Connect with us
Pakote Ahi

Internasionál

Fó Palestra iha UI, Horta Rekoñese Tinan-10 Timor-Leste Enfrenta Problema Oioin

Published

on

Hatutan.com, (19 Jullu 2022), Jakarta- Prezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta, Tersa (19/07/2022), fó palestra akadémiku iha Fakuldade Siénsia Sosiál no Polítika, Universidade Indonézia iha Jakarta.

Lee Mós : TL-RI Estabelese Kooperasaun iha Setór Haat

Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta, Tersa (19/07/2022), fó palestra iha Universidade Indonézia (UI). Foto/Espesiál UI

Iha okaziaun ne’e, Laureadu Nobel da Paz 1996 ne’e rekoñese katak  iha tinan-10 ikus ne’e,  Timor-Leste enfrenta problema oioin, liuliu kona-bá rekursu umanu, rekursu  finanseira, inklui sistema administrasaun Estadu ne’ebé frazil tebetebes.  

Ramos-Horta haktuir lia-hirak ne’e hodi hatán bá pergunta universitáriu ida nian relasiona ho Timor-Leste nia kapasidade finanseira (ekonomia) no rekursu umanu ne’ebé sei difisil  no sai obstákulu ida bá adezaun Timor-Leste nian bá ASEAN iha tinan 2023.

Advertisement

“Sira iha duvida bá Timor-Leste nia adezaun bá ASEAN, kestaun importante balun mak kona-bá kapasidade Timor-Leste nian entermus rekursu finanseiru ho rekursu umanu atu bele hala’o nia obrigasaun nu’udár membru ASEAN. Ida-ne’e lejítimu no bele konsidera,”  Ramos-Horta haktuir.

Maske nune’e, Horta argumenta katak, nasaun lubuk ida membru ASEAN nian maka Timor-Leste kontakta  no hatene ho di’ak tebes sira-nia situasaun no dezenvolvimentu ne’ebé la diferente mós hanesan Timor-Leste.  Ezemplu hanesan Myanmar.

“Talvés nasaun sira liu 50 maka ukun an ona durante tinan-50 ho sira-nia kondisaun dezenvolvimentu ne’ebé la diferente mós ho ami Timor-Leste, balun piór liu,” Ramos-Horta afirma tan hodi lia tun tan dehan, nia la konkorda ho parte sira ne’ebé lakohi apoia adezaun Timor-Leste nian bá ASEAN tanba de’it fatór jeográfiku.   

Tuir Horta, iha rekizitu fundamentu rua atu Timor-Leste bele sai membru ASEAN. Ida, Timor-Leste iha rasik footprint ka iha pasu rasik hanesan nasaun Sudeste Aziátiku

“Sri Lanka ho Bangladesh labele sai membru ASEAN tanba sira pertense bá nasaun  Sul Asia,” Horta hateten.

Advertisement

Ramos-Horta mós argumenta katak Papua Niugini, Bangladesh, ho Sri Lanka labele integra iha ASEAN tanba fatór rua mak hanesan, ida  sira la tama iha rejiaun Sudeste Aziátiku no rua, sira la sai hanesan membru husi organizasaun rejionál sira seluk. Kompara karik ho Timor-Leste prienxe rekizitu sira ne’e hotu atu bele sai membru ASEAN.

Iha aspetu rekursu umanu, Ramos-Horta kompriende parte balun bele iha duvida. Maibé, iha tinan-10 nia laran mós Timor-Leste haruka nia oan sira barak bá estuda iha rai-li’ur inklui estuda iha universidade koñesidu sira iha mundu.

Horta aprezenta katak, iha tinan 2007-2007, Governu Timor-Leste fasilita bolsu estudu bá joven timoroan kontinua sira-nia estudu iha universidade di’ak liu iha Tailándia, Filipina, to’o Austrália. Nune’e mó siha tinan-20-resin nia laran, hafoin Timor-Leste restaura nia ukun an, joven timoroan barak mak hasai sira nia mestradu iha universidade sira iha Estadus Unidus Amérika, Xina, Korea no seluk-seluk tan.

Jornalista : Vito Salvador

Advertisement
Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Internasionál

Horta-Xanana Konsidera Prezensa Manny Pacquiao Hanesan Animadór-Promosaun bá Dezenvolvimentu Boxe TL

Published

on

Hatutan.com, (29 Setembru 2023), DíliPrezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta ho Primeiru Ministru (PM) Kay Rala Xanana Gusmão konsidera prezensa Boxista Legendáriu hosi nasaun Filipina, Manny Pacquiao hanesan animadór ida no mós hanesan promosaun ida bá dezenvolvimentu boxe iha Timor Leste (TL).

(more…)

Kontinua Le'e

Internasionál

Promove-Haforsa Liberdade Imprensa iha Sudeste Aziátiku Nu’udár Empurradár bá Kualkér Tipu Direitus Umanus

Published

on

Hatutan.com, (01 Setembru 2023), Díli—“Promove no Haforsa Liberdade Imprensa iha Sudeste Aziatiku nu’udár Empurradór bá tipu Direitus Umanus hotu-hotu” hanesan tema bá The Díli Dialogue Forum (DDF)  tinan 2023, ne’ebé oraganiza hosi Conselho Imprensa (CI) Timor Leste no hala’o iha Salaun CNE Lalini Larigutu Colmera, Díli, Sesta (01/09/2023).

(more…)

Kontinua Le'e

Internasionál

Rai Nakdoko iha NTT ho Magnitude 6,1

Published

on

Hatutan.com, (31 Agostu 2023), Díli— Ajénsia Meteorolojia, Klimatolojia, no Jeofízika (BMKG sígla Indonésia) rejista katak, rai nakdoko ho nia magnitude 6,1 iha área Tasi Sentru-Súl Timor, Provínsia Nusa Tenggara Timur (NTT) Repúblika Indonézia (RI).

(more…)

Kontinua Le'e

Trending