Connect with us
Pakote Ahi

Desportu

Labele iha Diskriminasaun GAM-GAR

Published

on

Hatutan.com, (03 Outubru 2022), Díli- Prezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta, husu sosiedade timorense labele halo diskriminasaun hasoru joven sira envolve iha grupu arte-marsiál (GAM) no grupu arte ritual (GAR), maibé fó oportunidade atu sira prepara an fó kontribuisaun bá sosiedade hametin pás no estabilidade.

PR Ramos-Horta hala’o sorumutku ho lideransa GAM-GAR, Segunda (03/10/2022). Foto/Elio dos Santos da Costa

Atu prevene konflitu no hametin unidade nasionál entre GAM no GAR,  Segunda (03/10/2022), Prezidente Repúblika José Ramos-Horta realiza diálogu ho lideransa sira GAM no GAR ho tema “Diálogu Mak Dalan ba Promove Pás, Estabilidade, Unidade No Garante Dezenvolvimentu Nasionál”.

Xefe Estadu hateten, ida ne’e hanesan sorumutuk dahuluk ho grupu arte-marsiál no arte ritual la’ós atu halo serimónia bo’ot ruma maibé hanesan de’it enkontru formal ida atu koñese de’it grupu arte-marsiál no arte rituál sira, molok hakat bá enkontru formal ho grupu arte-marsiál no ritual sira ida-ida atu bele ko’alia kle’an hodi haree liubá abut problema sira arte-marsiál no arte rituál sira.

Nia afirma kada grupu iha nia istória no kada grupu mós iha nia problema. Iha sira-nia hanoin no filozofia rasik. Grupu arte-marsiál no arte rituál la’ós iha de’it Timor-Leste maibé iha rai bara-barak iha no grupu sira ne’e eziste.

Advertisement

Fenómena ne’ebé arte-marsiál ka arte rituál iha Timor-Leste dala barak liu ema ezajera hodi hateten violénsia arte-marsiál ka arte rituál no dala barak liu sosiedade ne’e jeneraliza buat hotu hodi dehan arte-marsiál ka arte ritual mak halo problema tamba ne’e lalika atu jeneraliza hodi fó de’it sala ba arte-marsiál ka arte ritual sira.

“Ita buka ko’alia didi’ak, organiza para joven sira ne’e hetan dunik hanesan fatin ida iha sosiedade ida ne’e atu sira mós bele kontribui ba hametin dame no kontribui bá komunidade liuhosi atividade sosiál,” nia hateten.

 Tuir Xefe Estadu, Pprioridade bá joven sira mak eskola, joven tenke hatene nia prioridade lolos mak eskola no estuda, maibé iha arte-marsiál ka arte ritual joven presiza mobiliza nia an atu sai hanesan forsa ida di’ak bá sosiedade.

Ramos-Horta subliña ema hotu iha obrigasaun politika no moral politika atu mobiliza, inspira no eenkoraja  foin-sa’e sira iha grupu arte-marsiál no arte ritual sira atu sira sai inspirasaun foun bá sosiedade hodi kontribui ba hametin pás no estabilidade hodi kontribui ba dezenvolvimentu nasionál.

Sekretáriu Jerál Persaudaraan Setia Hati Terate (PSHT), Pedro Aparício agradese bá biban ida-ne’e tamba Xefe Estadu bele organiza diálogu ne’e hodi rona mos sira-nia opiniaun kona-bá situasaun ne’ebé organizasaun PSHT enfrenta.

Advertisement

Nia afirma hanesan lideransa másimu ba organizasaun PSHT sente haksolok ho deklarasaun ne’ebé Xefe Estadu halo hodi husu atu sosiedade labele halo diskriminasaun no ezajera katak konflitu ne’ebé mosu mai husu membru grupu arte-marsiál no arte ritual.

Problema iha Timor-Leste kuaze laiha no problema sosiál mak iha mesmu  prova hatudu katak konflitu mosu tamba ema fasil lahalimar dehan ida ne’e PSHT, ida ne’e KORK no ida ne’ebá Kera Sakti no ema haree liu ba kor arte-marsiál.

Nia hatutan, pasadu hotu-hotu hamutuk husik ona bá kotuk no importante maka futuru ne’e hotu-hotu hakat bá oin ho imajen ida ne’ebé di’ak.

Iha parte seluk prezidente organizasaun IKS, Silvestre Sufa hateten,  uainhira mosu problema iha komunidade nia-leet mesmu pesoál ka partikular, maibé sempre temi arte-marsiál no arte ritual sira. Iha balun problema uma laran, problema bá rai, ka problema iha festa inklui fen ho lae nia problema mós públiku jeneraliza katak ida-ne’e problema ne’ebé arte-marsiál ka arte ritual mak halo.

Oras ne’e IKS hala’o hela formasaun bá nia treinadór sira bazeia bá segundu diretiva nasionál husi Sekretáriu Estadu Juventude no Desportu (SEJD).

Advertisement

“Ami iha formasaun bá espiritualidade nasionalizmu no patriotizmu, valores kulturál no jestaun organizasionál inklui lideransa,” Silvestre Sufa hateten.

IKS nafatin iha kompromisu  atu halo kontrolu bá nia membru sira hodi garante estabilidade iha komunidade nia-leet no sei kolabora ho autoridade seguransa sira atu bele halakon konflitu iha bairru sira.

Prezidente Organizasaun Arte Marsiál Kmanek Oan Rai Klaran (KORK), António Verdial hateten, estrutura organizasaun arte marsiál KORK latur hakmatek de’it iha nasionál, maibé tun bá iha munisiípiu no too  iha aldeia sira atu ko’alia ho membru sira hodi oinsá hadia organizasaun ne’e ba oin tuir prinsípiu no doutrina KORK nian hodi garante estabilidade nasionál.

“Ami nia doutrina mak buat ne’ebé di’ak kontinua halo, haklaken, hatutan  no habelar enkuantu ida ne’ebé aat soe tiha ba kotuk,” António Verdial hateten.

Nia hatutan tempu ohin loron la’ós ona tempu ba konflitu maibé tempu ona oinsá hotu-hotu hamutuk kontribui ba hametin estabilidade no garante moris hakmatek iha sosiedade.

Advertisement

Jornalista: Vito Salvadór

 

 

 

Advertisement
Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Desportu

Governu Kontínua Suspende Atividade GAM-GAR To’o Novembru 2024

Published

on

Hatutan.com, (21 Marsu 2024), Díli– IX Governu Konstitusionál kontinua suspende atividade Grupu Arte Marsiál (GAM) no Grupo Arte Rituál (GAR)  to’o fulan-Novembru 2024 no husu bá lideransa sira GAM-GAR atu iha kontrolu ida masímu bá membru sira molok reativa hikas iha Novembru nia laran.

(more…)

Kontinua Le'e

Desportu

KRAM Nota Membru GAM Kontinua Utiliza Atributu iha Fatin Públiku no Halo Atividade Treinu

Published

on

Hatutan.com, (05 Marsu 2024), Díli-Komisaun Reguladóra Artes Marsiál (KRAM) nota  membru sira iha grupu arte Marsiál (GAM), hanesan  Persaudaraan Setia Hati Terate (PSHT), Ikatan Keluarga Sakti, Putra Timor-Leste (IKS-PTL) ho Kmanek Oan Rai Klaran (KORK), kontinua utiliza atributu ka hatais farda iha fatin públiku no halo atividade treinu iha tempu kalan.

(more…)

Kontinua Le'e

Desportu

AD SLB Laulara Okupa III Lugar iha Timor Cup 2023, Kay Olok Mellór Markadór

Published

on

Hatutan.com, (15 Janeiru 2024), DíliKlube Futeból Timor-Leste AD SLB Laulara sai hanesan man’an na’in terseiru (III) lugar iha finál taxa Timor Cup 2023 no Jogadór estrela Kay Olok Gusmão sai hanesan mellór markadór ho golu neen.

(more…)

Kontinua Le'e

Trending