Connect with us
Pakote Ahi

Justisa & Krime

Xína Oferese Ekipamentu Teste DNA 10 bá PCIC

Published

on

Hatutan.com, (12 Dezembru 2022), Díli—Governu Repúblika Populár Xina, liuhosi nia embaixada iha Timor-Leste, oferese ona ekipamentu teste laboratorial nian bá iha Policia Ciêntífica e de Investigação Criminal (PCIC), hodi haforsa liu tán instituisaun ne’e ninia serbisu ezaminasaun ka teste rán bá kazu sira, Segunda (12/12/2022).

Governu Repúblika Populár Xina, liuhosi nia embaixada iha Timor-Leste, oferese ona ekipamentu teste laboratorial nian bá iha Policia Ciêntífica e de Investigação Criminal (PCIC), hodi haforsa liu tán instituisaun ne’e ninia serbisu ezaminasaun ka teste rán bá kazu sira, Segunda (12/12/2022).

Ministru Justisa (MJ), Tiago Amaral Sarmento konsidera loron ne’e nu’udár loron importante tebtebes, tanba Estadu RDTL liu-liu Governu no espesiál liu-liu bá área investigasaun, espesialmente PCIC tanba TL baibain hala’o teste DNA iha país seluk, haruka bá Portugál ka Austrália, no bá fatin seluk maibé agora iha ona ekipamentu.

Lee Mós: Juñu-Jullu PCIC Rejista Kazu 128

Ministru rekoñese katak, uluk iha tempu UNTAET nian ekipamentu ne’e iha, maibé bainhira sira fila, lori hotu bá sira nia rain.

Advertisement

Durante ne’e Tribunál, Governu halo julgamentu no sira hosi parte Ministériu Públiku ne’ebé rekolla buat hotu-hotu, atu depois lori bá aprezenta iha Tribunál, akuzasaun hasoru krime hirak ne’ebé importante, atu bele tesi iha Tribunál, parte importante ida maka, ekipamentus ne’e laiha. Iha kazu balun ezíje tenke halo teste DNA. La’ós de’it kazu krime, maibé mós kazu sivíl.

Tanba ne’e, doasaun ida-ne’ebé fó hosi Governu Repúblika Populár Xína, bá PCIC, tanba bazeia bá akordu ida ne’ebé uluk selebra ona entre Governu RDTL ho Repúblika Populár Xína,  iha (19/10/2018).

Liuhosi akordu ida-ne’e mak fó biban no ikus mai, Governu, povu Xíneza hodi deside apoia no fó ekipamentus importante bá Timor-Leste.

“Ha’u nia agradesimentu boot bá embaixadór Repúblika Populár Xína iha Timor-Leste bá apoiu ne’ebé fó bá PCIC hodi kompleta sira nia laboratóriu ho ekipamentu ne’ebé presiza, hodi hala’o missaun ho konfiansa ne’ebé iha órgaun polisia kriminál ne’e,” Tiago hateten iha salaun Ministériu Justisa (MJ), Caicoli, Díli, Segunda (12/12/2022).

Ministru Justisa, Tiago Amaral Sarmento.

Ministru ne’e konsidera mós katak, oferta ida-ne’e hatudu kontributu ida ne’ebé boot tebes bá konsolidasaun PCIC no bá dezempeñu di’ak, ninia tékniku sira.

Halo kooperasaun ho parseiru sira, permite hodi haree bá futuru ho optimizmu, depozita ministériu nia konfiansa tomak iha kompeténsia téknika hosi profissionál sira ne’ebé hala’o kna’ar, serbisu ho PCIC.

Advertisement

“PCIC forte. Ho ekipamentus modernu, ho pesoál tékniku kualifikadu iha pasu ne’ebé boot no konsistente hodi hala’o sira nia dezempeñu ho efetivu. Papél ka funsaun laboratóriu PCIC, importante tebes iha investigasaun kriminál, hanoin katak, PCIC hanesan órgaun auxiliár administrasaun, justisa, ne’ebé atu hala’o funsaun iha ministériu públiku nia mahon,” Tiago Amaral Sarmento, hateten tán.

Oferta ekipamentu laboratóriu DNA bá PCIC importante mós hodi utiliza bá ezame DNA. Halo tiha kazu Forensik, relevante iha kontestu prosesu kriminál ninian. Ezame ne’e nu’udár instrumentu ida ne’ebé, sei la husik liu, atu kombate kriminalidade no impunidade hanesan tékniku efetivu ida, uza iha nasaun tomak bá identifikasaun umana.

“Depois, formasaun ne’ebé sei fó hosi espesialista kooperasaun Xinéza bá tékniku laboratóriu PCIC ninian ami bele hahú halo ezame DNA, ita sei hahú halo kedas teste DNA, hotu iha laboratóriu PCIC. Ne’ebé bele rezolve krime barak hodi tuir vistíjiu biolójiku ne’ebé husik hela fatin hala’o krime bá,” nia esplika.

Iha fatin hanesan Embaixadór Repúblika Populár Xina iha Timor-Leste, Xiao Jianguo sente haksolok tanba bele partisipa iha eventu importante ne’e, hodi demostra povu Xina ninia apoiu bá TL, liu-liu PCIC atu bele fasilita sira hala’o serbisu ho profissionál liu tán.

“Ha’u sente haksolok hodi partisipa iha serimónia entrega ekipamentu laboratóriu DNA. Ha’u hakarak agradese bá ministru justisa, PCIC, tanba organiza ona eventu seremónia ida ne’e,” Xiao Jianguo hateten.

Advertisement

Governu Repúblika Populár Xina, liuhosi nia embaixada iha Timor-Leste, oferese ona ekipamentu teste laboratorial nian bá iha Policia Ciêntífica e de Investigação Criminal (PCIC), hodi haforsa liu tán instituisaun ne’e ninia serbisu ezaminasaun ka teste rán bá kazu sira, Segunda (12/12/2022).

Nia afirma liután komitmentu sira Governu Xina nian bá TL nia dezenvolvimentu tuir akordu kooperasaun hirak mak iha ona.

Nune’e mós diretór PCIC, Vicente Fernandes e Brito hateten, ho ekipamentu ne’ebé simu bele eleva liu tán serbisu sira PCIC nian mak durante hala’o tiha ona.

“Iha relatóriu ne’e iha 10 espesies ekipamentus. Ita iha ninia fazes ne’e iha tolu, ita simu depois halo análiza bá ninia amostra, iha faze ikus liu maka ita hasai ninia rezultadu. Instalasaun ne’e mós, la’ós hanesan instalasaun baibain. Ne’e klaru katak, rigorózu tebes,” Vicente Fernandes e Brito hateten.

Diretór ne’e dehan, molok ekipamentu hirak ne’e to’o, sira mós prepara tiha ona espesialista superiór na’in-ru (2), ne’ebé mak halo liuhosi elesaun iha tinan balu bá kotuk, ho formasaun estájiu durante tinan ida. Ikus mai, simu ona mós tomada-de-posse hosi ministru justisa.

“Agora hein de’it ekipamentus, sei instala hosi embaixada Xina no sira espesialista sira, depois ita avansa ho formasaun, no 2023, ita espera katak, ekipamentus ne’e funsiona, no bele ajuda fó apoiu, ka auxília bá ita nia tribunál, ita nia ministériu públiku, liu-liu bá krime sira ne’ebé maka relasaun ho teste DNA. Purke, ekipamentu sira ne’e, pela primeira-vez ne’ebé mak Timor-Leste iha,” Vicente Fernandes e Brito hateten.

Durante ne’e, iha pedidu barak hosi Tribunál ho Ministériu Públiku (MP), so ke, PCIC instala ona mala diplimátiku ho embaixada Portugál, nune’e, lori nia amostra rán, nomós nia vestíjiu sira ne’e, liuhosi mala diplomátiku, depois haruka bá polisia judisiáriu Portugál.

Advertisement

Maibé, iha 2023 mak ekipamentu foun bá teste DNA nian ne’e mak funsiona ona, signifika sei la lori tán ona bá Portugál. Tanba PCIC rasik iha ona espesialista superior na’in-rua (2), sira bém formadu, sira nia lisensiatura mós bá área ida ne’e duni, kona-bá biolojia.

Espesialista superiór sira ne’e rekruta iha 2021, depois pandemia COVID-19, sira halo formasaun no estájiu mós de’it iha rai-laran, iha Hospitál Nacional Guido Valadáres (HNGV). Dadaun ne’e, sira konklui ona formasaun, hein de’it instalasaun, aumezmu tempu, instala iha formasaun ne’ebé maka Governu Xína mak sei fornese.

Parte PCIC ho Ministériu Justisa, prepara de’it fatin ka kondisaun ida ne’ebé sai hanesan loloos biolójia nian, hanesan mós iha HNGV, ema fó teste PCR.

Maibé, atu instala ida ne’e, presija orsamentu ne’ebé mak sufisiente atu bele iha funsionamentu bá ekipamentu DNA ne’e la’o tuir estandarte, la’o tuir nia tékniku operasionál, hodi nune’e bele fó teste DNA ida ne’ebé kualidade, hodi bele fornese justisa ne’ebé mak di’ak bá sosiedade.

“Instalasaun, ita presiza orsamentu $100.000-resin. Ne’e hanesan ema teste PCR ne’e, ita boot sira bá Ospitál ne’e, nia labele kontaminadu. Nein ema tama de’it mós, hatais sasán kompletu no ninia temperatura mós labele muda, udan mós labele muda, bailoron mós labele uza,” Vicente Brito informa.

Advertisement

Molok ne’e, PCIC prevee orsamentu bá halo instalasaun ekipamentu teste DNA ne’e. Maibé iha 2023 mak iha tán orsamentu ratifikativu, bele prevee tán nune’e bele kompleta bá iha instalasaun, tanba importante.

Jornalista: Rogério Pereira Cárceres

 

Advertisement
Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Justisa & Krime

FONGTIL Preokupa Autoridade Sira Nonook ho Kazu Ró Tranship II no Expo Dubai

Published

on

Hatutan.com, (22 Abríl 2024), Díli– Forum ONG Timor-Leste (FONGTIL) preokupa ho prosesu transparénsia hosi Ministériu Públiku (MP) kona-bá kazu Ró Tranship II ho Expo Dubai ne’ebé FONGTIL submete to’o agora la iha follow-up no MP nonook tiha de’it.

(more…)

Kontinua Le'e

Justisa & Krime

Eviksaun, PDHJ Konsidera Aprosimasaun SEATOU Sees Hosi Prinsípiu Direitus Umanus

Published

on

Hatutan.com, (19 Abríl 2024), Díli—Provedoria Direitus Humanus no Justisa (PDHJ), lamenta no konsidera aprosimasaun ne’ebé Governu halo liu hosi Sekretáriu Estadu Asuntu Toponímia no Organizasaun Urbana (SEATOU), Germano Santa Brites Dias  hasoru komunidade iha Díli, sees hosi prinsípiu direitus umanus ninian.

(more…)

Kontinua Le'e

Justisa & Krime

Prizioneiru Na’in-Lima Okupa Kuartu Ida, HAK Husu Governu Estabelese-tán Prizaun Foun

Published

on

Hatutan.com, (18 Abríl 2024), Díli—Asosiasaun HAK sujere atu Governu estabelese tán prizaun foun tanba liu hosi monitorisazaun ne’ebé mak sira halo iha prizaun Díli, Gleno no Suai hatudu katak kondisaun infra-estrutura barak mak aat no la sufisiénte bá dadur sira ne’ebé ema na’in-lima okupa lisku kuartu ida ho medida ne’ebé kiik.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending