Connect with us
Pakote Ahi

Ekonomia

TL Lakon Ikan Tonelada Tokon 30-Liu Kada Tinan, MAPPF Sei Sosa Ró Kontrola Peska Ilegál

Published

on

Hatutan.com, (07 Marsu 2024), Díli-Ministériu Agrikultura, Pekuária, Peska no Floresta (MAPPF) sei sosa ró ida hodi halo kontrolu bá atividade peska ilegál iha tasi Timor.

Lee Mós: UPM Detein Sidadaun Indonézia Ida Peska Ilegál iha Palaka

Ró hosi estranjeiru ne’ebé halo peska ilegal. Foto/dok.UPM-PNTL

Peska ilegál durante ne’e sai nu’udár problema no ameasa boot ida mai Timor-Leste no relatóriu Ministériu Agrikultura no Peska  (MAP) tinan 2013 hatudu Timor-Leste lakon nia ikan liu tonelada tokon 30 kada tinan no kálkulu bá  osan karik purvolta montante tokon $214 lakon kada tinan.

Ministru Agrikultura, Pekuária, Peska no Floresta, Marcos da Cruz, Kinta (07/03/2024),  hateten, Timor-Leste sempre koordena ho nasaun sira seluk atu apoia kontrola atividade peska ilegál tanba Timor-Leste seidauk iha rekursu natoon atu bele tama hale’u iha tasi Timor.

Advertisement

“Ita mós iha orsamentu atu sosa ró ida ne’ebé haree to’ok karik depois ró ne’e iha bele ajuda kontrolu peska ilegál iha ita-nia tasi, mas agora daudaun ita iha koordensaun ho nasaun seluk hanesan Austrália kontrola lisuk ita-nia tasi,” Ministru Marcos da Cruz informa bá jornalista sira hafoin audiénsia ho Komisaun D Parlamentu Nasionál.

Tuir fali relatóriu hosi Fundasaun Mahein, Mahein Nia Lian Nú 69, 13 Fevereiru 2014 ne’ebé Hatutan.com asesu revela katak atividade peska ilegal iha tasi Timor la’ós deit kaer ikan, maibe halo mós estragu bá rekursu potensiál seluk hanesan ahu-ruin, ikan-ki’ik sira no ambiente tasi nian.

Relatóriu Fundasaun Mahein nian ne’e fó istimasaun katak ahu-ruin iha tasi Timor-Leste mais-menus 92% iha ameasa hetan estragus hosi atividade peskador ilegal ne’ebé halo peska uza bomba no veneno hodi estraga ahu-ruin no ambiente iha tasi Timor-Leste.

Hosi fali relatoriu World Resources Institute (WRI) katak iha indikasaun ahu-ruin iha área maritima Timor-Leste hetan ameasadu mohu (lakon) entre tinan 2030 – 2050. Bainhira peska ilegal kontinua tama iha área maritima Timor-Leste hodi kaer ikan ho hahalok ne’ebé la konserva.

Maizumenus iha 70% fatin ne’ebé sai sentru survey bá grupu Conservation International indentifika katak tasi Timor iha Kosta Sul kuaze nakonu ho ahu-ruin ne’ebé sai fatin bá ikan sira hodi moris.

Advertisement

Atividade peska ilegal entre tinan 2006 to’o 2008 maizumenus ró peska ilegal hamutuk 30-resin ne’ebé halo operasaun kaer ikan ho ilegalmente iha maritima Timor-Leste, Kosta Sul nian, hanesan Tasi Lore, Laivai no Tutuala, Distritu Lautem.

Atividade peska ilegal hanesan mós akontese  iha Tasi Uatucarbau, Munisípiu Viqueque. Entre fulan-Jullu ho fulan-Agostu 2011, maizumenus ró peska ilegal hamutuk 25 ne’ebé halo operasaun kaer ikan iha área Tasi Iliomar no Uatucarbau nian, la sura ho peska ilegal durante 2013 ne’ebé parte forsa Naval halo kapturasaun balun.

Esforsu sira husi instituisaun siguransa no defeza, partikularmente Komponente Naval F-FDTL ho Unidade Polisia Maritima – PNTL ne’ebé konsege kaptura ró peska ilegal husi Indonézia hanesan KM Jaya Samudra 5, ho numeru GT.333 No. 11228 MMa iha 2010 nia rohan, KM Masagena 04 iha Dezembru 2011, ró peska ilegal iha Tasi Mulia-Laga (Baucau) iha Agostu 2013, no ró peska ilegal husi Indonezia (Liran) iha área Tasi Hera nian iha Outobru 2013.

Tuir relatóriu Fundasaun Mehein nian ne’e katak susesu hirak ne’e nu’udár inisiativa koordenasaun husi autoridade polisial no militár hodi halo operasaun. Númeru peska ilegal hirak ne’e ne’ebé Komponente Naval F-FDTL no UPM-PNTL konsege kaptura iha sira-nia operasaun oituan liu no barak liu husi númeru hira ne’e kontinua halo peska iha tasi Timor-Leste nian, to’o inisiu 2014 iha kosta sul iha tasi Uatocarbau, Iliomar no Lore.

Jornalista Estajiária: Zita Menezes

Advertisement

 

Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Ekonomia

Pelican Paradise Kontinua Koordena ho Governu Kona-bá Investimentu Otél Fitun Lima

Published

on

Hatutan.com, (26 Abril 2024), Díli- Prezidente Pelican Paradise Group, Datuk Edward Org, Sesta (26/04/2024), iha Palásiu Governu,  hasoru malu ho Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão, hodi fundamenta komunikasaun no koordenasaun iha prosesu investimentu otél fitun lima ne’ebé sei harii iha área Tasi-tolu, Díli.

(more…)

Kontinua Le'e

Ekonomia

Projetu Obras Públika 62 Laiha Formalizasaun Kontratu

Published

on

Hatutan.com, (25 Abríl 2024), Díli— Governu liuhosi reuniaun Konsellu Ministru, foin lalais ne’e, deside no identífika ona   projetu obras públika hamutuk 62 ne’ebé  la’o hela ka on going iha terrenu maibé  la iha formalizasaun kontratu.

(more…)

Kontinua Le'e

Ekonomia

Oé-Cuse Oan iha PN Husu Aero Dili Tulun Povu Oé-Cuse ho Presu Tikete $25

Published

on

Hatutan.com, (22 Abríl 2024), Díli- Membru Parlamentu Nasional hosi  Bankada CNRT, Firmino Taequi,  nu’udár Oé-Cusse oan husu Governu atu halo kontratu ho aviaun Aero Dili ne’ebé sei halo operasaun aéreu Díli-Oe-Cusse no Oé-Cusse-Díli ho presu tikete  $25.00.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending