Connect with us
Pakote Ahi

Ekonomia

Estasaun Kombustivel Kontribui Hatún Dezempregu, Persentajen Feto Mínimu

Published

on

Hatutan.com, (25 Outubru 2022), Díli-Iha tinan 2003, Estadu Timor-Leste retifika ona The Convention on the Elimination of all Forms Discimination Against Women (CEDAW).

Traballadór sira iha Estasaun Kombustivel ne’ebé eziste iha Díli laran maioria mane. Foto/Elio dos Santos da Costa

Vizaun hosi Konvensaun  Nasoins Unidas (ONU) nian ne’e mak halo eliminasaun no diskriminasaun oioin hasoru feto. Maibé, realidade balun hatudu katak iha oportunidade servisu bá feto ho mane sira iha Timor-Leste kontinua la balansu. Numéru traballadór mane sei domina kompara ho feto sira.

Ezemplu ki’ik ida, mak oportunidade servisu bá feto sira iha sentru ka postu kombustivel ka estasaun kombustivel sira iha Díli laran  sei domina hosi mane sira.

Survey ka levantamentu ne’ebé Hatutan.com halo bá estasaun kombustivel ualu (8) ne’ebé eziste iha Díli laran hatudu katak oportunidade servisu bá maluk feto sira iha estasaun kombustivel hirak-ne’e uitoan loos ka ki’ik liu kompara ho mane sira.

Advertisement
#

Servisu ne’ebé traballadór sira ne’e halo iha estasaun kombustivel sira hanesan enxe-mina ka kombustivel  bá  kliente sira-nia transporte (motór ho karreta) no  balun tuur hein iha fatin ne’ebé estasiona (cashier/kasir) bá kliente sira selu ka halo pagamentu hafoin enxe-kombustivel bá sira-nia transporte.

Servisu simples ida-ne’e bele dehan feto mós iha kbiit atu halo. Maibé, iha estasaun kombustivel sira ne’ebé eziste iha Díli maioria domina hosi mane sira.  

Iha estasaun kombustivel Esperansa Timor-Oan (ETO) iha Hali-laran, Díli, fó kampu servisu bá timoroan hamutuk na’in-26. Hosi númeru empregadu sira ne’e, mane hamutuk na’in-20 maibé feto iha na’in-neen (6) de’it.

Hosi traballadór sira ne’e, na’in-hitu (7) hola parte servisu iha  servisu enxe mina bá kliente sira-nia transporte hodi fahe tuir turnu mak hanesan na’in-tolu (3) tama servisu hahú tuku 07:00 dadeer to’o tuku 14:00 loro-kraik, na’in-haat (4) hahú fali hosi tuku 14:00 loro-kraik, to’o tuku 21:00 kalan.

Responsavel estasaun  kombustivel ETO  nian iha Hali-laran, Jaime Guterres da Silva, hateten, razaun traballadór sira ne’ebé servisu iha estasaun  kombustivel ne’e tanba ema ne’ebé atu servisu labele foti hosi bairru seluk, maibé tenke ema bairru na’in.

Advertisement
#

Iha estasaun  kombustivel Chong Ti iha Kulu-hun, emprega timoroan na’in-neen (6). Hosi númeru traballador ne’e, na’in-tolu mane no na’in-tolu feto.  

Supervizór estasaun  kombustivel Chong Ti, Eldino Gilma S. A. Belo, informa, traballadór  timoroan na’in-neen ne’e servisu fahe bá turnu rua; hahú hosi tuku 05:00 dadeer  to’o 13:30 meiudia na’in-tolu no na’in-tolu seluk  servisu fali hosi tuku 13:30 meiudia to’o tuku 21:00, kalan.

Estasaun kombustivel ho naran   Culuhun Fuel Station emprega timoroan na’in-12, kompostu hosi  na’in-10 mak servisu enxe kombustivel ne’ebéiha feto na’in-haat (4) no mane na’in-neen (6).

iha Estasaun Kombustivel balun fó servisu bá feto. Foto/Elio dos Santos da Costa

Sira nia turnu servisu fahe bá rua; hahú hosi dadeer tuku 06:00 Otl to’o tuku 14:00 meiudia no grupu seluk kontinua substitui servisu hosi tuku 14:00 Otl to’o fali tuku 22:00 kalan.

Team Lead iha Culuhun Fuel Station, Alcino Soares dos Santos, informa, traballadór iha turnu rua ne’e, sira fahe malu durante loron 15. Tama dadeer to’o dala-15 no tama lokraik to’o dala-15. Sira ne’ebé tiru mina, hamutuk 10, feto na’in- haat (4) no  mane na’in-neen (6).

Estasaun  Kombustivel ETO iha Palapasu antigu Tiger Fuel, fó oportunidade servisu bá timoroan na’in-22; kompostu hosi feto na’in-neen (6) no  mane  na’in-16. Traballadór sira  ne’e, fahe bá shift tolu, hosi oras dadeer tuku 08:00 to’o 16:00. Hahú fali hosi tuku 16:00 to’o 00:00, hafoin kontinua hikas hosi tuku 00:00 to’o 08:00, dadeer.

Advertisement
#

Estasaun kombustivel 99 Petrol Station iha Hudi-laran iha totál traballadór na’in-hitu (7); mane na’in-tolu (3) no feto na’in-haat (4). Sira serbisu fahe bá grupu rua. Ida tama iha dadeer tuku 06:00 to’o 13:30 meiudia. Oras lokraik, hahú hosi tuku 13:30 to’o 21:00 kalan no  kada traballadór sira ne’e tenke servisu oras ualu (8) iha loron ida.

Estasaun kombustivel ETO nian iha Fatuhada antigu estasaun kombustivel Mira Mar fó servisu bá timoroan na’in-12. Sira ne’e, feto laiha. Durante serbisu, traballadór sira ne’e fahe bá grupu rua. Grupu ida, konstitui hosi ema na’in-neen (6). Sira-nian atendimentu públiku kada loron, tama serbisu hahú hosi tuku 07:00, dadeer to’o 15:00 lokraik. Traballadór na’in-neen (6) seluk kontinua fali to’o tuku 23:00 kalan. 

Estasaun kombustivel Aitula Fuels Ai-mutin instala ona nia postu kombustivel iha Munisípiu Manufahi, Ainaro, Suai, no Bobonaro, inklui nia sentru iha Dili. Totál traballadór sira ne’ebé enxe mina bá motór ho karreta, hamutuk na’in-30. Infelizmente, traballadór sira ne’e laiha feto ida.

Pertamina International Timor SA absorve traballadór  hamutuk na’in-130. Hosi númeru ne’e, maioria timoroan mak traballadór permanente, no hetan tulun hosi traballadór Indonézia sira balu hamutuk na’in-sia (9)  hosi Sentrál Indonézia. Maske nune’e, traballadór hirak ne’e maioria mane.

SEII Seidauk iha Dadus

Advertisement
#

Sekretária Estadu Igualdade no Inkluzaun (SEII), Maria do Rosário Fátima Correia. Foto/Elio dos Santos da Costa

Governu liuhosi Sekretária Estadu Igualdade no Inkluzaun (SEII), Maria do Rosário Fátima Correia, rekoñese sira-nia parte seidauk iha dadus kona-bá asuntu feto timoroan sira ne’ebé serbvisu iha estasaun kombustivel sira iha rai-laran, tanba iha servisu seluk barak tebes mak oras ne’e SEII hala’o hela.

Liga ho traballadór nian, SEII sei buka halo koordenasaun ho Sekretária Estadu Formasaun Profisionál no Empregu (SEFOPE), inklui  Konfederasaun Sindikatu Timor Leste  (KSTL) rasik, atu oinsá mak bele haree kuantidade traballadór feto mak servisu iha estasaun kombustivel sira iha Dili no mós ho munisípiu hotu, atu nune’e, dirijente empreza kombustivel sira atu konsidera.

“Mais ita haree katak, iha feto ida-rua mak sira konsidera ona, hanesan iha Aitula Fuels, iha uluk kedas, iha feto rua ka tolu. Iha mós ETO, iha feto ida, rua ka tolu. Iha tán Baucau mós iha feto. Tanba ita seidauk haree bá ida-ne’e, mais ami sei halo advokasia mós bá iha Pertamina Internasional Timor SA atu konsidera mós feto bele servisu,” SEII, Maria do Rosário Fátima Correia, hateten hodi responde Hatutan.com, foin lalais ne’e.

La’ós ida-ne’e de’it, SEII iha ona espasu atu servisu hamutuk fali ho SEFOPE atu haree mós bá ida ne’e.

SEII Maria dos Rosário, seidauk bele fó kulpa bá empreza  estasaun kombustivel sira, katak, la fó oportunidade bá feto sira atu serbisu, maibé, dala-ruma tanba iha vaga ne’ebé anunsia feto sira mak la aplika duni.

“Jerente sira, Pertamina seidauk fó oportunidade, mais ami seidauk haree, karik feto mak la aplika ka oinsá. Ami seidauk foti konkluzaun ida katak, Pertamina sira la konsidera. Maibé, hosi ami observasaun, ami haree katak, feto ida-rua iha ona atu servisu iha estasaun kombustivel sira-ne’e,” SEII, Maria do Rosário Fátima Correia hateten.

Advertisement
#

SEII sei buka koordena ho SEFOPE atu bele diskute hamutuk asuntu sira ne’ebé mak ligasaun igualdade servisu entre feto ho mane sira tanba SEII hanesan instituisaun Estadu nia papél mak halo advokasia.

SEII sei servisu  hamutuk KSTL hodi tau atensaun mós bá feto timoroan sira ne’ebé mak serbvsu iha loja sira, liu-liu husu bá loja na’in sira atu bele konsidera direitu traballadór sira nian.

Dala-ruma traballadór feto sira ne’e serbisu liu oras, ka dala-ruma sira ne’ebé partu, porezemplu. Sira ne’ebé partu  mós, dala-ruma to’o fulan ida de’it, sira tama fila-fali ona servisu. Maibé, tuir lei traballadór nian, fó prazu tempu bá sira durante loron 90 ka fulan-tolu.

“Liu tiha mak sira bele hahú fali sira nia serbisu. Maibé, ita haree katak, loja sira ladún konsidera ida-ne’e, ami sei hamutuk fali ho SEFOPE atu bele haree fali bá asuntu sira ne’e,” Maria do Rosário Fátima Correia hateten.

Jornalista: Rogério Pereira Cárceres 

Advertisement
#

 

Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Ekonomia

Bankada CNRT Husu AIFAESA Halo Supervizaun ho Rigor bá Hahán Liu Prazu

Published

on

Hatutan.com, (07 Maiu 2024), Díli– Membru Bankada Parlamentár CNRT, Deputada  Ângela Córvelo iha nia intervensaun iha plenária uma-fukun PN, Tersa (07/05/2024), husu bá Autoridade de Inspeção e Fiscalização da Atividade Económica, Sanitária e Alimentar, Instiuto Público (AIFAESA,I.P)  atu  halo supervizaun rigor bá loja sira ne’ebé fa’an sasán no hahán  liu prazu.

(more…)

Kontinua Le'e

Ekonomia

Saláriu Minimu $115 La Refleta Ona Povu Nia Nesesidade Bázika

Published

on

Hatutan.com, (07 Maiu 2024), Díli– Bankada Parlamentár FRETILIN hato’o sira-nia deklarasaun polítika iha plenária,  Tersa (07/05/2024), hodi kestiona saláriu minimu iha Timor-Leste ne’ebé to’o ohin loron mantein ho $115.

(more…)

Kontinua Le'e

Ekonomia

SERVE Husu Emprezáriu Nasionál Labele Taka Kompañia Bainhira Enfrenta Difikuldade

Published

on

Hatutan.com, (06 Abríl 2024), DíliServisu Rejistu Verifikasaun Emprezariál, Institutu Públiku (SERVE I.P) husu bá emprezáriu nasionál sira atu labele taka kompañia bainhira enfrente problema.

(more…)

Kontinua Le'e

Trending