Connect with us
Pakote Ahi

Ekonomia

Stock Fos Garantidu, Governu Mós Esforsu Interven bá Folin Merkadu

Published

on

Hatutan.com, (03 Agostu 2023), Díli— Kompañia importadór sira hala’o reuniaun urjente ho Governu liu hosi Vise Ministru Komérisu Augusto Júnior Trindade no mós parte Autoridade Aduaneiru hodi atualiza folin fos ne’ebé oras-ne’e sa’e makas no sai preokupasaun boot ba populasaun liuliu iha área rurál.

Ambiente atividade negósiu iha Loja Creative Furak Bidau, Kuarta (02/08/2023). Foto: Lázaro Pereira Quefi/Hatutan.com.

Durante reuniaun ne’e, parte importadór boot sira iha Timor Leste hanesan Perisos, Alfa Díli, Loja Creative Furak no Lixun atualiza katak, stock fos sei bele responde hela ba oin maibé folin mak sa’e duni tanba mai hosi nasaun exportadór sira mak hasa’e, kauza hosi El Niñu no produsaun menus.

Lee Mós: Nasaun Exportadór Sira Mak Hasa’e Folin Fos

“Enkontru ida ne’e di’ak no amigável teb-tebes tanba hetan kolaborasaun másimu ho kompañia importadór boot sira. Sira mai hato’o duni saida mak agora sira sente no saida mak públiku preopkupa oinsa bele fó resposta bá presu fos ne’ebé sa’e,” Augusto Júnior Trindade, hateten iha Fomentu, Kinta (03/08/2023).

Advertisement

Importadór sira ho Governu rekoñese katak, oras-ne’e daudaun Timor Leste iha hela situasaun normál, maibé situasaun ida ne’ebé ema hotu preokupa tanba de’it fos folin sa’e.

“Bainhira ita tuur hamutuk, ita komesa haree katak buat ne’e mai hosi kauza lubuk ida, bele hosi taxa, bele hosi Portu ne’e rasik, bele mós hosi nasaun oríjen sira. Sira ne’e hotu tau hamutuk mak implika ba presu ne’ebé agora sa’e makas iha merkadu,” nia esplika.

Normalmente, iha fotór oioin ne’ebé halo fos folin sa’e tuir koñesimentu Governu nian ho importadór sira hahú hosi presu fos 20kg, 25kg no 30kg folin sa’e iha Timor Leste.

“Situasaun ne’e kompaña sira hatudu kedan sira nia komitmentu atu kolabora no ida-ne’e hanesan sinál ida tenke hasa’e duni produsaun iha rai laran. Bainhira produsaun rai laran la hasa’e, depende makas ba nasaun exportadór sira maka TL sei enfrenta nafatin problema tanba sira mós sofre hela bá mudansa klimátika,” nia haktuir.

Kompañia importadór sira hala’o reuniaun urjente ho Governu liu hosi Vise Ministru Komérisu, Augusto Júnior Trindade no mós parte Autoridade Aduaneiru hodi atualiza folin fos ne’ebé oras-ne’e sa’e makas no sai preokupasaun boot ba populasaun liuliu iha área rurál, Kinta (03/08/2023). Foto: Hatutan.com.

Kompañia sira mós atualiza ba Governu katak, sira iha kompetisaun makas tanba sira la foti lukru ne’ebé as. Bainhira sira foti lukru ne’ebé as maka sira nia fos rasik sei la folin, seluk mak folin fali, tanba ne’e sira fa’an tuir presu justu ne’ebé Lei fó, sira nia presu sa’e ne’e la liu hosi 2% ka 3%.

Governu konsidera situasaun ida-ne’e komplexu oitoan tanba nasaun oríjen rasik hanesan India ne’ebé agora daudaun hatama fos barak mai Timor-Leste, afetadu ba mudansa klimátika nune’e sira taka ona la exporta fos mai TL.

Advertisement

Governu mós simu duni sujestaun lubuk ida hosi kompañia sira atu halo intervensaun ida lalais, sei halo karta ida ba Governu Índia atu buka meius ba situasaun agora enfrenta hela.

“Ha’u ho Ministru simu ona hanoin balun hosi kompañia sira atu halo relatóriu ida kompletu oinsá ita halo intervensaun ba parte relevante sira, lorloron akompaña hela situasaun presu iha merkadu,” nia hateten.

Governu mós simu duni informasaun katak, presu fos ne’ebé sa’e makas iha territóriu tomak liuliu iha área rurál sira hanesan Lolotoe, Iliomar no fatin seluk tán, sira ne’e tanba distánsia no kondisaun estrada la di’ak.

Tanba ne’e maka Governu tuur hamutuk ho kompañia sira hodi junta forsa no hanoin hamutuk atu haree kapasidade hosi stock Governu iha armazen Centro Logistica Nacional (CLN).

Iha tempu badak, Governu sei halo reuniaun ho CLN urjente hodi haree kapasidade stock, kapasidade stock hira mak atu halo intervensaun, karik sukat ona atu koloka tabela presu, labele halo presu boot seitór privadu sira.

Advertisement

Bainhira ajusta tiha, jestór hosi CLN tenke haree ona stock nasionál ho kompañia ne’ebé iha tenke servisu hamutuk ho parseiru importadór sira.

Ministériu la hanoin atu sosa fos hosi rai liur tanba tau fiar tomak bá kompañia importadór sira bele garante katak, stock ne’e iha hela, tanba fos agora daudaun iha dalan mai ona ho kuantidade tonelada 7.500 hosi kompañia Perisos.

Tuir planu, iha semana ida ka rua nia laran bele to’o iha Timor, alende ne’e Loja Creative Furak mós stock iha hela, Alfa Díli fos 30kg sei iha hela no garante katak sei bele kobre to’o fulan Dezembru.

“Dala ida tán Governu informa bá públiku katak, presu fos sa’e makás ne’e mai hosi nasaun oríjen, la’ós kompañia sira mak hasa’e folin,” nia informa.

Uluk iha tempu Pandemia Covid-19 mós enfrenta hela situasaun hanesan ne’e, bainhira Governu Vietname hasai sirkulár ida atu labele halo exportasaun, Governu Timor-Leste husu kedan sira loke hikas exportasaun no Governu atuál mós fiar katak India sei bele tulun nafatin bainhira Governu TL husu.

Advertisement

“Ita rekolla hela haree kulit hosi ita nia komunidade, agora daudaun dulas namanas hela. Ita haree sira hotu bele halo asaun ida atu bele normaliza tia presu ne’e,” nia informa tán.

Jornalista Estajiáriu : Lazaro Pereira Quefi

Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Ekonomia

JM Automotif Konsidera EDTL,E.P Viola Lei iha Projetu Manutensaun no Fornesimentu Spare Part Karreta

Published

on

Hatutan.com, (25 Jullu 2024), Díli-Na’in bá empréza JM Automotif , Julio Fernandes, konsidera Eletrisidade Timor-Leste, Empréza Públika (EDTL, E.P) viola lei Rejime Jurídiku Aprovizionamentu (RJA) kona-bá konkursu públiku bá projetu manutensaun no fornesimentu Spare Part karreta iha EDTL, E.P. 

(more…)

Kontinua Le'e

Ekonomia

Ezekusaun OJE 2024 Tenke ho Kualidade Tuir Programa

Published

on

Hatutan.com, (24 Jullu 2024), Díli-Ministra Finansas (MF), Santina José Rodrigues F. Viegas Cardoso, husu bá liña ministériu sira atu labele gasta arbiru osan, maibé husu atu ezekusaun Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2024 nian tenke ezekuta ho kualidade no gasta tuir programa sira ne’ebé XI Governu konstitusionál hatuur tiha ona.

(more…)

Kontinua Le'e

Ekonomia

Konsellu Ministru Fó Podér Tomak bá Ministru Marcos da Cruz Asina Akordu Konsolidasaun Kooperasaun Agríkola ho Xina

Published

on

Hatutan.com, (24 Jullu 2024), Díli-Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk iha Palásiu Governu,  Dili, Kuarta (24/07/2024), hodi deside no delibera fó podér tomak ba Ministru Agrikultura, Pekuária, Peska no Floresta, Marcos da Cruz, atu asina memorandu entendimentu entre Ministériu Agrikultura, Pekuária, Peska no Floresta, Repúblika Demokrátika Timor-Leste no Ministériu Agrikultura no Asuntu Rurais Repúblika Populár Xina kona-ba Konsolidasaun Kooperasaun Agríkola.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending