Connect with us
Pakote Ahi

Defeza & Seguransa

Sistema Autoridade Marítima Sei Tutela ba Ministériu Defeza

Published

on

Hatutan.com, (10 Janeiru 2022), Dili—Daudaun-ne’e, Governu liuhosi Ministériu Defeza (MD), hamutuk ho Komandu FALINTIL Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL), hahú diskute preparasaun sira kona-bá estabelesimentu Sistema Autoridade Marítima (SAM).

Xefe Gabinete ba Planu forsa 2020, Capităo de Guerra, Higino das Neves. Foto/Google.

Preparasaun ne’e tanba iha 23 Setembru 2020, liuhosi reuniaun Konsellu Ministru (KM), Governu aprova ona Dekretu Lei ida kona-bá kriasaun Sistema Autoridade Marítima iha Timor-Leste (TL).

Maski diskusaun ba kriasaun SAM ne’e rasik iha hela prosesu, maibé públiku liu-liu sosiedade sivíl hahú preokupa ho ezisténsia SAM ne’e rasik, seidauk hatene atu tutela ba iha Ministériu ida ne’ebé.

Xefe Gabinete ba Planu forsa 2020, Capităo de Guerra, Higino das Neves, afirma bainhira Governu estabelese SAM, nia sei tutela ba iha Ministériu Defeza (MD).  

Advertisement

“Dekretu Lei Sistema Autoridade Marítima aprova ona, maibé sei konfundi hela. Ema barak hanoin, tenke iha Ministériu Transporte no Komunikasaun nia okos, balun dehan iha Ministériu Interiór nia okos, balun dehan iha MAP nia okos. Ida-ne’e ita haluha, tanba define ona iha Ministériu Defeza nia okos,” Xefe Gabinete ba Planu Forsa 2020, Capităo de Guerra, Higino das Neves, hateten durante sai oradór ho tema “Operacionalizaçăo do Sistema da Autoridade Marítima (SAM) de Timor-Leste”, hodi komemora aniversáriu Komponente Navál, ba dala-20 iha Kuartél Jenerál, Fatuhada, Segunda (10/01/2022).

Capitão de Guerra, Higino das Neves, fó ezemplu katak, iha pais barak mak hatuur sira nia SAM ne’e, iha Ministériu ne’ebé la hanesan, balun iha Ministériu Transportes no Komunikasaun (MTK), balun iha Ministériu Interiór (MI), no balun tutela ba iha Sekretária Estadu ba Peskas (SEP) nian. Maibé, ba TL nian, tenke hatuur iha MD nia okos.

Progresu preparasaun ba Sistema Autoridade Marítima ne’e, daudaun ne’e besik fináliza, tanba dokumentu sira iha kada ministériu, halo ona ninia regulamentu, liu-liu ba Capitões do corpo, Comar, ba divizaun sira espesializada nian, ne’ebé entrega ona ba Ministériu Prezidênsia Konsellu Ministru (MPCM), atu estuda, nune’e bele lori ba Konsellu Ministru hodi halo aprovasaun.

“Semana rua kotuk iha 2021 ne’e, sira aprova ona komisaun asuntus do mar. Ida ne’e maka ha’u bele informa,” Capitão de Guerra, Higino das Neves, hateten tán.

Kona-bá meiu sira ba implementasaun, liu-liu liga ho kondisaun mínima sira ne’ebé oras-ne’e komandu F-FDTL enfrenta, Capitão de Guerra, Higino das Neves, argumenta, labele tau uluk kestaun sira kona-bá meiu, maibé prepara aan uluk, hafoin bele buka meiu.

Advertisement

Bainhira SAM ne’e estabelese ona, sei komanda hosi Jenerál Xefe, ne’ebé sai nu’udár entidade másimu ba autoridade marítima nian, no Komandante Komponente Navál, mak sai hanesan diretór autoridade marítima, inklui entidade barak iha laran hodi funsiona sistema.

Envolve entidade barak, tanba autoridade marítima ne’e organizasaun sivíl, nia la’ós militár. Jenerál Xefe tau xapéo rua. Kuandu Xapéu militár, nia komanda komponente navál, Terrestre no lalehan nian. Maibé ba autoridade marítima, nia hanesan sivíl atu organiza, koodena sistema ida-ne’e, hodi bele asegura tasi.

Sistema autoridade marítima ne’e, envolve ministériu kuaze 12, kompostu hosi Ministériu Transportes no Komunikasaun (MTK), Sekretária Estadu ba Peskas (SEP), Ministériu Saúde (MS), Ministériu Justisa (MJ), Ministériu Interiór (MI), Petróleo no Minerais (MPM), Ministériu ba Turizmu Komérsiu no Industria (MTKI), no seluk tán.

Iha fatin hanesan, Ministru Prezidênsia Konsellu Ministru (MPCM), Fidelis Leite Magalhăes, hateten sistema autoridade marítima ne’e, iha karáter ne’ebé kompleksu, tanba iha natureza servisu ida ne’ebé envolve hosi ministériu no komponente barak, no la’ós de’it komponente defeza ka militár nian. Maibé, inklui Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL), MTK, MS, MAP, MF, no iha mós komponente oioin.

“Tanba ne’e mak ita presija iha sistema atu garante katak iha sistema hanesan sumbriña ida ne’ebé, depois bele koordena nivel aas liu, ita ninia mekanizmu sira, servisu sira, atu garante katak ita nia taxa no portu sira, bele seguru liután,” Fidelis Magalhães, hateten.

Advertisement

Atu iha seguransa ne’ebé seguru, Governu tenke halo investimentu públiku ka gasta osan, liuhosi Orsamentu Jerál Estadu (OJE) sira kada tinan, atu mákina Estadu nian funsiona no bele lori pás, estabilidade, seguransa, lori kapasidade hodi kontra ameasa sira hanesan prátiku droga, hanesan ema na’ok rikusoin sira iha tasi-laran.

Jornalista: Rogério Pereira Cárceres

Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Defeza & Seguransa

Membru PNTL ho F-FDTL Ne’ebé Viola Lei Kódigu Estrada Sei Simu Konsekuénsia

Published

on

Hatutan.com, (22 Abríl 2024), Díli-Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) liuhosi Departamentu Tránzitu Nasionál (DTN) sei aplika sansaun administrativa bá membru PNTL ho membru FALINTIL-Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL)  ne’ebé viola Lei Númeru 03/2006, kona-bá Kódigu Estrada durante halo sirkulasaun iha territóriu nasionál.

(more…)

Kontinua Le'e

Defeza & Seguransa

Forsa Konjunta Preende Tabaku Pohon Sagu Kaixa 320 iha Tasi-Tolu

Published

on

Hatutan.com, (19 Abríl 2024), Díli—Forsa konjunta kompostu hosi Polisia Nasionál Timor-Leste (PNTL) liuhosi Departamentu Investigasaun Kriminál (DIK), Servisu Informasaun Polisia (SIP), FALINTIL Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) liuhosi Unidade FALINTIL (UF) no Servisu Nasionál Intelijénsia (SNI), halo apreensaun bá evidénsia tabaku ho marka Pohon Sagu hamutuk kaixa 320 iha área Tasi-tolu, Díli.

(more…)

Kontinua Le'e

Defeza & Seguransa

Komandu PNTL Distribui Karreta 47 bá Munisípiu no Unidade Sira

Published

on

Hatutan.com, (18 Abríl 2024), Díli—Komandu Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) iha Kinta 18 Abríl distribui tán karreta unidade hamutuk 47 bá komandu munisípiu 12, Rejiaun Administrativa Espesiál Oecusse Ambeno (RAEOA), Unidade Espesiál Polísia (UEP), Unidade Polísia Marítima (UPM) ho Unidade Patrullamentu Fronteira (UPF).

(more…)

Kontinua Le'e

Trending