Connect with us
Pakote Ahi

Nasionál

ASEAN Simu Ona Submisaun TL, Ramos-Horta ho Órgaun Soberania Sira Prepara Pré-deklarasaun

Published

on

Hatutan.com, (11 Novembru 2022), Díli—Prezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta konvoka reuniaun ida ho líder órgaun soberania sira inklui líder nasionál sira hodi prepara deklarasaun ka pré-statementu ida, hodi responde ka hatuur pozisaun Timor Leste (TL) nian perante deklarasaun líder organizasaun ASEAN nian ne’ebé foin publika iha oras rua liubá kona-bá Timor Leste nia submisaun atu adere no sai hanesan membru ba dala-XI.

Prezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta konvoka reuniaun ida ho líder órgaun soberania sira inklui líder nasionál sira hodi prepara deklarasaun ka pré-statementu ida, hodi responde ka hatuur pozisaun Timor Leste nian perante deklarasaun líder organizasaun ASEAN nian ne’ebé foin publika iha oras rua liubá kona-bá Timor Leste nia adezaun no sai hanesan membru ba dala-XI, iha Palásiu Prezidensiál Nicolau Lobato Bairru-Pité, Sesta (11/11/2022).

“Ne’e asuntu nasionál. Tanba ne’e Prezidente Repúblika bolu líder sira, hanesan Primeiru Ministru, Vise Primeiru Ministru na’in-rua, Prezidente Parlamentu Nasionál no mós Koordenadór Plataforma endendimentu Marí Alkatiri inkuli líder nasionál Xanana Gusmão maibé tanba iha li’ur, nune’e la marka prezensa. Objetivu atu líder nasionál iha liafuan ida de’it hodi prepara pré-estetment hodi responnde ba estetment líder ASEAN nian,” Ministra Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun (MNEK), Adaljiza Magno hateten hafoin partisipa enkontru iha Palásiu Prezidensiál Nicolau Lobato Bairru-Pité, Sesta (11/11/2022).

Lee Mós:BREAKING NEWS: ASEAN Simu Timor-Leste Hanesan Membru Bá Dala-11

Durante enkontru, ko’alia kona-bá saida mak atu hateten ba deklarasaun líder sira hosi ASEAN nian, hodi fó estetmentu ba aplikasaun Timor Leste nian sai membru ASEAN nian.

Advertisement

Timor Leste nia prontidaun atu sai hanesan membru ASEAN ba dala-XI ne’e hatudu liu hosi esforsu sira ne’ebé Estadu no Governu Timor Leste halo no konvida péritu sira ASEAN nian mai halo avaliasaun ba pilár sira sosiál, kulturál no polítika ba seguransa, no mós ba komunidade ekonómiku.

Rezultadu hosi Fact Finding Mission ne’e mak lori rezultadu pozitivu ba adezaun Timor Leste nian sai hanesan membru ASEAN.

“Ita prontu ona, maibé sei iha prosedimentu balun ne’ebé sira hakarak atu ita kumpri. Maski nune’e, ita la hatene, maibé buat ne’ebé sira hateten maka ita sei halo. Ita sei sai membru efetivu iha tinan oin no hanesan  entidade ida iha ASEAN,” nia hateten.

Kona-bá pré-deklarasaun ne’ebé Xefe Estadu hamutuk ho líder órgaun  soberania sira prepara, sei publika formalmente iha tempu besik.

Haktuir komunikadu ne’ebé Hatutan.com asesu, hateten líder sira hosi nasaun sira Sudeste Aziátiku deklara sira nian pozisaun kona-bá aplikasaun Timor-Leste nian atu adere ba ASEAN.

Advertisement

Deklarasaun ne’e halo iha sidade Fennom Penh, Reinu Kamboja iha períudu enkontru ba dala 40 no 41 ASEAN nian no submisaun ne’ebé iha relasaun ho ida-ne’e, hodi konsidera rezultadu hosi Fact Finding Mission ba Timor-Leste ne’ebé hala’o ba iha polítiku-seguransa, ekonómika no sósio-kulturál ASEAN, ikus mai konkorda ho pontu haat tuir mai ne’e:

  1. Timor Leste iha direitu atu admitidu sai membru ASEAN ba dala-XI
  2. Fó estatutu observadór ba Timor-Leste no permite partisipasaun iha enkontru ASEAN nian hotu-hotu inklui iha plenarénsia Simeira:
  3. Formaliza kritéria ida-ne’ebé ho baze krítiku tuir ToR iha Timor-Leste, hodi kompleta membru sira bazeia baindikadór sira ne’ebé identifika ona iha relatóriu sira Fact Finding Mission ne’ebé hala’o hosi komunidade ASEAN iha Pilár 3, no ta’uk ba Konsellu Koordenadora ASEAN (KAK) atu formula roteiru no relatóriu kona-bá Simeira 42 ASEAN nian ba adosaun.
  1. Estadu membru ASEAN no parseiru esternu sira, tenke fó apoiu bá Timor-Leste liu hosi fornese kapasidade harii asisténsia no tulun seluk ne’ebé nesesáriu no relevante atu sai membru ASEAN.

Jornalista: Vito Salvadór

Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Nasionál

Reinu Unidu Kompromete Apoiu TL Nia Dezenvolvimentu Ekonomia, Saúde no Nutrisaun

Published

on

Hatutan.com, (29 Setembru 2023), Díli- Ministra de Estado para o Indo-Pacífico do Reino Unido, Anne-Marie Trevelyan, hateten Reinu Unidu iha kompromisu boot atu apoiu Timor-Leste iha dezenvolvimentu ekonomia, saúde no nutrisaun.

(more…)

Kontinua Le'e

Nasionál

Xefe Suku-Aldeia Sei La Simu Osan Bainhira La Kontrola Komunidade Tesi Arbiru Kanu Bee-Moos

Published

on

Hatutan.com, (28 Setembru 2023), Díli—IX Governu Konstitusionál liu hosi Reuniaun Konsellu Ministru (KM) iha Kuarta (27/09) aprova rezolusaun ida atu Ministériu Obras Públika ho Ministériu Administrasaun Estatál (MAE) bolu administradór sira, Xefe Suku, Xefe Aldeia sira hodi ko’alia atu bele fó atensaun másimu ba komunidade sira labele tesi kanu no hasai bee arbiru hosi kanu sira.

(more…)

Kontinua Le'e

Nasionál

Governu Estabelese Koordenasaun Servisu Interministeriál Solusiona Jestaun no Fornesimentu Bee-Moos bá Povu

Published

on

Hatutan.com, (26 Setembru 2023), Díli- IX Governu Konstitusionál iha komprimisu boot atu hadia jestaun no konstrusaun bá sistema fornesimentu bee-moos hodi garante asesibilidade bá povu, inklui mós ba balada sira hotu.

(more…)

Kontinua Le'e

Trending