Connect with us
Pakote Ahi

Justisa & Krime

CAC Lansa Atividade Sanulu Hodi Komemora Loron Mundiál Kontra-Korrupsaun

Published

on

Hatutan.com, (23 Novembru 2022), Dili—Comissão Anti Corrupção (CAC) hamutuk ho Provedoria dos Direitos Humanos no Justiça (PDHJ), Global Organization of Parliamentarians Against Corruption (GOPAC) no Centro Edtudo ba Paz no Dezenvolvimento (CEPAD) lansa atividade Semana Anti-Korrupsaun hamutuk sanulu (10) atu komemora Loron Mundiál Kontra-Korrupsaun iha Timor-Leste, ne’ebé sei monu iha 09 Dezembru 2022.

Líder Másimu hosi Comissão Anti Corrupção (CAC) hamutuk ho Provedoria dos Direitos Humanos no Justiça (PDHJ), Global Organization of Parliamentarians Against Corruption (GOPAC) no Centro Edtudo ba Paz no Dezenvolvimento (CEPAD) hala’o konferénsia konjunta hodi lansa atividade Semana Anti-Korrupsaun hamutuk sanulu (10) atu komemora Loron Mundiál Kontra-Korrupsaun iha Timor-Leste, ne’ebé sei monu iha 09 Dezembru 2022. Foto/CAC.

Tema Jerál ba komemorasaun ne’e maka, Promove partisipasaun públiku hodi prevene no kombate korrupsaun.

Lee Mós: 2022, CAC Hetan Delegasaun Kompeténsia Halo Investigasaun Ba Kazu 76

Komunikadu ne’ebé Hatutan.com assesu deskreve katak, lansamentu Atividade  ne’e ho objetivu primeiru maka hasa’e partisipasaun públiku  no  ativu  hodi luta ba prevene no kombate korrupsaun. Segundu, Promove konsiénsia públiku no enkora partisipasaun popular iha fiskalizasaun programa no politika publiku sira estadu nian.

Advertisement

Iha tinan 2022, CAC kolabora ho CEPAD, GOPAC, no PDHJ hodi halao atividade komemorativu  sira ho naran “ Semana Anti-Korrupsaun” ho Tema Promove Partisipasaun Publiku iha Luta Prevene no Kombate Korrupsaun iha Timor-Leste (CAC) ne’ebé sei foku ba atividade konjunta sanulu ne’ebé mak sei realiza hamutuk mak hanesan:

  1. Mensajen Estadu husi alta-entidade sira hanesan Prezidente da Republika, Prezidente Parlamentu Nasionál, Primeiru Ministru ne’ebé sei publika iha televizaun nasionál sira;
  2. Debate no intervista eskluzivu iha TV entre Komisáriu CAC, GOPAC, Sosiedade Sivil no reprezentante akademiku kona-bá tema anti-korrupsaun;
  3. Kuis direitu umanus no anti-korrupsaun, pinta dezeñu, jogu amizade, loke filme anti-korrupsaun iha Manatuto (PDHJ, CEPAD no CAC);
  4. Workshop ka seminariu ba estadu sira iha dia 06 Dezembru, mensajem no distribiisaun anti korrupsaun husi CEPAD;
  5. Semináriu ho partidu polítiku sira ne’ebé sei responsabiliza hosi CAC;
  6. Lansamentu estudu subvensaun públiku iha SEJD no SEFOPE (CAC). Lansementu ne’e sei responsavel husi CAC no lansamentu ne’e sei ba realiza iha instituisaun alvu ida-idak (SEJD no SEFOPE);
  7. Kompetisaun hakerek artigu prevensaun korrupsaun (CEPAD-CAC) no prodús video PsA ne’ebé sei transmiti liuhusi knaal TV no Youtube (CEPAD).
  8. Semináriu nasionál komemorasaun Mundiál Kontra-Korrupsaun iha Aileu–no Produs Mensajen anti korrupsaun iha bildboard (GOPAC);
  9. Kuda ai-horis integridade ne’ebé sei fornese husi Ministreiu Agrikultura (CAC, GOPAC, CEPAD no PDHJ);

10.) Semináriu Nasionál: Promove Partisipasaun Publiku iha Luta Prevene no Kombate Korrupsaun iha Timor-Leste (CAC);

“Programa no atividade hirak ne’e ho objetivu atu enkoraza sosiedade, estudante, juventude, no ajente públiku sira liuhusi kampaña sensibilizasaun, semináriu, lansamentu estudu risku korrupsaun iha instituisaun estadu sira, kompetisaun anti-korrupsaun no kampaña ba públiku liuhusi kanal midia komunikasaun hodi kontribui ba prevene no kombate korrupsaun,” sita komunikadu, Kuarta (23/11/2022).

Comissão Anti-Corrupção (CAC), CEPAD no GOPAC identifika ona instituisoens iha nivel nasional no munisipal balun no sei halo kordenasaun ba implementasaun programa no aktividade sira ne’e. Alvu husi aktividade ne’e ba kargu diresaun, xefia, estudante no sosiedade sivil.

Atividade komemorasaun ne’e sei hahu semana rua antes to’o ba loron mundial anti korrupsaun sei komemora ho atividade oioin ne’ebé mak balun sei implementa  konjuntu no balu sei implementa ketak-ketak husi CAC, CEPAD no GOPAC tuir  ida-idak nia planu internal,  maibé iha dia 09 Dezembru, komemorasaun sei hamutuk no konsentra iha fatin ida. Kona-ba ba fatin no tempu atividade depois sei deside iha enkontru tuirmai iha Konsellu Konsultivu, nomos enkontru ho CEPAD no GOPAC.

Hanesan Estadu parte ba Konvensaun Organizasaun Nasoens Unidas Kontra Korrupsaun (UNCAC)  kada tinan estadu parte sira sempre halo komemorasaun ba loron mundial kontra korrupsaun ne’ebé sei monu iha loron 09 Dezembru atraves Comissão Anti-Corrupção (CAC), sei promove atu komemorasaun ne’e ho aktividade konsiensia públiku ne’ebé hetan partisipasaun husi sosiedade ein jeral.

Advertisement

Konsidera no konsiente katak luta kontra korrupsaun nu’udar luta nivel estadu nian, tanba ne’e, atu realiza atividade ne’e presiza envolve entidade sira tantu instituisaun estadu no organizasaun sosiedade sivil sira ne’ebé durante servisu iha area prevene no kombate korrupsaun.

Reflete katak iha tinan sira anterior, komemorasaun loron mundial anti-korrupsaun, instituisaun ida-idak organiza no komemora indivualmennte (keta-ketak), nune’a e iha komemorasaun iha tinan 2022, instituisaun sira ne’e sei konsolida rekursu no esforsu sira atu komemora hamutuk nu’udar  estratejia atu hasoru inimigo no kauza koletivu ida-ne’e.

Kalendariu Atividade

Planu tentativa ba lansa kampana ba públiku konjuntu entre CAC, CEPAD, GOPAC no PDHJ sei halao iha loron 23 Novembro 2022 to’o 10 Dezembru 2022 hamutuk ho loron internasional direitu umanus nian.

Rezumu

Advertisement

Korrupsaun konsideradu nu’udár fenomenu globál ida ne’ebé periguzu liu ohin loron. Tanba korrupsaun iha efeitu destrutivu ne’ebé la’ós de’it impede dezenvolvimentu nasionál, atraza kresimentu ekonomiku, hamate valores sira demokrasia nian, viola direitu umanus fundamental sidadaun sira hanesan direitu asesu ba edukasaun, saúde, no bee-moos, maibé korrupsaun prodús efeitu/implikasaun masivu ba mudansa klimátika no ba meiu-ambiente. Esforsu oioin iha nivel nasional, rejional no internasional atu prevene no kombate korrupsaun. Maibé fenómenu no aktu korrupsaun sira kontinua metin no buras iha area oioin iha administrasaun públiku sira estadu nian. 

Konsidera katak efeitu korrupsaun boot tebes ba funsionamentu no produtividade instituisaun estadu sira, nune’e luta kontra korrupsaun ezije no rekere esforsu koletivu husi nivel estadu tomak atu kontribui no tranforma sosiedade ninia komportamentu sidadania, no dezenvolve estratejia aprosimasaun ne’ebé atualizadu atu ajusta tuir nesesidade, natureza no komplesidade krime korrupsaun ne’e rasik. 

Mudansa ka transformasaun hirak ne’e so bele akontese, bainhira individu ka sosiedade tomak partisipa ativu no komprometidu ba luta kontra korrupsaun liuhusi kampaña no sensibilizasaun públiku, edukasaun ne’ebé integradu, sistimatiku no kompriensivu ba setor sira nakait, aliende medidas represiva ka púnisaun nian hanesan ultima rekursu.

Jornalista: Rogério Pereira Cárceres

Advertisement
Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Justisa & Krime

Absolve “Kalohan” Hosi Pena Efetivu Tinan-Lima La’ós A-favór bá Korrupasaun

Published

on

Hatutan.com, (24 Abríl 2024), Díli—Prezidente Tribunál Rekursu (PTR), Deolindo dos Santos konsidera desizaun Tribunál Rekursu (TR) nian hodi absolve Sekretáriu Jerál Partidu Demokrtátiku (PD), António da Conceição “Kalohan” hosi pena prizaun efetivu tinan-lima, la’ós a-favór bá korrupsaun maibé ne’e fundamentasaun hosi Lei.

(more…)

Kontinua Le'e

Justisa & Krime

Fujitivu Arnolfo Teves Jr Submete Rekursu bá TR

Published

on

Hatutan.com, (24 Abríl 2024), Díli-Fujitivu Arnolfo “Arnie” Alimpit Teves Jr submete ona rekursu bá Tribunál Rekursu (TR) kona-bá prosesu sira liga ho estradisaun ne’ebé Ministériu Públiku sei halo hamutuk ho Tribunál Estadu Filipina.

(more…)

Kontinua Le'e

Justisa & Krime

FONGTIL Preokupa Autoridade Sira Nonook ho Kazu Ró Tranship II no Expo Dubai

Published

on

Hatutan.com, (22 Abríl 2024), Díli– Forum ONG Timor-Leste (FONGTIL) preokupa ho prosesu transparénsia hosi Ministériu Públiku (MP) kona-bá kazu Ró Tranship II ho Expo Dubai ne’ebé FONGTIL submete to’o agora la iha follow-up no MP nonook tiha de’it.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending