Connect with us
Pakote Ahi

Ekonomia

Xanana Fiar Helder Lopes Lidera BCTL Sei Hala’o Funsaun ho Responsabilidade

Published

on

Hatutan.com, (13 Setembru 2023), Díli—Primeiru-Ministru (PM), Kay Rala Xanana Gusmão tau konfiansa tomak bá Governadór foun Banco Central Timor Leste (BCTL), Helder Lopes sei hala’o funsaun ho responsabilidade perante Estadu no Povu Timor-Leste (TL).

Primeiru Ministru (PM), Kay Rala Xanana Gusmão kaer liman ho Governadór foun BCTL, iha serimónia posse ne’ebé hala’o iha Banco Central de Timor-Leste, Díli (13/09/2023). Foto: Elio dos Santos da Costa.

Primeiru Ministru hato’o lia hirak ne’e iha diskursu serimónia posse ne’ebé hala’o iha Banco Central de Timor-Leste, Díli (13/09/2023).

Lee Mós: Nomeia bá Governadór BCTL, Vise-Ministru Finansas Helder Lopes Sei Hein Dokumentu Ofisiál

Xanana Konsidera ida ne’e hanesan passu importante ida tán b’a país, tanba BCTL, hanesan reguladór finanseiru, fundamentál tebes ba konsolidasaun seitór ekonómiku nasionál.

Advertisement
#

Nia dehan, konsolidasaun Estadu Direitu ida nian sei labele halo se laiha instituisaun kredível ida ne’ebé responsabiliza bá sistema finanseiru no halo jestaun ba fundu petrolíferu, riqueza ka rikusoin nasional ho transparénsia no independénsia.

“Tanba ne’e mak ha’u hakarak hato’o ha’u-nia konfiansa tomak iha Governadór foun Banco Central. Ha’u fiar katak Dr. Hélder Lopes, ne’ebé ohin simu  funsaun lideransa instituisaun ne’e nian, bele halo ho responsabilidade hanesan ema ne’ebé simu kompromissu servisu públiku ida nian perante Estadu no Povu Timor-Leste,” Xanana hateten.

Primeiru Ministru (PM), Kay Rala Xanana Gusmão hasi foto hamutuk ho Governadór foun BCTL Helder Lopes ho Governadór sesante iha serimónia posse ne’ebé hala’o iha Banco Central de Timor-Leste, Díli (13/09/2023). Foto: Elio dos Santso da Costa.

Xanana mós hakarak hato’o liafuan gratidaun no apresu ba Abrão de Vasconcelos, ne’ebé lidera ho empeñu, profissionalizmu no integridade iha tinan 12 dahikus ne’e laran, instituisaun ida-ne’e.

Dalan naruk ida mak TL liu ona desde kriasaun Autoridade Bancária e de Pagamentos, no transformasaun hosi ida-ne’e, iha 2011, ba Banco Central de Timor-Leste.

Ne’e hanesan maturasaun demokrátika Estadu ne’e rasik, ne’ebé prestasaun kontas, transparénsia ho independénsia, hanesan fatores-chave  Estadu Direitu Demokrátiku ida nian, ne’ebé la’o tuir duni objetivu nasionais dezenvolvimentu seitor ekonómiku no sosiais.

Bainhira laiha seitór finanseiru ne’ebé efisiente no efikaz, TL sei labele defende interesses nasionais. Governadór Banco Central sessante kompreende responsabilidade ida-ne’e no Xanana fiar katak Governadór foun mós sei fó kontinuidade ba legadu ida-ne’e.

Advertisement
#

Serimónia posse bá Governadór foun BCTL, Helder Lopes iha edifísiu Banco Central de Timor-Leste, Díli (13/09/2023). Foto: Elio dos Santso da Costa.

Ba relasaun entre Governu Timor-Leste ho Banco Central, Xanana iha aspirasaun konkretas rua ne’ebé bele habadak ho liafuan rua: independênsia no kooperação! Husi relasaun saudável entre instituisaun rua ne’e depende prestíjiu Estadu Timorense nian, susessu nasaun nian, no futuru timoroan tomak nian.

“Karik ita presiza hanoin hikas papel fundamentál ne’ebé  Banco Central iha ba  país ne’e, tanba ne’e instituisaun diskreta ida ne’ebé sosiedade timorense bele ladún hatene… to’o loron ida nia la kumpri ona ninia papel ho efisiênsia no profissionalizmu! Ita bele dehan tan katak importénsia Banco Central ne’e nian só ema bele haree iha loron nebé nia falha “redondamente” (ka falha hotu kedan) hala’o nia missaun,” nia hateten tán.   

Seitór finanseiru okupa fatin krusial iha kontributu ba dezenvolvimentu ekonómiku Timor-Leste. Kabe ba Banco Central mobiliza rekursu poupansa país nian ho forma ne’ebé efikaz no efisiente, no mós jere rekursu hanesan kapitais investimentu estranjeiru.

Serimónia posse bá Governadór foun BCTL, Helder Lopes iha edifísiu Banco Central de Timor-Leste, Díli (13/09/2023). Foto: Elio dos Santso da Costa.

Husi parte seluk, Banco Central reprezenta papel fundamental iha ezekusaun pagamentus, ne’ebé inerentes ho dinémika ekonómika no ho dezenvolvimentu komersiál, motores kresimentu ekonómiku no, konsequentemente, ho bem-estar sidadaun nian.

Ne’e inklui naturalmente dezenvolvimentu seitór privadu ho kriasaun empregu ne’ebé assosiadu ho nia, no mós ba asaun reguladora ne’ebé nia pratika ba bancos comerciais sira iha Timor, ne’ebé apoia dezenvolvimentu ekonómiku país nian.

“Tanbá razaun hirak-ne’e maka ha’u hein katak Banco Central, ho lideransa foun ne’e, bele kumpri nia papel hanesan Governu nia parseiru hodi hasoru dezafiu país nian no bele alonsella Governu Timor-Leste atu mantén estabilidade sistema finanseiru nasionál,” Xanana espressa.

Xanana mós  halo votu susessu bá mandatu Governadór foun nian, atu bele mantén independénsia Banco Central nian. Maibé independénsia ida-ne’e la signifika alienasaun, katak nia prezensa no  akonsellamentu iha importánsia ne’ebé boot tebetebes ba dezenvolvimentu nasionál, liuhosi ninia kapasidade téknika, ne’ebé tenke kontinua hadi’a no moderniza ho participasaun ativa, maibé konssiente no imparsiál, ba kumprimentu objetivu dezenvolvimentu nasionál.

Advertisement
#

“Ha’u fiar katak Banco Central bele sai hanesan parceiru importante ida ba Governu, nu’udár instituisaun ida ne’ebé sólida no independente, kona-bá definisaun polítika nasionais ne’ebé bele lori país ba progressu, ba prosperidade no ba bem-estar Timoroan hotu nian,” Xanana fiar.

Lee Mós: Felícia Carvalho Substitui Helder Lopes nu’udár Vise-Ministra Finansas

Jornalista: Rogério Pereira Cárceres

Advertisement
#
Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Ekonomia

Fulan-Lima Ona, AIFAESA La Hala’o Knaar Supervizaun iha Terrenu

Published

on

Hatutan.com, (08 Maiu 2024), Díli–Hahú kedas hosi fulan-Janeiru to’o mai fulan-Maiu ne’e,  Autoridade de Inspeção e Fiscalização da Atividade Económica, Sanitária e Alimentar, Instiuto Público (AIFAESA,I.P) la hala’o knaar supervizaun no inspesaun bá sasán sira iha loja, supermerkadu, no kioske sira  tanba inspetór ne’ebé fó orientasaun servisu nia mandatu remata ona.

(more…)

Kontinua Le'e

Ekonomia

MPRM Francisco Monteiro Garante Prosesu Arbitrajen ENERPROCO ho Timor Gap La Fó Impaktu Negativu Mai TL

Published

on

Hatutan.com, (08 Maiu 2024), Díli-Ministru Petróleu no Rekursu Minerál (MPRM), Francisco  da Costa Monteiro, garante katak prosesu justisa ne’ebé   kompañia konsultóriu ENERPROCO hosi Estadus Unidus Amerika ne’ebé levante prosesu justisa hasoru Timor Gap iha Tribunál Internasionál Arbitrajen iha Singapura sei la fó impaktu negativu bá Governu no Timor-Leste.

(more…)

Kontinua Le'e

Ekonomia

Kona-bá ENERPROCO Lori Timor Gap bá Tribunál Arbitrajen, CCFP Husu Halo Klarifikasaun bá Publikú

Published

on

Hatutan.com, (08 Maiu 2024), Díli– Prezidente Konsellu Konsultivu Fundu Petroliferu (CCFP, sigla portugés) Juvinal Diaz, husu Timor Gap, Empreza Públiku atu halo klarifikasaun bá Públiku relasiona ho disputa kontratuál ne’ebé halo  kompañia internasionál ENERPROCO halo keixa kontra Timor Gap iha Tribunál Internasionál arbitrajen Singapura.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending