokumentu no anotasaun téknika ne’ebé previstu husi artigu 303° husi kódigu penál Timor-Leste.
Reitór UNTL, João Martins Soares konsidera prezensa kontinjente polísia ho arma kompletu fó impresaun hanesan UNTL ka nia aan hanesan terrorista.
“Intervensaun hanesan ne’e la merese. Ami suspira tanba polísia mai ho forsa boot. Ha’u simu karta husi Komandante Jerál Polísia husu deskulpa. Ne’e buat di’ak, maibé ha’u apela atu situasaun hanesan ne’e la bele akontese tan, tanba sei lori trauma bá sosiedade hanesan tempu Indonézia. Ita tenke respeita direitu sidadaun iha nasaun livre,” João Soares Martins hateten.
Reitór UNTL fundamenta katak to’o agora PNTL seidauk devolve sasán importante hanesan komputadór sira ne’ebé liga ho sistema finansas sentrál UNTL ho nune’e fó impaktu boot ba operasaun akadémika no administrativu.
Nia subliña katak UNTL prontu koopera ho prosesu legál no responsabiliza saida mak akontese, maibé nia konsidera maneira intervensaun polísia hanesan “deznesesáriu.”
Reitór UNTL informa PNTL mós husu deskulpa bá UNTL, tanba rekoñese katak intervensaun ne’e la presiza ho forsa boot.
Iha Kurta loro-kraik, (06/08/ 2025), órgaun Polísia halo buska no apreensaun iha rezidénsia adjuntu reitór UNTL ida nian iha área balun iha Dili laran no konsege rekolla dokumentu relevante sira, inklui dokumentu karreta marka Ranger númeru matrikula A.16.2xx, motór rua ho marka Genio númeru matrikula Y.16.xx TL, Beat N.44.xx TL.
Molok ne’e, iha buska no apreensaun iha arguido sira-nia eskritóriu servisu iha UNTL, autoridade Polísia sira prende dokumentu relativa inklui prova osan balun.
Lee Mós: Polísia Halo Buska no Apreensaun iha Gabinete Reitór no Pro-Reitór Sira UNTL
Jornalista: Marcelino Tomae