Hatutan.com, (06 Outubru 2025), Díli – Organizasaun naun governamental, Asia Justice And Rights (AJAR) Timor-Leste konsidera Vise-Ministru bá asuntu Fortalesimentu Institusionál Saúde (VMFIS), José dos Reis Magno, komete korrupsaun pekulatu, tanba oan-feto ne’ebé mós servisu iha gabinete nia aman nian hetan bolsu estudu .
Lee Mós: FRETILIN Lamenta Vise Ministru-Saúde José dos Reis Magno Nia Oan Feto Servisu iha Nia Gabinete Hetan Mós Bolsu Estadu iha Ministériu Saúde

Diretór Ezekutivu AJAR, José Luis Oliveira. Foto/Dok
Diretór Ezekutivu Asia Justice And Rights (AJAR) José Luís de Oliveira, hateten sé membru Governu ida maka indika nia oan bá hodi hetan fasilidade estadu nian hanesan bolsu estudu, lametavel tebes, maibé ida-ne’e la’ós ko’alia kazu pur kazu, ein-jerál de’it, tanba Governasaun ida-ne’e, Goverrnasaun falmíliarizmu de’it.
“Famíliarizmu, ne’e korrupsaun, tamba ita oferese fasilidade Estadu bá nia família, ka ita nia oan, ne’e korrupsaun pekulatu no korrupsaun abuzu bá podér, ne’ebé Vise-Ministru ne’e tenke prosesa, mais agora sé maka atu halo prosesu, Komisaun Anti-Korrupsaun (CAC, sigla portugés) ho Ministériu Públiku brani ka lae, Ministériu Públiku tau ema gosta halimar iha kotuk de’it ne’e atu halo oinsá,” José Luís de Oliveira hateten bá Hatutan.com iha nia knaar fatin, Faról, Díli, Segunda (06/10/2025).
Nia hatutan, aktu famíliarizmu ne’e, komesa kedas hosi .Ministériu Estatál muda lei, tau nia família, tau nia subliña, tau nia família iha laran maka barak liu. Ne’e akontese barak iha Goverrnasaun ida-ne’e maka partidariza fasilidade públiku.
Nia dehan fasilidade públiku ne’e ténke kaer metin prinsipiu meritokrasia, katak sé maka merese duni maka hetan, la’ós tamba relasaun família.
Nia afirma, korrupsaun ida, kazu sira hanesan ne’e, ki’ikoan, maibé, ein-jerál ne’e akontese iha Governu ida-ne’e. Governu ida-ne’e maka Governu korruptór, tamba mafia sira tama mai Timor-Leste iha kintu kantu.
“Ha’u laiha esperansa bá Governu ida-ne’e, tanba Governu ida-ne’e rasik, korruptór, Korrupsaun ne’e agora buras iha ita-nia rain, namdigas Ministra Saúde husik hela de’it prátika famíliarizmu iha ne’ebá, namdigas Primeiru-Ministru husik hela de’it. Entaun Governu ida-ne’e, nia lideransa iha sé. Ne’ebé bá ha’u ne’e Governu ida-ne’e maka korruptu duni,” José Luis Oliveira hateten.
Tuir informasaun ne’ebé Hatutan.com rekolla katak oan feto husi Vise-Ministru bá asuntu Fortalesimentu Institusionál Saúde (VMFIS), José dos Reis Magno, ne’ebé mós servisu iha gabinete nia aman nian hetan bolsu estudu iha duni mós Ministériu Saúde hodi hamosu dúvida ba prosesu konkursu bolsu estudu ne’e rasik no deskonfia iha konflitu interese.
Informasaun ne’ebé iha mós katak husi konkorente sira ba bolsu estudu hodi foti espesialidade iha Kuba ne’e, inklui parte sira balun iha Ministériu Saúde, konsidera konkursu ba bolsu estudu ne’e deskonfia iha tendénsiu pratika nepotizmu no familiarizmu, tanba derrepente deit Vise-Ministru José dos Reis Magno nia oan feto selesionadu hodi hetan mós bolsu estudu ne’e.
Informasaun husi fontes sira ne’ebé husu atu la bele públika sira-nia identidade tanba bele iha risku ba sira-nia servisu iha Ministériu Saúde haktuir, iha tinan kotuk Vise-Ministru José dos Reis Magno, nia mane-foun nu’udár la’en husi Vise-Ministru nia oan feto, hetan ona oportunidade bolsa estudu ba foti espesialidade iha Kuba no agora ho sira-nia aman hanesan Vise-Minstru ida iha Ministériu Saúde aproveita hodi oan feto hetan tan bolsu estudu ba tuir nia laen iha Kuba.
Jornalista: Marcelino Tomae