Connect with us
Pakote Ahi

Nasionál

Forum Editoriál, Prokuradór Adérito Tilman Esplika Limitasaun Kobertura Jornalista

Published

on

Hatutan.com, (14 Marsu 2024), Díli—Conselho Imprensa (CI) Timor Leste (TL) realiza forum editoriál ne’ebé partisipa hosi jornalista Timoroan sira no fontes importante iha sesaun ida ne’e maka Prokuradór Primeira Instánsia Distritál Díli, Adérito Tilman ne’ebé hetan oportunidade hodi esplika kona-bá limitasaun sira ne’ebé jornalista sira labele halo iha sira nia kobertura.

Conselho Imprensa (CI) Timor Leste (TL) realiza forum editoriál ne’ebé partisipa hosi jornalista Timoroan sira no fontes importante iha sesaun ida ne’e maka Prokuradór Primeira Instánsia Distritál Díli, Adérito Tilman ne’ebé hetan oportunidade hodi esplika kona-bá limitasaun sira ne’ebé jornalista sira labele halo iha sira nia kobertura, Kinta (14/03/2024). Foto: Lázaro Pereira Quefi.

Prokuradór ne’e mós loke horizonte hodi tulun jornalista sira atu bele iha koñesimentu kle’an hodi hala’o di’ak liu tán kobertura kona-bá kazu sivíl no kriminál iha área justisa nian.

Lee Mós: Xefe Estadu Orgullu ho Jornalista Timoroan Hosi Hatutan.com Manán Prémiu Mundiál Anti Korrupsaun 2023

Prokuradór Adérito Tilman haktuir bá jornalista sira katak, média iha nia liberdade atu  prodús informasaun lor-loron bá komunidade no sosiedade kona-bá saida mak akontese iha rai ida.

Advertisement

Tanba ne’e, nia hatutan, liberdade espresaun ne’e hola parte bá intelektuál, katak ema ida iha hanoin no bele hakerek artigu ruma iha jornál no bá kualkér saida de’it ligadu ho vantazen no desvantazen bá atividade sira.

Nia mós esplika katak, bainhira ko’alia kona-bá kazu sira ne’ebé tama ona iha Ministériu Públiku bá faze investigasaun nian, jornalista sira nia liberdade ne’e limite ona.

“Ezemplu jornalista hakerek dehan iha instituisaun ida akontese kazu korrupsaun, nia fó sai depois Prokuradór Jerál haree notísia ne’e mak iha denunsiu ruma, ita bele loke investigasaun bá informasaun ne’ebé mak hato’o ne’e. Tanba jornalista la’ós atu fahe de’it informasaun maibé iha jornalista balun mós iha nia natureza investigative,” Prokuradór ne’e fó ezemplu.

Nia mós fó hanoin katak, bainhira fó ona informasaun bá iha Prokuradoria no prossesu investigasaun la’o ona maka nu’udár jornalista labele publika tán ona notísia bá públiku tanba ne’e tama ona iha segredu justisa tanba afeta bá ema nia dignidade.

“Nune’e ita labele julga ema ida liu hosi média no ita tenke iha pensamentu legál. Bainhira tama ona investigasaun entaun nia natureza ne’e segredu ona no kesi mós prokuradór sira ne’ebé mak kaer prossesu ne’e labele divulga sai bá ema ida liuliu bá nia familia sira,” nia hateten tán.

Advertisement

Ba sira ne’ebé mak sai hanesan sasin, nia dehan, labele ona atu divulga sira nune’e bá arguidu ne’ebé mak Ministériu Públiku bolu  mós labele fó-sai saida mak MP investiga tanba nia kesi an ona ho segredu justisa inklui advogadu mós labele fó nia konteúdu ne’ebé mak prokuradór halo hasoru nia kliente.

“Tanba iha Kódigu Prossesu Penál artigu 74 mak ko’alia kona-bá segredu justisa katak labele divulga. Karik jornalista sira divulga maka iha artigu 291 Kódigu Penál ho kastigu tinan 1 to’o 4 iha kadeia,” nia subliña.

Nia mós sita katak, iha Konstituisaun RDTL artigu 40 dehan, ema hotu-hotu iha liberdade bá espresaun, maibé prossesu tama ona bá investigasaun tenki limite ona liberdade bá divulga informasaun.

Iha fatin hanesan Prezidente CI, Otelio Ote  hateten forum editoriál ne’e CI sempre halo no konvida ema importante sira hodi ko’alia assuntu importante no fahe sira nia koñesimentu hodi eleva jornalista sira atu ba hatene buat ruma.

“Ohin ita konvida Prokuradór Primeira Instánsia Distritál Díli, Adérito Tilman ko’alia kona-bá assuntu   limitasaun assessu informasaun bá jornalista iha prossesu penál. Durante ne’e jornalista barak halo kobertura iha área ida-ne’e. Balun iha Prokuradoria, balun iha Tribunál. Ita presiza rona kle’an liu tán hosi autoridade sira ne’e, atu jornalista sira intende di’ak liu tán kona-bá saida mak prossesu legál ne’e la’o, komesa kedan iha investigasaun, to’o desizaun iha Tribunál. La’ós atu hatene de’it lei sira maibé presiza hatene mós termu sira liuliu kona-bá kazu kriminál sira,” Otelio Ote esplika.

Advertisement

Otelio Ote  iha esperansa katak, CI sei halo tán atividade sira hanesan ne’e ho konteúdu seluk hodi bele kontinua loke tán horizeinte koñesimentu jornalista sira nian bá prossesu kriminál no sivíl sira iha Tribunál.

Nia mós informa katak, iha semana rua liu bá CI hasoru-malu ona ho Prokuradór Jerál Repúblika atu iha nota entendimentu ida nune’e iha future, kona-bá bá kazu sira ne’ebé iha publikasaun média sira viola kódigu étika jornalista maka tenki rezolve liu hosi prossesu no mekanizmu jornalistika, nune’e nia fatin ikus tenki liu hosi CI.

“Bainhira parte rua la konkorda malu atu lori ba Tribunál maka ita refere lori bá Tribunál. Ida-ne’e mak ita nia intensaun,” nia hateten.

Tanba ne’e CI sempre alerta bá komunidade sira, halo sosializasaun bá eskola no autoridade sira bainhira akontese kazu sira ne’ebé relasiona ho publikasaun jornalista sira nian tenki rezolve liu hosi mekanizmu no prossesu jornalistiku mak ida hato’o direitu resposta no retifikativu.

Nia hatutan, bainhira nafatin la aseita ka la kontenti ho ida-ne’e bele hato’o keixa bá iha CI hodi rezolve bazeia ba lei sira ne’ebé konsagra ona iha Lei Komunikasaun Sosial ninian.

Advertisement

Jornalista Estajiáriu: Lázaro Pereira Quefi

Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Nasionál

Sei Foti Hotu Veíkulu Estadu Ne’ebé Estasiona iha Kargu Xefia Sira-Nia Uma

Published

on

Hatutan.com, (26 Abríl 2024), Díli-Ekipa fiskalizasaun konjunta sei bá foti obrigatóriu veíkulu (karreta ho motór)  Estadu nian ne’ebé durante ne’e estasiona iha utilizadór sira-nia rezidénsia privadu.

(more…)

Kontinua Le'e

Nasionál

Papél Mídia Importante Hodi Kontribui bá Prezerva Memória Pasadu

Published

on

Hatutan.com, (24 Abríl 2024), Díli-Centro Nacional CHEGA! Institutu Públiku (CNC, I.P) konsidera mídia ka jornalista sira-nini papél importante tebes atu bele halo kobertura kona-bá akontesimentu sira istóriku hodi bele kontribui bá prezerva memória sira pasadu nian.

(more…)

Kontinua Le'e

Nasionál

Posibilidade Governu Aprezenta Kandidatu Foun Komisáriu CAC

Published

on

Hatutan.com, (23 Abríl 2024), Díli– Vise-Ministru Asuntu Parlamentár,  Áderito da Costa Hugo, informa proposta Lei, 2ª alterasaun bá Lei n°8/2009, 15 de jullu kona-bá Komisaun Anti-Korrupsaun (CAC siglá portugés), aprova  final global ona iha Parlamentu Nasionál iha loron 22 fulan-Abríl,  ho nune’e, Governu sei haree fali timoroan feto ka mane ne’ebé prenxe rekizitu hodi kandidatu  bá komisáriu CAC atu aprezenta bá Parlamentu Nasionál hodi hakat bá eleisaun.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending