Hatutan.com, (28 Maiu 2024), Díli-Polisia Nasionál Timor-Leste (PNTL) liuhosi Komandu Operasaun Munisípiu Díli, Domingu kalan (26/04/2024), kaptura membru Grupu Arte-Marsiál (GAM) hosi Ikatan Keluarga Silat Putra Timor-Leste (IKS.PTL) na’in-sia (9) tanba envolve iha krime dezobediénsia hodi hala’o atividade treinu ilegál iha área Manleuana, Díli.
Lee Mós: KRAM Nota Membru GAM Kontinua Utiliza Atributu iha Fatin Públiku no Halo Atividade Treinu
Komandante PNTL Munisípiu Díli, Superintendente Xefe Polísia Orlando Gomes, informa, kapturasaun no detensaun ne’e akontese tanba komandu hetan informasaun hosi populasaun sira, nune’e mós hosi ekipa sira Servisu Informasaun Polísia nian, Servisu Nasionál Intelijénsia (SNI) sira identifika kazu kona-bá treinu ilegál nian iha área jurisdisaun Díli nian.
![](https://www.hatutan.com/wp-content/uploads/2024/05/IKS.PTL_-300x199.jpeg)
Suspeitu sira nu’udár membru GAM hosi IKS.PTL ne’ebé detein iha sela PNTL Munsípiu Díli tanba treinu subar. Foto/Elio dos Santos da Costa
“Ami bá iha lokál krime nian ita halo kapturasaun kedas bá membru sira ne’ebé mak hosi GAM IKS.PTL hodi kaptura sira-na’in-sia (9) tanba sira kontra krime dezobediénsia,” Orlando Gomes hatete bá jornalista sira iha Komandu Munisípiu Dili, Tersa (28/05/2024).
Komandante Orlando Gomes dehan, iha rezolusaun Governu nian fó sai tiha ona, maibé sira sei treinu subar nafatin iha tempu kalan. Tanba ne’e, Polísia konsidera katak, membru GAM sira ne’e komete ona krime dezobediénsia.
Oras ne’e daudaun, Suspeitu sira detein hela iha sela detensaun komandu Díli durante oras 72, no aprezenta bá iha Ministériu Públiku (MP) hanesan na’in bá asaun penál hodi bele deside tuir lei.
Daudaun ne’e mós forsa konjunta sira kompostu hosi SIP, SNI, ho apoiu hosi FALINTIL-Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) ninia Servisu Informasaun Militár (SIP) ka J2, kontinua buka no halo identifikasaun bá membru GAM-GAR sira ne’ebé maka treinu ilegál iha Munisípiu Díli, tanba molok ne’e mós kaptura tiha uluk ona membru sira GAM PSHT nian no prosesu la’o hela.
Iha Rezolusaun Governu númeru 45/2023, 10 Novembru kona-bá suspensaun bá atividade Prátika Arte-Marsiál iha Timor-Leste durante loron 90.
Ho baze bá rezolusaun Governu ne’e, Ministériu Juventude Desportu Arte no Kultura (MJDAK), liuhosi Komisaun Reguladóra Artes-Marsiál (KRAM) ho Komandu Polísia Nasionál Timor-Lorosa’e (PNTL) konklui ona re-fiskalizasaun bá sentru ka “ranting” sira Grupu Arte-Marsiál PSHT, IKS.PTL no KORK nian hamutuk 993, iha munisípiu 11.
Iha atividade re-fiskalizasaun ne’e, ho baze bá rezolusaun númeru 45/2023, 10 Novembru, KRAM ho PNTL haree liubá pontu importante sira mak hanesan;
Ida, identifika sé mak responsavel bá klube, sentru no skola sira. Rua, identifika sé maka treinadór ka sé mak fó treinu bá ema iha fatin prátika ne’e. Tolu, sé maka hala’o treinamentu ne’e, atleta hira, feto hira, mane hira.
Haat, sé maka rai-ni’an, rai estadu ka rai eransa ka rai aluga. Lima, fatin treinamentu ne’e, merese atu halo treinamentu ka lae. Iha hariis fatin ka lae, no rai nia luan ne’e hira.
Fatin treinamentu ne’e asesu bá estrada ka la’e. Fatin treinamentu ne’e nakloke bá ema hotu atu bele haree ka la’e ka subar de’it. Fatin treinamentu ne’e iha autorizasaun hosi autoridade lokál, hanesan xefe aldeia, xefe suku to’o OPS suku ka lae.
“Ida ne’e mak ita atu bá haree. Identifika prosedimentu administrativu hothotu, tuir segunda diretiva KRAM, ita tau ona iha ne’ebá kritériu 18,” Prezidente KRAM, Octavio da Conceição esplika bá jornalista sira iha fulan-Janeiru liubá.
Iha prosedimentu bá lejitimasaun no legalidade atu hetan fatin treinamentu, ka fatin sira bá formasaun nian, KRAM hatuur ona kritéria sira iha ne’ebá.
Iha rezolusaun ne’e mós esplika katak, organizasaun arte marsial ka sé mak la priénxe kritéria ne’ebé mak tau ona iha diretiva KRAM, sei kontinua hetan suspensaun.
Sira ne’ebé priénxe kritériu, KRAM sei rekomenda bá Governu liu-liu bá Ministru Juventude Desportu Arte no Kultura, no Ministru Interior, hodi aprezenta bá konsellu ministrus, hodi hetan apresiasaun, nomós iha desizaun ikus.
Hosi relatóriu ne’ebé KRAM sei aprezenta, sei hamosu rekomendasaun rua. Ida ne’ebé priénxe, Sufisiente, no La’e liu, depois ida-ne’e sei fó-sai rezultadu iha fulan-marsu tinan ne’e. Maske nune’e, to’o oras ne’e seidauk iha desizaun ruma atu reativa ka lae, tanba sei hein desizaun governu, no KRAM rasik mós nota katak, membru GAM-GAR sira kontinua viola rezolusaun governu nian.
Jornalista: Rogério Pereira Cárceres