Connect with us
Pakote Ahi

Nasionál

Hasoru Xi Jinping, Xanana Agradese Apoiu Xina Durante Ne’e

Published

on

Hatutan.com, (23 Setembru 2023), Díli–Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão realiza ekontru bilaterál ho Prezidente Repúblika Populár Xina, Xi Jinping hodi hametin lasu kooperasaun entre Timor-Leste ho Xina.

Lee Mós: Xina husu Timor-Leste Apoiu Polítika “The One China Policy”

Durante hasoru malu iha sidade Hangzhou, Xina, Sábadu (23/09/2023), Xanana hato’o agradese bá Estadu Xina ne’ebé dezde tempu rezidensia to’o independensia apoia prosesu kontrusaun estadu no no nasaun RDTL.

PM Xanana hasoru malu ho Prezidente Repúblika Populár Xina, Xi Jinping iha Hangzhou, Xina, Sábadu (23/09/2023). Foto/Mídia GPM

“Xina  la’òs primeiraves hatene kona-ba independensia Timor -Leste nian, maibé Xina sempre apoiu boot Timor-Leste durante iha situasaun ne’ebé difisil iha funu naruk nian, ida ne’e importante tebes, depois manan tiha funu, primeiru estabelese  kooperasaun diplomatiku difisil tebes, tanba funu foin remata iha tinan 24, maibé atu informa katak, Xina sempre iha ami nia fuan no agradese mòs ba oportunidade ida ne’e senhor prezidente,” Xanana  hateten hanesan sita iha komunikadu imprensa ne’ebé Hatutan.com asesu hosi Gabinete Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão.

PM Xanana hateten, interessante teb-tebes hasoru Xefe Estadu Xina hodi troka opiniaun kona-ba relasaun bilaterál no mós kona-ba kestaun nasionál no regionál ne’ebé sai interese komum.

Advertisement

PM Xanana fó lembra katak, iha tinan 2014 nia hasoru Prezidente Xi Jimping hodi asina akordu kooperasaun rai rua nu’udar momentu ne’ebé sai meius importante ba amizade entre nasaun rua.

“Dezde ita assina parseria bilaterál iha tinan 2014, ne’ebe abranje amizade, ita iha viziñu di’ak no relasaun bilaterál haklean. Timor -Leste kontinua apoia programa “Bealt and Road” hanesan inisiativa di’ak liu atu responde ba nesesidade infraestrutuas iha ita-nia rejiaun,” Xanana tenik

Timor-Leste asume hela atu hametin liután relasaun bilaterál ba parseira estratezika ida ne’ebé mak luan liu. Timor-Leste mós hein katak, sei aumenta kooperasaun iha área oi-oin hodi permite atu kontribui ba estabilidade no dezenvolvimentu regionál no global.

Ho enkontru ne’e, Timor- Leste hein ho esperansa atu asina planu kooperasaun entre  Governu Repúblika Popular Xina no  Governu RDTL koná-ba promosaun konjunta ba inisiativa “Bealt and Raoad” hodi hametin no promove kooperasaun ida ne’ebe mak kualidade aas liu.  Tanba akordu kooperasaun ne’e  foka ba área haat mak hanesan. Revitalizasaun Industria, Dezenvolvimentu Infraestruturas, Autosufisiensia Alimentar no Hadi’ak Meius Susbsistensia.

Parte seluk, Timor-Leste agradese mós bá Xina ninia apoiu durante pandemia COVID-19 oferese vasina Sinovak no ekipamentu hodi tulun povu Timor-Leste luta hasoru moras ne’e.

Advertisement

Prezidente Repúblika Populár Xina, Xi Jinping agradese no parebeniza Primeiru-Ministru Xanana no Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta ne’ebé kontinua hetan fiar hosi povu Timor-Leste hodi kaer hikas ukun.

Prezidente Xi Jinping konsidera vizita PM Xanana ne’e sei hametin liután lasu kooperasaun bilaterál entre rai rua estabelese durante ne’e.

“Benvindo Primeiru-Ministru Xanana ne’ebé hetan fila fali fiar hosi povu hodi kaer hikas ukun. Ba oin Xina nafatin iha kooperasaun di’ak atu apoiu nafatin Timor-Leste,” Xi Jimping hateten.

Xefe Estadu fó garante katak, Xina sei apoia nafatin governu Timor-Leste hodi avansa ba dezenvolvimentu ida ne’ebé prosperu no moris iha dame nia laran.

ASIA Games Bele Hametin Liután Pás

Advertisement

Iha oportunidade ne’e, Primeiru-Ministru Xanana kongratula mós ba Estadu Xina hodi realiza aventu desportivu ASIA Games 2023 ba dala-19 hodi halibur estleta rihun atu promove pás no dame entre nasaun no atleta sira durante eventu ne’e realiza too remata.

“Aproveita mós oportunidade hodi kongratula Xina ne’ebé sai uma na’in ba ASIA Games ba dala-19. ASIA Games importante ba Timor oan sira, tamba iha oportunidade atu lori mai iha ne’ebe, ekipa atleta sira. Ami la iha oportunidade hanesan baihira ko’alia kona-ba jogos olimpikus no mos ASIA Games reflera konkista bo’ot ne’ebe Xina hetan iha dekada era foun,” Xanana tenik.

Timor-Leste hanesan nasaun foun, seidauk kleur moris iha okupasaun estranjera no durante okupasaun Timor la iha amigu barak. Timor abandonadu husi osidente ne’ebè mak interessatu atu hakbesik ba ditadura, no Xina apoia Timor-Leste nia luta no oferese asistensia no ida ne’e, Timor-Leste nunka  bele haluha.

Bá futuru Timor-Leste atu sai di’ak liután, Timor-Leste sei hametin ninia kooperasaun bilaterál ho nasaun hotu atu ajuda dezenvolvimentu no ekonomia Timor-Leste.

Parte seluk, PM Xanana agradese mós ba Xina ninia apoiu ba Timor-Leste atu sai membru ASEAN.

Advertisement

“Ha’u hakarak agardes Xina nia apoiu ba adezaun Timor-Leste ba ASEAN no ami konsidente katak, ASEAN sei sai rejiaun ne’ebé ekonomikamente dominante iha mundu.

Timor-Leste sauda mós Xina nia apoia ba kestaun nasonál no salvaguarda Timor-Leste nia soberania, seguransa no interese ba dezenvolvimentu.

Timor-Leste apoia kooperasaun internasionál, la’òs konflitu, Timor fiar katak, kooperasaun internasionál mak xavi atu rezolve problema bo’ot sira ne’ebé mundu hasoru, hodi evita funu, apoia dezenvolvimentu ekonomiku no hasoru realidade kona-ba altersaun klimatiku.

Timor-Leste mesak hanesan mós nasaun viziñu pasifiku, nasaun balun risku atu mout, tanba deit nível tasi sa’e, tanba fraqueza husi osidente hodi limita emissaun Carbono.

Timor-Leste hola parte iha organizasaun G7+ ne’ebé halibur nasaun 20 liu ne’ebé enfrenta fragilidade no konflitu iha Afrika, ASIA no ilha  Pasifiku agora hamutuk hodi ko’alia kona-ba koperasaun no asistensia ekonomika. g7+ agora iha estatuto observador iha Organizasaun Nasoes Unidas (ONU) hala’o nia serbisu kona-ba dezenvolvimentu global ba nasaun membru sira.

Advertisement

Enkontru PM Xanana no Xefe Estadu Xi Jinping ne’e akompaña mós hosi Vise-Primeiru-Ministru, Ministru Koordenadór Asuntus Ekonómikus no Ministru Turizmu no Ambiente, Francisco Kalbuadi Lay, Ministru Administrasaun Estetal, Tomás do Rosario Cabral, Ministru Planeamentu Investimentu Estrateziku, Gastão de Sousa, Ministru Juventude Desportu Arte no Kultura, Nelio Issac Sarmento ho Embaixador Timor-Leste ba Xina, Abrão Santos.

Jornalista: Vito Salvadór

Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Nasionál

Governu Rekolla Ona Reseita Millaun $60 Hosi Arrendamentu Rai Estadu

Published

on

Hatutan.com, (14 Maiu 2024), Díli Hahú hosi tinan 2000 to’o 2023, Governu liu hosi Sekretáriu Estadu Terras no propriedade (SETP) rekolla ona millaun $60 bá kofre Estadu hosi arrendamentu rai Estadu.

(more…)

Kontinua Le'e

Nasionál

PLP husu Halo Revizaun bá Lei Komunikasaun Sosiál

Published

on

Hatutan.com, (14 Maiu 2024), Díli– Bankada Parlamentar Partidu Libertasaun Populár (PLP)  hosu bá Governu atu halo ona revizaun bá Lei-Komunikasaun Sosiál.

(more…)

Kontinua Le'e

Nasionál

Manipulasaun iha Foos Subsídiu, Foos Tuan Kahur Foos Foun

Published

on

Hatutan.com, (13 Maiu 2024), Díli – Iha loron 27 fulan-Setembru 2023 liuhosi reuniaun Konsellu Ministru aprova Dekretu-Lei ne’ebé aprezenta husi Ministru Komérsiu no Indústria (MCI, sigla portugés), Filipus Nino Pereira kona-bá medida intervensaun temporáriu bá normaliza folin foos iha merkadu nasionál.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending