Connect with us
Pakote Ahi

Justisa & Krime

TDD Responde Keixa ‘Timor Maubere’, Ministra Adaljiza Rezeita Fó Komentáriu

Published

on

Hatutan.com, (28 Outubru 2022), Díli—Tribunál Distritál Díli (TDD) iha Segunda (24/10/2022), responde ona keixa hosi eis konsuladu jerál Timor-Leste iha Sidney Austrália, Luciano Valentim da Conceição “Timor Maubere”, hasoru atuál Ministra Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun (MNEK), Adljiza Magno tanba ‘duun’ Timor Maubere halo mudansa ka troka númeru konta bankária Estadu nian.

Denfensór Públiku Sérgio Quintas. Foto/Hatutan.com.

TDD nia konkluzaun bá keixa hosi ‘Timor Maubere’ ne’e ho Númeru Crime (NUC) 0205/22.CVTDD, ne’ebé mak elabora hosi Ofisiál Justisa, Maria dos Rosário de Fátima ho konteúdu katak “Cite o Estado RDTL na pessoa do Digno Magistrado do Ministerio Público para querendo, no prazo de 30 dias deduzir contestação-artigo 195, 198, 359, e 365, do Lei Código do Processo Cívil (CPC) Timor-Leste”.

Lee Mós: Eis-Konsul Jerál bá Sidney Timor Maubere Halo Keixa Hasoru Ministra Adaljiza Magno

Defensoria Públika liuhosi Defensór Sérgio Paulo Dias Quintas esplika, keixa sivíl ne’ebé mak hatama hosi eis konsúl jerál iha Sidney sai nu’udár autór bá prosesu ida-ne’e.

Advertisement

Tanba ne’e, hanesan mandatáriu bá Luciano iha Segunda (24/10/2022), nia simu tiha ona sitasaun hosi Tribunál Distritál Díli atu sita parte kontráriu, sobre tudu bá iha Ministériu Públiku.

Sitasaun ida-ne’e, TDD dirize ona bá iha ema ne’ebé mak hún bá problema ne’e no konserteza, Ministra Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun (MNEK) Adaljiza Magno, nia mós obrigatóriu sai hanesan partisipante prosesuál bá iha prosesu ida-ne’e.

“Sitasaun ne’e signifika sei obriga pesoál ida atu sai hanesan partisipante prosesuál iha prosesu ida-ne’e. Ne’ebé, sitasaun ne’e ami simu horisehik, entaun konserteza parte kontráriu mós simu tiha sitasaun ne’e hahú loron 30 ne’e sira tenke responde petisaun inisiál ne’e iha loron 30 nia laran. Sé sira la responde petisaun inisiál ne’e, tuir kódigu prosesu sivíl, sira sei rekoñese faktus ne’ebé mak autór elabora iha nia petisaun inisiál,” Defensór Sérgio Paulo Dias Quintas hateten bá jornalista sira iha kna’ar fatin Kintál-boot, Díli.

Tuir Lei Kódigu Prosesu Sivíl, artigu 195 númeru 1 dehan katak, sitasaun pesoál ne’e autoridade kompetente mak sei kontakta bá ema ne’ebé mak sai hanesan reo ka sitandu.

Entaun, Tribunál nia sitasaun ne’e fó prazu loron 30 bá parte kontráriu ka reo atu kontesta petisaun inisiál ne’e.

Advertisement

“Ne’e mak ohin ha’u dehan karik nia la konfesa, nia implikasaun ne’e iha, nia sei konfesa faktus sira ne’ebé mak autór elabora iha nia petisaun inisiál. Ne’ebé, ha’u fiar katak, reo liu-liu Ministériu Públiku no Ministra Negósiu Estranjeiru, sei bele responde petisaun inisiál ne’ebé mak autór hatama,” Sérgio Quintas, hateten.

Bainhira iha ona sitasaun, signifika prosesu ne’e la’o ona no liuhosi sitasaun ida-ne’e sei obriga parte ne’ebé kontráriu sai hanesan parstipante prosesuál. Hakarak ka lakohi Ministra ne’e sai hanesan partisipante prosesuál.

Maibé, sé nia la tama iha prosesu nia laran, implikasaun tenke konfesa faktu sira ne’ebé mak imputa bá nia, iha petisaun inisiál nia laran.

Tanba ne’e, Defensór ne’e fiar katak durante loron 30 nia laran, ministra Adaljiza hamutuk ho MP bele responde petisaun inisiál autór nian.

Bainhira parte kontráriu ka reo la responde petisaun inisiál autór nian iha loron 30 nia laran, ida ne’e sira nia problema no tuir Kódigu Prosesu Sivíl katak, sira sei lakon prosesu ne’e, tanba sira konsidera konfesa faktu sira ne’ebé mak autór elabora iha nia petisaun inisiál, no Tribunál sei konsidera katak, buat ida ne’ebé mak autór Luciano hakerek iha nia petisaun inisiál ne’e, loos hotu no Tribunál sei deside saida mak autór husu bá parte kontráriu.

Advertisement

“Ne’e, lei mak dehan. Ne’ebé, ha’u fiar katak, parte kontráriu bele responde. Sé karik sira responde, depois to’o iha julgamentu mak ita haree. Tanba iha artigu 510 hosi Kódigu Prosesu Penál dehan katak, sé mak ezije nia direitu ruma iha Tribunál, tenke aprezenta prova. Ne’ebé, ha’u fiar katak, di’ak liu, hosi parte kontráriu responde, para to’o tempu ida, to’o iha faze julgamentu ne’e, publiku bele hatene katak, sé maka sala iha prosesu ida ne’e,” Quintas esplika.

Sitasaun hosi TDD ne’e, iha kontestu Kódigu Sívil, Luciano Timor Maubere nia kualidade hanesan autór no parte kontráriu, tanba prosesu ne’e hatama kontra Estadu.

Entaun, tuir Kódigu Prosesu Sivíl Ministériu Públiku mak sei reprezenta Estadu, inklui Ministra Adaljiza.

Defensór Quintas fiar katak, bainhira prosesu ne’e to’o iha julgamentu, MNEK Adaljiza mós sei la sees hosi nia responsábilidade, tanba MP sei husu bá nia atu nia mós tenke esklarese aktu sira saida mak nia halo, hodi fó prejuizu bá ema seluk, liu-liu bá autór.

“Entaun, ha’u fiar katak kuandu julgamentu ne’e la’o iha Tribunál, MP sei husu bá Ministra, atu esklarese kona-bá nia aktu ne’e iha públiku,” Defensór Sérgio Quintas, hateten.

Advertisement

MNEK Adaljiza Rejeita Komentáriu

Hatán bá keixa ne’ebé hatama hosi eis konsuladu jerál TL nian iha Sidney Australia bá TDD ne’e, Ministra Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun (MNEK), Adaljiza Magno rejeita ka lakohi fó ninia komentáriu, tanba prosesu ne’e la’o ona iha Tribunál.

“Ha’u la halo komentáriu bá buat ne’e. Ne’e ka! Ha’u la halo komentáriu,” Adaljiza Magno, hateten hafoin partisipa iha retiru kona-bá OJE 2023 iha Ministériu Finansas (MF), Ai-tarak Laran, Díli (28/10/2022).

La’ós ne’e de’it, hatán kona-bá karik simu ona Notifikasaun ka Sitasaun ruma hosi TDD ligadu ho keixa hosi Timor Maubere, MNEK Adaljiza Magno nafatin lakohi fó nia komentáriu.

“Ha’u labele koalia buat ne’e. Ha’u dehan ona, ha’u lakohi halo komentáriu. Deskulpa!,” Adaljiza Magno, rezeita.

Advertisement

Eis Konsul Jerál Timor-Leste bá Estadu Nova Gales do Súl, Sidney-Australia, Luciano Valentim da Conceição “Timor Maubere”, akompaña hosi Defensór Públiku Sergio Quintas, Tersa (04/10/2022), haleu tuku 09:00 dadeer Otl, hatama keixa bá Tribunál Distritál Díli (TDD) kontra Ministra Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun (MNEK), Adazija dos Reis Magno, tanba iha tinan 2021 la transfere osan iha konta bankária Estadu nian bá TL nia konsul jerál iha Austrália.

Timor Maubere hateten, razaun nia hatama keixa ne’e, relasiona ho akontesimentu ne’ebé ligadu no deklarasaun hosi Ministra Adaljiza dos Reis Magno, iha fulan-Marsu 2021 bainhira osan operasionalidade ne’ebé durante fulan-lima la halo transferénsia hosi Díli bá iha Sidney-Austrália.

Jornalista: Rogério Pereira Cárceres

Advertisement
Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Justisa & Krime

Sidadaun Xina Ida Ne’ebé Deskonfia Falsifika Pasaporte Hetan TIR

Published

on

Hatutan.com, (27 Marsu 2024), Díli-Tribunál Judisiál Primeira Instánsia Díli (TJPID), liuhosi Juiz Singulár Afonso Carmona, Kuarta (27/03/2024), deside medida koasaun Termu identidade rezidénsia (TIR) bá arguido ho inisiál ZL nu’udár sidadaun estranjeiru ho nasionalidade Xina tanba deskonfia halo falsifikasaun bá dokumentu pasaporte.

(more…)

Kontinua Le'e

Justisa & Krime

Kazu Beto, MP Alega Krime Rua Hasoru Arguido Na’in-8, no Na’in-2 bá Ona Prizaun Preventiva

Published

on

Hatutan.com, (27 Marsu 2024), Díli-Tribunal Judisiál Primeira Instánsia Díli (TJPID), Kuarta (27/03/2024), hala’o Primeiru Interrogatóriu Judisiál hasoru arguido na’in-ualu (8)  ho inisial JGL, ZM, EX, AG, LUX, FCG, JS, RC, tanba deskonfia nu’udár autór prinsipál bá kazu konfrontu iha área Betó Leste, Sábadu 24 fulan-Marsu 2024.

(more…)

Kontinua Le'e

Justisa & Krime

Sidadaun Xina Ida Submete Bá Primeiru Interrogatóriu Tanba Halo Falsifikasaun Pasaporte

Published

on

Hatutan.com, (27 Marsu 2024), Díli-Sidadaun estranjeiru ida ho nasionalidade Xina ho inisiál ZL,  Kuarta (27/03/2024), hale’u tuku 15:00 Otl, submete bá Primeiru Interrogatóriu Judisiál iha Tribunál Judisiál Primeira Instánsia Díli (TJPID) tanba deskonfia envolve iha krime falsifikasaun dokumentu pasaporte ne’ebé durante ne’e utiliza hodi buka serbisu no hela iha Timor.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending