Hatutan.com, (05 Outubru 2021), Díli-WhatsApp , Instagram ho Facebook, dezde Segunda (04/10/2021), tuku 22:46 kalan,   to’o Tersa (05/10/2021), tuku 07:00  Otl, monu ka down iha nasaun lubuk ida, inklui Indonézia ho Timor-Leste.  

Hirak ne’ebé utiliza plataforma mídia sosiál, hanesan Facebook ho WhatsApp, inklui Instagram  iha Timor-Leste, dadeer ne’e, la kontente ho situasaun ne’e.

“Durante oras neen, hahú hosi Segunda kalan purvolta tuku 22:46 to’o  tersa dadeer, tuku 07:00 Otl, ita la bele uza Facebook, WhatsApp no Instagram. Informasaun ne’ebé ha’u rona katak down ka monu,”  Prezidente Informasaun no Teknolojia Komunikasaun Timor-Leste (ICT-TL), Natalio Raimundo Soares, informa hodi responde Hatutan.com  iha Díli. 

Informasaun seluk ne’ebé Hatutan.com  sita hosi KOMPAS.com, katak problema ne’e la’ós akontese de’it iha Indonézia ka rai sira ne’ebé besik Indonézia maibé nasaun lubun ida iha Sudeste Aziátiku, inklui Estadus Unidus Amerika ho nasaun sira Eropa nian mós sofre hotu.

Parte sira Facebook, WhatsApp no Instagram hatene kona-bá problema ne’e afeta ba nasaun lubun ida no konfirmadu katak sei halo investigasaun ba situasaun ida-ne’e.    

Prezidente Informasaun no Teknolojia Komunikasaun Timor-Leste (ICT-TL), Natalio Raimundo Soares. Foto/Espesiál

Prezidente ICT-TL, Natalio Raimundo Soares, hateten situasaun ne’e akontese iha problema ho Domain Name System (DNS) ka sistema ne’ebé halo interpretasaun entre naran domain ho fizikamente mákina ne’ebé ho ninia IP Adress hosi servidór Facebook, Instagram no mós WhatsApp.

Sistema ne’e mós idéntiku ho contact list ida ka hanesan sistema pajinasaun livru amarelu ne’ebé save hela informasaun entre identidade ema ida nian ho númeru telephone, maibé iha situasaun hanesan ne’e, tanba sistema la konsege halo interpretasaun ba domíniu hosi Facebook Instagram no WhatsApp ho mákina ne’ebé mak sira iha.

Liga ho akontesimentu horikalan iha tuku 22:46, signifika, bainhira user ida hosi plataforma tolu ne’e tenta loke, maibé depois hosi device parte user tenta atu halo koneksaun ba server ne’e, maibé iha kazu ida ne’e la konsege iha ligasaun.

“Normálmente, situasaun sira hanesan ne’e akontese bainhira mákina ne’ebé ita atu asesu ba ne’e iha hela prosesu manutensaun ka dezligadu,” Natalio Raimundo Soares esplika ba Hatutan.com.

Iha kazu ida-ne’e, Facebook, Instagram no WhatsApp hanesan plataforma mundiál, ne’ebé ninia uzuáriu tokon ba tokon, sira tenke iha duni sistema ida ne’ebé di’ak duni, atu bele fó atendimentu ka halo manutensaun ida di’ak ba sira nia sistema. Tanba ne’e, motivu hosi akontesimentu ida-ne’e, úniku ninia na’in mak bele hateten, tanba ne’e ha’u kompañia ne’ebé mak jere plataforma tolu ne’e, nia mak tenke halo investigasaun hodi bele hateten-sai ba públiku kona-bá fatór prinsipál ba akontesimentu ida-ne’e. (fya)