Hatutan.com, (27 Abríl 2024), Díli—Sidadaun sira ho otas tinan 17 bá leten iha suku foun 10 iha territóriu nasionál, Sábadu (27/04/2024), ejerse sira-nia direitu demokrátiku hodi hola parte iha eleisaun órgaun suku.
Lee Mós: Kandidatu Na’in-41 Sei Kompete iha Eleisaun Suku 10
Eleisaun Órgaun Suku iha Suku Madohi, Postu Administrativu Dom Aleixo Munisípiu Díli, Sábadu (27/04/2024). Foto/Leopoldina de Carvalho
Iha Suku foun Madohi ho Suku Bebonuk, Postu Administrativu Dom Aleixo, Munisípiu Díli, abitante sira ka eleitór sira hosi tuku 07.00 dadeer to’o tuku 15.00 Otl, ho entuziazmu hakat ba sentru votasaun ne’ebé estabelese iha resintu suku nian hodi hili sira-nia xefe suku no estrutura órgaun suku nian.
Xefe Suku Madohi, Bernadino de Cristo Ferreira ne’ebé re-kandidata aan hikas iha eleisaun orgaun suku 2024 hateten karik la hetan fiar hosi nia komunidade suku Madohi, maka hanesan sidadaun di’ak nia prontu kontribui nafatin bá atividade sira iha suku laran.
Nia dehan manan ka lakon ne’e desizaun iha povu nia liman, importante mak apoiu malu hodi hamutuk dezenvolve suku.
“Ha’u iha kompromisu rasik, se hetan konfiansa maioria hosi povu maka ha’u mai iha ne’e la’ós tanba suku, maibe nu’udar reprezentante povu ho lejítimu oinsa atu serbí povu iha suku laran,” Bernadino de Cristo Ferreira hateten hafoin ejerse nia direitu votu iha sentru votasaun Suku Madohi.
Suku Madohi rasik iha nia kandidatu xefe suku na’in-sia (9) no hosi na’in-sia ne’e iha kandidatu feto na’in-ida.
Suku Madohi rasik iha Aldeia ualu (8) mak hanesan Aldeia Anin Fuik, Bato Tasi, Beto Leste, Loro Matan, Aldeia Naroman, Aldeia 7 de Desembro, Rosario ho Aldeia Terra Santa. Iha suku foun ne’e horik abitante hamutuk 23.401 ho total eleitór 11.332.
Mosu Protestu iha Suku Bebonuk
Abitante sira ho entusiazmu partisipa iha eleisaun órgaun suku, 27 fulan-Abríl 2024. Foto/Leopoldina de Carvalho
Tuir observasaun Hatutan.com nian iha Suku Bebonuk hatudu eleisaun suku la’o ho trankuilidade , maske eleitór balun hosi Aldeia 20 Setembru ladún satisfás ho mekanizmu balun hodi halo protestu hasoru fiskál sira.
Eleitór hosi Aldeia 20 Setembro, Suku Bebonuk halo protesta hasoru fiskal Komisaun Nasionál Eelisaun (CNE) iha sentru votasaun Sentru Ensino Treinamentu Shallom, Bebonuk, tanba labele partisipa eleisaun suku, tinan ne’e.
Komunidade ka eleitór sira hato’o sira-nia razaun mai tarde tanba iha sei haere oan sira bá eskola no balun dehan antes mai, maibe tanba ema sei barak nune’e sira fila.
Hatan bá preokupasaun no protestu hosi abitante sira ne’ebé la konsege vota hosi Aldeia 20 Setembro ne’e, Xefe Aldeia Zacarias Pinto hateten ne’e lei mak hateten.
“Buat hotu tuir desizaun hosi Sekretariadu Tékniku Administrasaun Eleitorál (STAE) mak fó sai oras dehan tuku 15:00 Otl tenke remata, entau ha’u labele foti desijaun dehan sira tenke tama mai tuir,” Xefe Aldeia 20 Setembro, Suku Bebonuk, Zacaria Pinto esklarese.
Hatan bá lamentasaun ka protestu hosi komunidade ne’e prezidente bá meza votasaun Ajeko Soares hateten problema ne’e akontese tanba iha failansu hosi ekipa ne’ebe sosializa informasaun nune’e komunidade sira labele mai tuir oráriu ne’be fó sai.
“Ami ne’e hanesan ezekuta orden deit ne’ebe fó mai ami kona-bá oras no loron. Falla ne’e husi ekipa ne’ebé lao halo sosializasaun bá votante sira tanba ne’e sira la hatene oras hahú tuku hira no tenke termina tuku hira,” Ajeko Soares hateten.
Nia haktuir katak sei la tolera komunidade sira ne’ebe mak mai tarde hodi la partisipa iha eleisaun ne’e ho razaun liu ona oras ne’ebe fó sai husi STAE.
Suku Bebonuk iha aldeia lima (5) mak hanesan Aldeia Metin 1, Metin 2 , Metin 3, Metin 4 Faularan, ho Aldeia 20 Setembro.
Suku Bebonuk ho nia total abitante liu 6,000 no eleitór sira hosi Aldeia 20 Setembru rasik iha nia eleitór 2,934, maibé na’in-2,000 la tuir eleisaun tanba tarde.
Eleisaun Órgaun Suku 2024. Foto/Leopoldina de Carvalho
Suku 10 foun ne’ebé hala’o eleisaun órgaun suku 2024 ho total aldeia 53 no eleitór hamutuk 26.992 mak hanesan iha Munisípiu Díli, Postu Administrativu Kristu Rei iha Suku Ailoc ho nia aldeia lima (5), Postu Administrativu Dom Aleixo, Suku Bebonuk, Madohi ho Manleuana ho aldeia hamutuk 28 no Postu Administrativu Metinaro, Suku Maneloão ho aldeia neen (6).
Munisípiu Aileu, Postu Administrativu Laulara iha Suku Bocolelo ho aldeia hamutuk haat (4), Postu Administrativu Aileu iha Suku Lequitura, aldeia haat (4), Munisípiu Manatuto, Postu Administrativu Laclo, Suku Laicore, aldeia haat (4), Suku Uma-Caduac, aldeia ida no Postu Administrativu Barique, Suku Sikone-Diloli, aldeia rua no Munisípiu Viqueque, Postu Administrativu Ossu, Suku Builo ho aldeia haat (4).
Fó hanoin fila-fali katak Timor-Leste foin realiza nia eleisaun lider komunitáriu ka eleisaun órgaun suku loron 28 fulan-Otubru 2023 iha primeira ronda no eleisaun segunda ronda nian iha loron 13 fulan-Novembru 2023. Eleisaun suku ne’e bazeia bá orientasaun Lei númeru 9/2016 no Dekretu-Governu númeru 14/2016.
Jornalista: Leopoldina de Carvalho