Connect with us
Pakote Ahi

Nasionál

Suku Lima Sai Manán-na’in ba Prémiu Nasionál “Habali Ambiente”

Published

on

Hatutan.com, (25 Outubru 2021), Díli-Suku lima (5) sai manán-na’in ba prémiu nasionál “Habali Ambiente” hosi Sekretária Estadu Ambiente (SEA), tanba próteze ona ambiente iha suku laran sai buras.

SEA liuhosi ekipa panelista hala’o avaliasaun durante semana ida, hosi loron 20 to’o 25 fulan-Setembru 2021, hodi diskute no deside manán-na’in ba prémiu” Habali Ambiente” 2021 nian.

Suku lima sai manan-na’in prémiu nasionál “Habali Ambiente”. Foto/Hatutan.com

Suku liman manan-na’in ne’e maka  Suku Vatuvou (1) hosi Munisípiu Liquiça, Suku Seloi Malere (2) Munisípiu Aileu, Suku Kairui (3) hosi Manatuto, Suku Lahomea (4), Bobonaro, Suku Uma-tolu (5) hosi Munisípiu Viqueque.

Orsamentu ne’ebé gastu ba iha prosesu atribuisaun prémiu ne’e rasik ho montante rihun $50. Nune’e parámetru haat hosi avaliasaun ne’e, haree ba sasukat hosi parte sub-ambiente, dezenvolvimentu ekonómiku sustentável, governasaun lideransa ambientál no inovasaun dezenvolvimentu sustentável.

Advertisement

Sekretáriu Estadu Ambiente (SEA), Demétrio Amaral de Carvalho, esplika prosesu sira inísiu to’o iha baze atribuisaun prémiu ne’e maka, SEA husu ba autoridade munisipál sira atu submete sira nia lista kandidatu, ne’ebé bele hato’o hosi autoridade suku sira, balu hosi organizasaun sira ne’ebé defende ambiente.

“Importante liuhosi prémiu Habali Ambiente, la’ós valór osan, maibé rekoñesimentu hosi Governu. Ita-boot sira hatene, oitavu governu rekoñese ambiente hanesan pilár ida ba dezenvolvimentu, no materializasaun hosi polítika ida-ne’e, sekretária estadu ambiente atribui prémiu loron ambiente nasionál ninian, ba primeiru lugár simu plaka primeiru lugár ninian no mós prémiu insentivu ho valór $5.000, depois to’o mós suku númeru 5,” Sekretáriu Estadu Ambiente (SEA), Demétrio Amaral de Carvalho,  hateten hafoin atribui prémiu ba manán-na’in sira iha Salaun Ministériu Finansas (MF), Ai-tarak Laran, Díli, Segunda (25/10/2021).

Governu liuhosi SEA sei halo nafatin akompañamentu durante tinan ida ba oin, atu hetan kapasitasaun no mós estudu komparativu ruma ne’ebé SEA rasik mak sei halo.

Primeiru Ministru (PM), Taur Matan Ruak, husu ba suku manán-na’in sira atu sai ezemplu ba suku hotu-hotu iha TL hodi banati, nune’e bele kuidadu di’ak liután ambiente iha sira-nia nivel suku.

“Iha biban ida ne’e ha’u hakarak hato’o ha’u nia laran haksolok no parabéns ba suku premiadu sira hotu no liafuan espesiál ida ha’u hato’o fila-fali ba na’i xefe suku sira hotu katak, hahú hosi ohin ba oin, ita-boot sira sai ezemplár ida ba suku sira seluk iha ita-nia rain Timor-Leste. Ita boot sira-nia suku, sei nakfilak aan ba zero toleránsia ba krime ambientál, iha ne’ebé laiha tan ema sunu rai, sunu ai-horis, no estraga ai-hun sira, nune’e mós soe lixu ba mota ka tasi-ibun sira,” Primeiru Ministru (PM), Taur Matan Ruak, hateten liuhosi diskursu ba atribuisaun prémiu ba suku lima ne’e.

Advertisement

Manán-na’in dahuluk, Xefe Suku Vatuvou hosi Postu Administrativu Maubara, Munisípiu Liquiça, Gabriela da Costa Pereira Jerónimo, kontente tanba bele hetán prémiu ne’e no okupa iha klasifikasaun prémiu boot liu suku haat seluk.

“Esforsu sira ne’e, la’ós ami foin halo, ami hali kleur tiha ona. Maibé, depois ida ne’e, hosi programa meiu ambiente ninian, entaun sira mós ba hili ami nia suku, no ha’u mós la espera katak atu sai vensedór,” Xefe Suku Vatuvou hateten ho orgullu.

Artigu 6 hosi alínea (f) Konstituisaun RDTL, estabelese katak, estadu nia objetivu ida maka próteze meiu ambiente no prezerva rekursu naturaís sira. Ida-ne’e signifika sidadaun hotu-hotu iha direitu atu moris iha ambiente ne’ebé saudavel no utiliza rekursu naturál sira ne’ebé disponivel ba nia sobrevivénsia nu’udár povu no nasaun.

Atribuisaun prémiu ne’e hodi komemora loron nasionál ambiente ba dala-VI iha TL, ho tema “promove boa governasaun ambientál liuhosi prémiu (Habali Ambiente) no hamutuk ho brigada defeza ambientál, ita próteze no konserva ambiente iha Timor-Leste”.

Jornalista : Rogério Cárceres

Advertisement

Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Nasionál

Ramos-Horta Kondekora Timoroan no Sidadaun Estranjeiru Ne’ebé Kontribui bá Dezenvolvimentu TL

Published

on

Hatutan.com, (19 Maiu 2024), Díli- Iha selebrasaun aniversáriu restaurasaun independénsia Timor-Leste nian bá dala-XXII (20 Maiu 2002- 20 Maiu 2024) Prezidente Repúblika José Ramos-Horta kondekora timoroan  no sidadaun estranjeiru sira ho grau orden Timor-Leste nian hodi fó rekoñesimentu bá sira-nia dedikasaun no kontribuisaun bá dezenvolvimentu Timor-Leste. 

(more…)

Kontinua Le'e

Nasionál

FPCI Apresia Toleránsia Relijiozu iha Timor-Leste Ne’ebé Reflete Fiar no Kultu Moris Povu Nian

Published

on

Hatutan.com, (17 Maiu 2024), Díli- Foreign Policy Community in Indonesia  (FPCI) apresia ho toleránsia relijiozu iha Timor-Leste ne’ebé reflete ho fiar no kultu moris povu nian.

(more…)

Kontinua Le'e

Nasionál

Suku Lequitura Avansa bá Re-eleisaun

Published

on

Hatutan.com, (17 Maiu 2024), Díli – Eleisaun órgaun suku-lima (5) bá segunda volta nian remata ona iha loron 13 fulan-Maiu 2024. Prosesu hotu-hotu la’o normal, maibé iha Suku Lequitura, Munisípiu Aileu, tenke avansa bá re-eleisaun  iha loron 18 fulan-Maiu ne’e tanba kandidatu na’i- rua hetan votu hanesan.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending