Hatutan.com, (04 Dezembru 2024), Díli— Audiénsia públika entre Komisaun C, E no F iha Parlamentu Nasionál (PN) ho Autoridade Rejiaun Administrativa Espesiál Oecusse Ambeno (RAEOA), ne’ebé reprezenta de’it hosi Vise-Ministru Assuntu Parlamentár, Áderito Hugo da Costa, nune’e Prezidente Bankada Partidu Demokrátiku (PD), Deputadu António da Conceição “Kalohan” konsidera Prezidente autoridade RAEOA, Arsénio Paixão Bano laiha sentidu Estadu.
![](https://www.hatutan.com/wp-content/uploads/2023/12/Aderito-Hugo-da-Costa-300x200.jpeg)
Loron datoluk audiénsia públika bá proposta OJE 2024, Komisaun C trata assuntu Finansas Públikas no Komsaun E trata asuntu infraestrutura halo audiénsia ho Prezidente Autoridade RAEOA, reprezenta hosi Vise-Ministru Asuntu Parlamentár, Adérito Hugo da Costa, Segunda (04/12/2023). Foto: média PN.
Deputadu António da Conceição “Kalohan” konsidera Arsénio Bano laiha sentidu Estadu tanba dezempeñu ezekusaun Orsamentu RAEOA la’ós Vise-Ministru Asuntu Parlamentár mak assume.
Lee Mós: Proposta Lei OJE 2024 Aprovadu, Dotasaun Konsolidadu Billiaun $1,95
Tanba ne’e, iha ámbitu audiénsia públika ne’e António da Conceição sei la husu kona-bá prozesaun bá tinan 2024 nian, tanba nia hatene katak, autoridade kompetente la marka prezensa iha ne’e hodi responsabiliza bá planeamentu.
“Ha’u só aprezenta de’it ha’u nia deskontentamentu. Ha’u deskorda ho prossesu politíka ida-ne’e tanba audiénsia ida-ne’e bá Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2024, maibé tristeza boot haree katak laiha sentidu Estadu ne’ebé bele demostra mós hosi autoridade atu bele aprezenta netik planu ne’ebé sira halo, tanba orsamentu ne’ebé sira aprezenta mak sei materializa programa 2024 sei laiha orsamentu foun tán,” Deputadu António da Conceição hateten iha PN, Segunda (04/12/23).
Tuir Deputadu PD ne’e katak, tuir loloos loloos Governu aprezenta netik diretór finansas no diretór Planeamentu RAEOA nian hodi bele marka prezensa iha audiénsia públika ne’e.
“Sé Governu halo ida-ne’e intesionalmente bá halo ida-ne’e, bá ha’u hanesan Governu mós halo ida-ne’e konsiénte hela no aseita atu buat hotu la’o hanesan ne’e iha RAEOA. Tanba ne’e maka husik tiha de’it nen ita husu netik diretór ida mai. Ita labele hanesan ne’e bei-beik,” António da Conceição preokupa.
Iha fatin hanesan, Vise-Ministru Assuntu Parlamentár, Áderito Hugo da Costa hateten, maski Prezidente Autoridade RAEOA, Arsénio Bano halo ona deklarasaun hodi rejigna aan koletivamente, maibé Governu sentrál nunka husik RAEOA iha situasaun saida de’it.
“Hakarak hato’o bá deputadu sira katak, Governu sentrál la husik oras ida mamuk bá kualkér akontesimentu iha RAEOA,” Adérito Hugo da Costa hateten.
Governu sempre kontaktu nafatin Prezidente Autoridade hodi alerta nafatin no fó hanoin nafatin kona-bá responsabilidade to’o IX Governu Konstitusionál indika Prezidente Autóridade foun.
Konsellu Ministru iha Tersa (21/11/2023), aprova ona proposta Lei Orsamentu Jerál Estadu (OJE) tinan 2024 ne’ebé aprezenta hosi Ministra Finansas (MF), Santina José Rodrigues F. Viegas Cardoso.
Dotasaun orsamentál bá tinan 2024 ho valór totál konsolidadu Billiaun $1,95 ne’ebé sei aloka Administrasaun Sentrál, Rejiaun Administrativa Espsiál Oecusse Ambeno (RAEOA) no Seguransa Sosiál, sein Fundu Rezerva Seguransa Sosiál.
Valór ida-ne’e inklui dotasaun millaun rihun $1,83 bá administrasaun sentrál no millaun $60 uza bá RAEOA.
Hosi kategoria rua ne’e sei millaun $468,8 uza ba saláriu no vensimentu, millaun $386,3 bá bens no servisu, millaun $589,7 bá transferénsias públikas, millaun $34,2 bá kapitál menór no millaun $411 bá kapitál dezenvolvimentu. Orsamentu Seguransa Sosiál, inklui Fundu Rezerva Seguransa Sosiál, iha montante millaun $347,6.
OJE tinan 2024 prevé ho valór millaun $788,2 bá asuntu ekonómiku, millaun $467,1 bá protesaun sosiál, millaun $140,9 bá edukasaun, millaun $66,2 bá saúde no millaun $45,2 bá abitasaun no infraestruturas koletivas.
Jornalista Estajiária: Zita Menezes