Connect with us
Pakote Ahi

Oe-Cusse

Ponte Bitopa “Lori Dezastre” bá Komunidade Hau-ana

Published

on

Hatutan.com, (12 Marsu 2024), Díli—Ponte Bitopa ne’ebé konstrui hosi autoridade Rejiaun Administrativa Espesiál Oecusse Ambeno (RAEAO) iha tinan 2023, lori dezastre bá komunidade bairru Hau-ana, aldeia Buqui, suku Usitasa’e, sub rejiaun Oesilo iha tempu udan.

Mota Bitopa sobu komunidade nia uma bainhira udan boot iha Domingu loron 10 fulan Marsu 2024. Foto: Facebook.

Ponte Bitopa ho nia medida naruk metru 64 kompleta ho protesaun moru gabiaun metru 1,70 konsideradu laiha kualidade tanba bainhira mota boot ponte ne’e sai fali morru boot ida hodi satan lisuk bee tama hikas mai komunidade nia uma no natar.

Lee Mós: Rogério Lobato iha Programa Prioridade Hitu Durante Mandatu iha RAEOA

Realidade hatudu katak, udan boot ne’ebé akontese iha Domingu loron 10 fulan Marsu 2024, tuku 10:00 dader otl, mota boot estraga totál komunidade nia toos no natar 10-resin inklui sobu no lori uma tomak ida.

Advertisement

Ho situasaun ne’e maka xefe suku Usi-tasa’e, Tomas Colo husu bá Governu sentrál no mós Autoridade foun atu baku-rahun tiha ponte ne’e no presiza halu’an medida gabiaun ne’e.

Xefi suku ne’e husu tanba tuir nia haree katak, ponte ne’e sai ameasa boot bá komunidade nia uma no sira nia rai barak iha ne’ebá agora daudaun la aproveita, tanba mota suli la tuir nia dalan ona kauza hosi ponte ne’e mak satán netik bee dalan.

Ponte Bitopa ne’ebé konstrui hosi autoridade Rejiaun Administrativa Espesiál Oecusse Ambeno (RAEAO) iha tinan 2023, lori dezastre bá komunidade bairru Hau-ana, aldeia Buqui, suku Usitasa’e, sub rejiaun Oesilo iha tempu udan. Foto: Facebook.

“Bainhira iha inísiu konstrusaun ne’e hau krítika kedan tanba ha’u haree hosi dezeñu ne’e la merese destaka iha ne’e no tékniku sira hosi parte Ministériu Obras Publika bá mós ha’u kritika kedan tanba ponte ne’e ladún lu’an enkuantu mota ne’e boot. Maibé sira rasik hateten katak, ho razaun orsamentu. Nune’e Prezidente Autoridade sesante Arsénio Bano mós dehan ita haree took tinan ida-ne’e karik mota estraga mak iha tinan oin ita hadia fila-fali,”  xefe suku Usis-tasa’e Tomas Colo hateten bá Hatutan.com via telefónika, horiseik.

Autoridade lokál ne’e dehan, mota Bitopa ninia volume bee ne’e boot no kada tinan bainhira  udan boot bee sempre nakonu no la hanesan ho mota sira seluk iha Oecusse laran tomak tanba mota ne’e rasik suli mai hosi sub rejiaun Pasabe sai fali bá Indonézia parte Kefamenanu nia sorin, depois suli tama fali mai Noel-Ekat iha área Oesilo nian mak tun mai fali hodi suli tun mai ne’e ho volume boot tebes.

“Ponte Bitopa uza de’it gabiaun ho nia medida lu’an metru ida ho balun, tanba ne’e mak nia labele aguenta ho bee ne’ebé volume boot. Bainhira mota lori ai ka fatuk boot ruma taka tiha ku’ak ne’e, entaun arraska no bee labele suli tuir nia ku’ak tanba ne’e obrigadu bee tenki liu hosi ponte leten no nia rohan-rohan to’o sobu komunidade nia hela fatin, to’os no natar,” Tomas Colo hateten tán.

Nia mós relata katak, udan boot ne’ebé akontese iha Domingu mota ne’e estraga duni uma ida, natar no to’os sanulu resin liuliu haree no batar aat hotu.

Advertisement

Nu’udár autoridade lokál hato’o ona bá assesór prinsipál Prezidente Autoridade ninian bá asuntu soiál, Autoridade Protesaun Sivíl, Bombeirus atu diretamente mai haree no fó apoiu urjenti ruma bá komunidade afetadu sira maibé seidauk iha resposta ruma tanba agora daudaun kontinua udan boot no movimentu la di’ak, maibé hein katak, bainhira udan para autoridade sira sei lori netik apoiu ruma bá afetadu sira.

Mota Bitopa sobu komunidade nia to’os bainhira udan boot iha Domingu loron 10 fulan Marsu 2024. Foto: Facebook.

“Agora daudaun ha’u nia komunidade ne’ebé hela besik iha ne’e trauma no tauk tebtebes ho mota ne’e iha tempu udan. Tanba ponte ne’e mak satan netik bee hodi tama sobu sira nia hela fatin no natar inklui to’os. Tanba ne’e hakarak ka lakohi autoridade tenke iha planu atu sobu duni no tenke hadi’a,” nia husu.

Nune’e mós vítima, Flaviano Colo hateten, mota ne’e desde uluk kedan bainhira tempu udan sempre sa’e makas no tama tuir natar sira iha ne’e tanba volume bee ne’e boot, sá tan ho konstrusaun ponte ne’ebé badak oan loos ne’e, halo bee sa’e di’ak buka fali rai maran.

“Mota tama to’o ami nia uma lori hotu sasan sira no la konsege salva inklui sobu natar ho to’os sira, batar sira ne’e la aproveita. Horkalan ha’u ho apa mak toba iha ne’e. Sorti boot apa seidauk toba dukur mak nia halai sai hosi uma bá toba fali iha viziñu nia uma,” nia hateten.

Flaviano Colo dehan, uluk ponte ne’e seidauk halo bainhira udan no mota boot oinsa mós bee halai tuir nia dalan de’it maibé agora mota komesa sobu tun sa’e no fó ameasa teb-tebes ba komunidade ninia uma.

“Ha’u husu bá Prezidente Autoridade atuál Rogério Lobato atu iha tempu ruma bele mai to’o iha ne’e hodi haree took ponte ne’e atu hadi’a oinsa. Di’ak liu sobu tiha halo fali hanesan ponte Noefefa nian,” Flaviano Colo dehan.

Advertisement

Ponte Bitopa ho medida naruk metru 64 metru kompleta ho protesaun moru gabiaun metru 1,70, konstrui hosi kompañia Am-Lhichoe Unipesoal, Lda ho valór  kontratu $406,945.

Orsamentu ne’e Autoridade RAEOA lidera hosi Arsénio Bano prevee hosi Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2022 nian ho durasaun kontratu fulan haat (4) iha tinan 2023.

Ponte Bitopa mós la’ós atu fasilita de’it komuidade suku Usi-Tasa’e maibé fasilita mós komunidade hosi sub-Rejiaun rua hanesan Sub-Rejiaun Pasabe no sub-Rejiaun Nitibe sorin hanesan suku Ban-Afi no Lela-ufe.

Suku Usi-tasa’e kompostu hosi aldeia haat mak hanesan aldeia Pune, aldeia Sifin, aldeia Masin-Taom no aldeia Buqui.

Jornalista Estajiáriu: Lázaro Pereira Quefi  

Advertisement

Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Oe-Cusse

Estaka Foun La’ós Markasaun Finál, Xanana-Roberto Husu Populasaun Naktuka Kontinua Halo To’os no Lalika Konsumu Hoax

Published

on

Hatutan.com, (01 Fevereiru 2024), RAEOAKoordenador ekipa téknika Negosiasaun Fronteira Terrestre, Roberto Soares esplika kona-bá estaka foun ne’ebé sai preokupasaun bá komunidade Naktuka, aldeia Manan, suku Bene-Ufe, sub rejiaun Nitibe, Rejiaun Administrativa Espesiál Oecusse Ambeno (RAEOA),  la’ós markasaun finál bá baliza entre rai rua nian maibé hanesan pontu koordenasaun atu lori parte rua bele to’o iha konkluzaun ikus.

(more…)

Kontinua Le'e

Oe-Cusse

João Gonçalves Prioritiza Povu Atoni Sai Na’in bá Dezenvolvimentu ho Planu Integradu

Published

on

Hatutan.com, (31 Janeiru 2024), RAEOA—Koordenadór Zona Ekonomia Espesiál Sosiál no Merkadu (ZEESM), João Mendes Gonçalves sei halo planu integradu hodi fó prioridade bá povu Rejiaun Administrativa Espesiál Oecusse Ambeno (RAEOA) sai na’in bá dezenvolvimentu.

(more…)

Kontinua Le'e

Oe-Cusse

Rogério Lobato iha Programa Prioridade Hitu Durante Mandatu iha RAEOA

Published

on

Hatutan.com, (31 Janeiru 2024), RAEOA— Prezidente Autoridade Rejiaun Admistrativa Espesiál Oecusse Ambeno (RAEOA), Rogério de Fátima Tiago Lobato iha programa prioridade hitu (7) atu implementa durante mandatu.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending