Connect with us
Pakote Ahi

Nasionál

Loron Nasionál Juventude, Favór Para Ona Tuda-Malu!

Published

on

Hatutan.com, (12 Novembru 2022), Díli—Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta apela ba joven timoroan tomak katak, futuru nasaun ne’e iha joven nia liman, tanba ne’e sira ne’ebé gosta tuda-malu para oan no haree estuda atu matenek hodi buka serbisu.

Prezidente Repúblika, José Manuel Ramos-Horta, kari ai-funan iha semitériu Santa Cruz iha komemorasaun loron nasionál juventude, Sábadu (12/11/2022).

José Ramos-Horta hato’o mensajen ne’e bainhira partisipa iha komemorasaun loron nasionál juventude iha Semitériu Santa Cruz,  Sábadu (12/11/2022).

Lee Mós: Max Stahl Mak Husu Haloot iha Santa Crúz

“Ha’u nia mensajen ba joven sira, futuru ne’e iha imi nia liman, joven sira Santa Kruz entrega ba ami jerasaun 1975, ami entrega ba imi futuru nasaun ne’e. Ne’e duni, foinsa’e sira moris iha dame atu imi bele estuda iha dame, estuda ho seguransa, atu imi nia família no alin sira labele tauk. Apelu ba joven sira ne’ebé gosta tuda malu, favór para ona no buka estuda hodi buka servisu,” Ramos-Horta hateten.

Advertisement

Tuir Ramos-Horta, maskre ida koñesidu liu maka masakre 12 Novembru, tanba Max Stahl iha Timor no sira seluk tán, sira nia imajen, sira nia hakerek, tane maka’as frente esterna iha li’ur.

Padre no madre sira ne’ebé fó sira nia kontribuisaun maka’as ba rai ida-ne’e, maibé mós hanoin funu hahú 1975 tinan besik meiu sékulu ona mak grupu joven sira 12 Novembru hahú luta ida ne’e.

Saudozu Francisco Xavier do Amaral, Nicolau Lobato, Marí Alkatiri, José Luís Guterres, Rogério Lobato no Abílio Araújo sira ho idade 25.

Xefe Estadu konta katak, iha balun hateten estudante lahun ladikin ne’e mak hahú luta ida-ne’e, maibé sira ne’ebé hale’u sira kuaze hotu-hotu estudante osan laiha no loos duni balun servisu laiha, joven sira ne’e mak hahú loke dalan.

Prezidente República José Manuel Ramos Horta, partisipa iha prosesuan lori aifunan bá semitériu Santa Cruz iha komemorasaun loron nasionál juventude, Sábadu (12/11/2022).

Dalan ne’ebé naruk tinan 24, ema rihun ba rihun, balun mate iha luta, tanba kilat musan, bomba rebenta, fatin barak iha Timor Leste iha matebian ne’ebá, Vikeke Kraras, 07 Dezembru Portu Díli, balun tán mate iha liman rasik, mezmu iha funu laran sei iha tempu atu halo funu buka-malu.

“Ema rihun ba rihun ne’ebé mout iha estrada ninin, monu iha ai-laran laiha oportunidade atu família hakoi sira. Prosesu ne’e ondra ba Kombatente sira ne’ebé mate, frente klandestina prosesu ne’e kontinua. Laiha rai ida iha mundu ne’ebé ha’u koñese halo prosesu rekoñesimetu bá veteranu sira, rekoñesimentu ba hotu-hotu ne’ebé kontribui ba luta,  rekoñesimetu mós ba solidariedade internasionál ne’ebé halo iha rai ida-ne’e,” Prezidente Repúblika hateten tán.

Advertisement

Nia koñese prosesu, situasaun, esperénsia rai lubuk ida iha mundu, balun lori tinan 40 liu tiha mak sira hahú halo identifikasaun ba veteranu sira, ba kombatente sira.

Balun to’o agora la halo, tinan 50 liu tiha, maibé iha Timor Leste hahú kedan momentu ne’ebá, ne’e duni nu’udár Xefe Estadu rekoñese eis Prezidente sira, eis Primeiru Ministru, Membru governu hotu-hotu hahú prosesu rekoñese, buka  identifika vitima, kombatente sira hotu-hotu atu labele iha ida ne’ebé Estadu haluha.

“Ba oin saida mak ita bele halo ka tenke halo atu ondra prinsipiu, sakrifisiu ne’ebé hotu-hotu halo, ita kontinua harii nasaun dame, pasífiku, nasaun ida ne’ebé moris iha dame no domin nia laran. Tenke harii nasaun ida ne’ebé moris iha demokrasia, iha multipartidarizmu, liberdade imprensa, liberdade relijioza, laiha diskriminasaun,” subliña.

Ramos-Horta afirma laiha diskriminasaun ba grupu, étniku ka grupu relijiozu, relijiaun sira hotu-hotu kontinua simu-malu, hanesan Timor Leste daudaun ne’e halo.

Ba vítima sira Santa Kruz, ba vítima sira hotu-hotu, erói sira hotu mak kontinua prosesu harii nasaun ida livre, demokrátiku bazeadu direitu, justisa, inkluidu justisa ekonómiku, justisa sosiál.

Advertisement

Parlamentu, governu rona, Prezidente Repúblika rona buka halo buat ne’ebé lider polítiku ne’ebé eleitu hosi povu, iha Konstituisaun atu halo desizaun nasionál, la’ós de’it governu, deputadu, prezidente buat hotu-hotu liu hosi Tribunál Rekursu.

Prezidente Repúblika, José Manuel Ramos-Horta, kaer liman ho Aliansa Maubere Nasionál (AMN) iha ámbitu komemorasaun loron nasionál juventude no loron masakre Santa Cruz ba dala XXXI, Sábadu (12/11/2022).

Bainhira iha dúvida ruma, atu haree lei ne’e tuir duni letra espiritu konstituisaun no tuir espiritu letra ekuidade ne’ebé labele iha grupu ida nia benefísiu.

Prosesu sira ne’e hotu povu mós partispa liu hosi sosiedade sivíl, média, atividade ne’ebé estudante sira loron hira nia laran halo iha Parlamentu Nasionál nia oin ne’eba.

“Ita buka moris nafatin iha dame nia laran, ha’u husu ba joven sira, ita joven dala ida de’it, tinan ida ita lakon, tinan ida ne’e ita la fila, ita buka estuda, bele difikuldade oi-oin, estuda nafatin no estuda liu tan,” hameno.

Timoroan, joven barak tinan 20 nia laran ne’e hetan ona estudu ne’ebé jerasaun sira uluk la hetan, laiha Timoroan ida jerasaun 1975 ne’ebé hetan estudu hanesan joven lubuk ida foin hetan, halo mestradu iha universidade oi-oin iha Timor Leste.

Mestradu Doutoradu iha mundu, balun sai sientista, joven Timoroan ida manán konkursu internasionál kuartu lugar iha matemátika, partisipante 50.000 mai hosi universidade lubuk ida, nia eskola Sekundária.

Advertisement

Haree lista sé mak iha kotuk, rai boot lubuk ida hanesan Xina mós sempre manán matemátika, Timoroan balun mós manán tiha partisipante Xina sira nian, signifika hotu-hotu, ida-idak iha kakutak, balun hatan hanesan kakutak ne’e, balun la’e ida-ne’e mak diferensia.

Jornalista: Vito Salvadór  

Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Nasionál

Posibilidade Governu Aprezenta Kandidatu Foun Komisáriu CAC

Published

on

Hatutan.com, (23 Abríl 2024), Díli– Vise-Ministru Asuntu Parlamentár,  Áderito da Costa Hugo, informa proposta Lei, 2ª alterasaun bá Lei n°8/2009, 15 de jullu kona-bá Komisaun Anti-Korrupsaun (CAC siglá portugés), aprova  final global ona iha Parlamentu Nasionál iha loron 22 fulan-Abríl,  ho nune’e, Governu sei haree fali timoroan feto ka mane ne’ebé prenxe rekizitu hodi kandidatu  bá komisáriu CAC atu aprezenta bá Parlamentu Nasionál hodi hakat bá eleisaun.

(more…)

Kontinua Le'e

Nasionál

Eviksaun, Rede bá Rai Hato’o Ejizénsia 11 bá Governu

Published

on

Hatutan.com, (22 Abríl 2024), Díli— Rede bá Rai (RbR) hato’o ejizénsia 11 bá IX Governu Konstitusionál liuliu bá Sekretáriu Estadu Asuntu Toponímia no Organizasaun Urbana (SEATOU), Germano Santa Brites Dias, atu bele konsidera durante prosesu eviksaun bá komunidade ne’ebé okupa rai Estadu iha kapitál Díli.

(more…)

Kontinua Le'e

Nasionál

Jornalista Estajiáriu Na’in-11 Partisipa Kolókiu Públiku Molok Tuir Ezame Atu Hetan Karteira Profisionál

Published

on

Hatutan.com, (22 Abríl 2024), Díli– Conselho de Imprénsa (CI) Timor-Leste, Segunda (22/04/2024), kontinua fasilita formasaun liuhosi  atividade kolókiu públiku bá jornalista estajiáriu na’in-11 hodi hasa’e liután sira-nia abilidade profesionál no abilidade tékniku molok tuir ezame aptidaun atu hetan karteira profisionál.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending