Connect with us
Pakote Ahi

Nasionál

FONGTIL Identifika Irregularidade 10-resin Iha Eleisaun Suku

Published

on

Hatutan.com, (30 Outubru 2023), Díli—Forum Organizasaun Naun Govermentál Timor Leste (FONGTIL), identifika irregularidade kuaze sanulu-resin iha prossesu eleisaun suku ne’ebe hala’o iha loron 28 fulan Outubro tinan ne’e.

Diretór ezekutivu FONGTIL, Valentim da Costa Pinto ho ekipa hala’o konferénsia imprensa kona-bá irregularidade iha eleisaun suku tinan 2023, iha salaun FONGTIL, Caicoli, Segunda (30/10/2023). Foto: Leopoldina de Carvalho.

Identifikasaun ne’e FONGTIL deskobre liu hosi pessoál sira ne’ebé destakdu hodi halo monitorizasaun iha munisipiu sira inklui munisípiu Díli.

Lee Mós: Eleisaun Órgaun Suku Hatudu Programa Governu Loron 120 Falla

Irregularidade sanulu-resin ne’e mak hanesan:

Advertisement

Primeiru, Uza sistema manuál prezudika eleitór sira tenki forma kleur, nune’e  balun vota no balun la vota.

Segundu, Assesibillidade bá ema ho difisiénsia laiha, prezudika tebes maluk defisiente sira iha prossesu votasaun.

Terseiru, rekomendasaun polling staff sira bá kada estasaun votasaun mínimu nai’in-lima, maibé infelizmente na’in-tolu de’it nune’e susar atu bele atende votante ho númeru ne’ebé barak.

Kuartu, brigade no polling staff sira ladún halo jestaun di’ak no organiza di’ák iha sentru votasaun sira nune’e dezorganizadu tiha.

Kintu, laiha sosializasaun bá votante sira, nune’e sira la koñese kandidatu xefe suku, Xefe aldeia, delegadu no delegada ne’ebé naran hakerek de’it no laiha fotografia.

Advertisement

Sestu, eleisaun segunda ronde ne’ebé akontese iha tempu kalan la fó espasu ba katuas ferik no ema ho defisiente, inan isin rua sira bá vota.

Setimu, laiha tinta nune’e bele fó espasu ba eleitór sira hodi fasilmente atu halo manipulasaun liu hosi vota dupla.

Oitavu, Partisipasaun ofisiál hosi Sekretariadu Tékniku Asministrasaun Estatal (STAE) menus liu hosi nain lima iha sentru votasaun hotu-hotu.

Nono, komunidade barak la koñese bulletin de votu kontribui ba votu nulu barak no ida ne’e akontese iha suku Bairr-Pité, aldeia Moris ba Dame ho total votus nulu 40.

Désimu, deskobrimentu membru ONG iha munisipiu Ermera, postu admistrativu Ermera Vila, suku Riheu, Kandidatu Xefe suku, ida naran ho foto la tama iha bulletin de votu maski nia naran aprova ona nu’udár kandidatu xefe suku.

Advertisement

Désimu primeiru, iha munispiu Dili postu administrativu Dom Aleixo, suku Bairr-Pité, aldeia Moris ba Dame, kandidatu ba delegada feto na’in tolu, maibé iha ezemplu bulletin hakerek naran sala hodi prezudika kandidatu vensedór sai lakon.

Hosi Irregularidade hirak ne’e maka FONGTIL rekomenda bá Primeiru Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão atu halo avaliasaun bá prestasaun Ministru Admistrasaun Estatal (MAE) Tomas do Rosário Cabral ne’ebé hanesan responsável másimu ba eleisaun suku liuliu Sekretariadu Tékniku Admistrasaun Eleitoral (STAE) no Comissão Nacional das Eeleições (CNE) atu responsabiliza irregularidade hirak ne’e.

FONGTIL husu Prezidente CNE atu halo avaliasaun bá membru sira  ne’ebé observa direta eleisaun suku iha suku sira, nota katak pessoál CNE sira iha terrenu la hatene sira nia knaar loloos.

Rekomenda ba MAE atu assegura planeamentu suku inklui ba Jestaun lojistika, tempu kampaña no haforsa edukasaun sivika liu-liu ba grupu minoria hanesan ema ho defisiénsia, ferik, katuas, joven potensiál sira.

“FONGTIL Husu Parlamentu Nasionál atu halo revizaun ba Lei Eleisaun suku  numeru 9/2016 loron 8 fulan Juñu,” Diretór ezekutivu FONGTIL  Valentim da Costa Pinto hateten liu hosi konferénsia imprensa iha salaun FONGTIL, Caicoli, Segunda (30/10/2023).

Advertisement

Rekomendasaun hirak ne’e, bazeia ba observasaun FONGTIL nian iha terrenu ne’ebé  persiza Governu liu hosi MAE atu hadi’a nune’e labele mosu tán iha eleisaun segunda ronde.

Jornalista: Leopoldina de Carvalho

Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Nasionál

Pozisaun Igreja Katólika: Natureza Loloos Hosi Matrimónio Maka Mane ho Feto Moris Hamutuk

Published

on

Hatutan.com, (26 Jullu 2024), Díli—Igreja Katólika Timor-Leste liu hosi Conferência Episcopal Timorense (CET), hatuur pozisaun kona-bá tuir roman Sagrada Eskritura katak, mane ho feto moris hamutuk nu’udár natureza loloos hosi Sakramentu Matrimónio.

(more…)

Kontinua Le'e

Nasionál

FMDC-UN WOMEN Entrega Matadalan Reportajen Sensível Jéneru bá CI

Published

on

Hatutan.com, (25 Jullu 2024), Dilí—Fundasaun Médis Development Center (FMDC), UN Women estabelese kooperasaun ho Conselho Imprensa (CI) hodi entrega matadalan reportajen sensível bá jéneru, nune’e bele promove média no eleva kapasidade jornalista sira oinsá bele halo reportajen ho di’ak bá asuntu igualdade jéneru iha Timor-Leste.

(more…)

Kontinua Le'e

Nasionál

Governu Tenke Haforsa Seguransa iha Fronteira Hodi Kombate Movimentu illegál

Published

on

Hatutan.com, (25 Jullu 2024), Díli— Forum Organizasaun Naun Governamentál Timor-Leste (FONGTIL) husu bá Governu liu hosi Ministériu Interiór (MI) atu haforsa seguransa iha fronteira sira rai-maran nian hodi evita sasan illegál sira hanesan sigaru inklui sasan sira seluk ne’ebe kontinua tama mai iha territóriu nasionál.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending