Hatutan.com, (03 Outubru 2022), Dili-Prezidente Federasaun Futeból Timor-Leste (FFTL), Francisco da Costa Pereira Jerónimo, klarifika razaun halo kanselamentu bá ekipa selesaun nasionál sub-17 la partisipa iha Kualifikasaun Taxa Asia nian, tanba FFTL ‘laiha osan’ atu sosa tikéte aviaun hosi ajénsia sira, hodi fasilita jogadór sira bá joga iha Kazakistaun.

Lee Mós : Deskonfia, Ezekutivu FFTL Balun Subar Amante

Prezidente Federasaun Futeból Timor-Leste (FFTL), Francisco da Costa Pereira Jerónimo. Foto/Elio dos Santos da Costa

Kada tinan FIFA apoia osan ho montante millaun $1, no rihun $500 hosi AFC mai FFTL. Orsamentu ho valór rihun $500 hosi AFC ne’e, fahe bá rua. Ida, aloka bá área infra-estrutura, no ida seluk, bá asuntu sira administrasaun nian. Iha tinan 2022 ne’e mós, FIFA ho AFC kontinua ho apoia ne’ebé mak hanesan.

Kona-bá TL nia partisipasaun iha jogu Kualifikasaun Taxa Asia iha Kazakistaun, FIFA apoiu montante orsamentu hamutuk rihun $80 bá FFTL, hodi sosa tikéte ka billete aviaun nian bá jogadór sira hamutuk na’in-31, kompostu jogadór 23, ofisiál na’in-4, no treinadór na’in-1.   Infelizmente osan ne’ebé FIFA apoiu hodi sosa billete ne’e, ‘la bazeia bá nesesidade’ iha timor, tanba maioria tikéte sira ne’ebé fa’an hosi ajénsia sira iha TL, presu karun ka boot tebes.

Iha prosesu aprovizionamentu ne’ebé parte FFTL halo, tenke iha  kotasaun tolu. Maibé, maioria ajénsia sira ne’e, fa’an billete ka tikéte ho folin ne’ebé aas, hahú hosi rihun $200 resin, rihun $180, no balu fa’an ho rihun $150. Sira ninia presu ne’e, ninia diferensa de’it entre rihun $1 to’o $500.

Lee Mós : Oan-Feto Hosi Prezidente FFTL Konsidera Notísia Hatutan Inventa no HOAX

“La’ós la sufisiente, lae. Osan ne’e, tuir loloos osan iha, maibé sira hakarak tuir tanba sira mós lakohi atu ajénsia sira foti ida manán ne’e boot demais liu. Tanba ne’e, 300 vezés mais ne’e. Billete ne’e, ita labele sosa direta, ita tenke liuhosi ajénsia. Ajénsia tau mai $185 mill, ajénsia tama mai $182 mill, ajénsia $210 mill, ha’u bá foti osan hosi ne’ebé,” Prezidente FFTL, Francisco da Costa Pereira Jerónimo, hateten bá jornalista sira, hafoin sorumutuk semanál ho PM Taur Matan Ruak, iha rezidénsia Farol, Segunda (03/10/2022).

Francisco Jerónimo dehan, ligadu ho kestaun ida ne’e, nia parte halo tiha ona esklaresimentu bá públiku, tanba fó sai mós iha média sira Indonézia nian, no nia rasik mós asesu ona, no iha informasaun katak, ema iha federasaun mak fó hatene. Tan ne’e, nia parte hakarak husu no hatene, ema ne’e sé loos, tenke ko’alia loloos bá malu, no tenke fó sai informasaun loloos.

Prezidente FFTL ne’e, rekoñese katak, ho nia desizaun bá kanselamentu ne’e, reprezenta jogadór sira-nia inan-aman, bá duni hasoru nia, ko’alia kona-bá tanba saida mak nia kansela jogu sub-17 ne’ebé maka atu halo iha Kazakistaun.

“Ha’u kansela tanba, primeiru, fulan-rua liubá, ami hahú halo prosesu, para atu buka de’it viajen tikete ne’e la’o hosi ne’ebé, bá ne’ebé. Ne’e tenke halo, tanba ita presiza atu halo, tenke iha kotasaun. Entaun, ha’u esplika bá inan-aman sira, ha’u dehan hanesan ne’e, bainhira hahú kotasaun hosi timor laran, ajénsia sira ne’e fó kotasaun. Kotasaun sira ne’e mai, laiha ida ne’ebé mak la’o tuir normál. Hanesan kotasaun sira ne’ebé mai ne’e, kotasaun ne’ebé maka ninia presu ne’e aas hotu kedas, $200 itál mill, $180 mill. Ha’u hanoin, ida ne’e, ita tenke realístiku. Ita labele atu obriga malu de’it, bá ona, ne’e primeiru,” Francisco Jerónimo fó razaun.

Ho presu billete aviaun ne’ebé aas, parte FFTL halo kontaktu ho FIFA, no sira hato’o katak, presu ida ne’e, la normál. Primeiru, osan sira ne’e FIFA mak fó, la’ós FFTL nian.

Lee Mós : PNTL Arkiva Ona Kazu Insidente iha Resintu FFTL

“Ita laiha osan, ita la’ós tau osan iha ne’ebá, nein governu mós tau osan iha ne’ebá dehan, atu hodi halo ida ne’e, halo ida ne’ebá, la’e. Osan ne’e FIFA nia osan, FIFA mak aloka duni mai Timor, iha, la’ós dehan laiha. Iha, maibé tenke halo jestaun loloos, no sira hatán mak foin bele, ita dehan mak ne’e. Kuandu sira la hatán, ita mós labele obriga aan atu bá sa’e morru lae. Soke moru mós tenke sala, soke moru tanba ita la tuir regra ona. Ita tenke la’o tuir buat ne’ebé maka regula iha regulamentu sira ne’ebé mak FIFA ninian, ne’e importante,” nia hateten.

Hafoin halo prosesu, parte FIFA fó fali resposta mai FFTL katak, presu billete aviaun ida ne’e boot liu, no husu bá FFTL atu buka dala seluk. Nune’e, Francisco Jerónimo, haruka fali karta ida bá AFC, atu provide osan tikete nian bá FFTL, liuhosi dalan AFC ninian, tanba AFC iha mós travell agencye.

To’o fali iha semana rua, AFC fó fali resposta katak, sira mós labele provide tikéte, no nafatin husu bá FFTL, atu buka rasik.

“Ha’u rasik bá fali FIFA. Ha’u husu bá FIFA, agora halo nusá? FIFA hatete mai ha’u dehan hanesan ne’e, ami mós labele, imi buka rasik. Sé ami buka rasik, tikéte ne’e folin karun, ha’u atu bá lamas tán iha ne’ebé. Tanba ita tenke realístiku de’it, tanba aviaun iha Timor ne’e, loron dia vou ida de’it. Tanba osan, FIFA prontu hela, mais tenke folin ne’ebé mak sira konkorda, sé sira la konkorda, labele,” prezidente FFTL ne’e haktuir.

La to’o de’it iha ne’e, FFTL mós buka fali dalan selu, ko’alia fali ho Federasaun Futeból Kazakistaun nian, husu sira atu ajuda FFTL, liuhosi halo provide osan bá tikéte aviaun nian. Fofoun, sira hatete dehan bele ajdu. Maibé, FFTL atu isu tikéte, sira informa fali katak, aviaun labele, tenke fahe bá grupu rua.

Grupu primeiru, tenke tula uluk ema nain-15, bá keta-ketak. Grupu ida tenke to’o iha 05 fulna-Outubrumak, no grupu ida seluk, to’o iha 05 fulan-Outubru 2022 ne’e, tanba aviaun susar oitoan, nakonu hotu.

Parte FFTL hanoin katak, sé situasaun ida hanesan ne’e, labarik (jogadór) mós la’ós ema tuan, sira foin hosi Timor mak bá, laiha esperiénsia bá iha Kazakistaun, depois bá iha ne’ebá mosu problema ruma, sé loos mak atu rezolve tán problema ne’e.

“Hanesan prezidente, ha’u hanoin dook ona, ha’u lakohi atu ha’u nia jogadór sira atu bá hetan problema foun. Tanba, dala-barak, kuandu bá iha ne’ebá ne’e, problema ne’e, oras ida ne’e, dehan katak, prezidente mak laiha kapasidade rezolve. Maibé, ita informa bá malu, mais, hakarak obriga dehan, bá. Entaun, labarik sira la puas, sira fó hatene inan-aman sira, ha’u esplika hotu bá sira, ha’u dehan, lae. Ita-boot sira bele oinsá mós, lae. Kuandu iha difikuldade ne’e, ha’u mak sei rezolve, la’os ita-boot sira. Tanba ne’e, ha’u mós lakohi atu foti risku,” Francisco Jerónimo hateten.

Francisco Jerónimo, dehan, bainhira nia obriga duni jogadór sira bá, ida ne’e risku boot. Tuir nian, ohin bele la tuir jogu, tinan oin bele tuir, laiha problema ida. Nune’e mós laiha mós sansaun, tanba iha jogu internasionál barak loos ona mak TL partisipa.

Iha AFC nian, TL partisipa dala-tolu ona, no tuir  estatutu AFC, mínimu tenke partisipa jogu internasionál dala-rua, iha tinan ida. Maibé, TL liu tiha ona tolu. Tanba ne’e, iha jogu ida ne’e TL la bá mós, laiha problema, no laiha impaktu buat ida bá federasaun.

“No la’ós tanba osan laiha, lae. Osan ne’e FIFA provide tiha ona, maibé ita labele bá, nia lakohi atu kustu ne’e demaziadu. Ami husu ajénsia sira atu redús mós, sira lakohi. Sira provide bá ita ne’e, $80 mill, sosa billete bá jogu. Sira hamutuk 31. Tinan ida ne’e mós hanesan,” prezidente FFTL ne’e afirma.

Hatán kona-bá karik tanba de’it présu tikéte aviaun nian aas mak kansela TL nia partisipasaun iha Kualifikasaun Taxa Asia ne’e, Francisco Jerónimo dehan, la’ós razaun ida ne’e de’it, iha razaun seluk tán, tanba ikus mai aviaun nakonu hotu, entaun dehan tenke fahe bá rua.

“Ne’e perigu la halimar bá ita nia labarik sira. Labarik sira ki’ik oan tán, nia bá para hela de’it iha Stambul ka, ou bá para tiha iha fatin ruma, ne’e problema boot ona bá ami, ami lakohi risku sira ne’e, tanba ami hatene dehan risku boot. Ne’e las dehan…ida boot de’it mós bá, sei tau kestaun barak ona, satán sira ida ki’ik-oan ne’e,” Francisco Jerónimo, hateten tán.

Francisco Jerónimo mós rejeita informasaun ne’ebé espalla dehan, iha 2022 ne’e FIFA redús osan mai FFTL tanba rezultadu auditoria iha mal gastu, tanba realidade kada tinan FIFA kontinua apoiu osan ho montante ne’ebé mak hanesan.

“Horibainhira mak mal gastu, ha’u la dehan. Osan nafatin $1 millaun, bahkan aumenta tán. Ita boot sente para $1 millaun ne’e to’o para atu lori jogadór sira para atu bá joga iha rai-li’ur ne’e, to’o eventu 10 resin ne’e, osan $1 millaun ne’e, to’o? Ha’u hanoin, ita hothotu, ita dala-ruma ne’e buka kee malu, buka hatún mais, ita la onestu iha ita nia kakutak loloos. Ita la onestu, ita la ko’alia buat ne’ebé loos. Ne’e mak sala,”

Atuál Ministru bá Asuntu Parlamentu no Komunikasaun Sosiál (MAPKOMS) ne’e husu atu labele iha buat ida má-fé iha kakutak, maibé tenke iha boa-fé.

“AFC, FIFA, sira-nia osan bá federasaun, la’o normál hanesan baibain. Maibé, problema, ninia situasaun mak ne’e, presija iha aprezentasaun proposta ne’ebé mak tenke justifika, sasán sira ne’e atu bá ne’ebé, tenke halo loos, justifikasaun tenke iha. Tanba ne’e, ita tenke presiza tempu. Orsamentu la’ós laiha, lae. Orsamentu iha,” Francisco Jerónimo, hateten tán.

Jornalista: Rogério Pereira Cárceres