Connect with us
Pakote Ahi

Defeza & Seguransa

Militár Sira Tenke iha Koñesimentu Kona-bá Krime Brankeamentu Kapitál no Finansiamentu Terrorizmu

Published

on

Hatutan.com, (15 Dezembru 2022), Díli-Xefe Estadu Maiór FALINTIL Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL), Comodoro Donanciano Costa Gomes Pedro “Klamar Fuik” hateten, militár sira hotu presiza iha koñesimentu kona-bá krime Brankeamentu Kapitál no Finansiamentu Terrorizmu.

Palestra nasionál hosi Banku Sentrál Timor-Leste (BCTL-Sigla Portugés), liuhosi Unidade Informasaun Finanseira (UIF) ho tema “Brankeamentu Kapitál no Finansiamentu Terrorizmu” iha auditóriu Kuartél Jenerál F-FDTL, Fatuhada, Díli, Kinta (15/12/2022).

Comodoro Donanciano Costa Gomes Pedro “Klamar Fuik” hateten bainhira partisipa iha palestra nasionál ida hosi Banku Sentrál Timor-Leste (BCTL-Sigla Portugés), liuhosi Unidade Informasaun Finanseira (UIF) ho tema “Brankeamentu Kapitál no Finansiamentu Terrorizmu” iha auditóriu Kuartél Jenerál F-FDTL, Fatuhada, Díli, Kinta (15/12/2022).

Lee Mós : UIF Sosializa Lei Anti Brankamentu Kapitál no Finansiamentu Terrorizmu

Pedro “Klamar Fuik’ esplika, objetivu loloos hosi diseminasaun informasaun ne’e, atu bele informa bá militár sira, kona-bá mekanizmu, sistema jurídika sira, nune’e mós sistema sira bá kontrolu nian, ne’ebé mak eziste iha Timor-Leste, liu-liu iha banku sentrál, espesífikamente UIF, ne’ebé maka ko’alia kona-bá tema prinsipál ida, Brankeamentu Kapitál no Finansiamentu  Terrorizmu.

Advertisement

“Iha sesaun  informasaun ne’ebé maka UIF atu partilla ho F-FDTL, importante tebetebes, tanba F-FDTL para alende hanesan militares, sira mós sidadaun, no para atu bele evita kualkér partisipasaun ou envolvimentu diretu ou indiretu hosi sira nian, sira tenke hatene saida mak di’ak no saida mak ladi’ak, liu-liu kona-bá tema ne’ebé maka ita ko’alia, Brankeamentu de Kapitál, no Finansiamentu de Terrorizmu,” Xefe Estadu Maiór F-FDTL, Comodoro Donanciano Costa Gomes Pedro “Klamar Fuik”, hateten bá jornalista sira iha Kuartel Jenerál Fatuhada, Dili, kinta (15/12/2022).

Xefe Estadu Maiór F-FDTL ne’e, konsidera matéria ne’ebé mak fahe hosi UIF ne’e importante tebetebes bá iha sidadaun hothotu, bá servidór sira estadu nian hothotu, membru F-FDTL, PNTL, no ema hothotu tenke hatene, tanba estadu tenke iha kredibilidade ida atu oinsá mak bele kontrola didi’ak orsamentu, finansiamentu ne’ebé mak sirkula iha rai-laran.

“Hanesan ita-boot sira hatene, ita-nia rain foin mak hahú, tendénsia ida ne’ebé maka mai hosi rai-li’ur ne’e, barak. Balu bele lori osan moos, balu bele lori osan ne’ebé mak la-moos, no mós kuandu sira mai, sira bele uza fila-fali ita nia ema, para hodi bele alkansa objetivu ne’ebé mak sira hakarak,” Comodoro Donanciano Costa Gomes Pedro “Klamar Fuik”, hateten.

Iha fatin hanesan, diretora ezekutiva Unidade Informasaun Finanseira (UIF) iha Banku Sentrál Timor-Leste, Maria José Sarmento, hateten, programa sensibilizasaun ka diseminasaun ida-ne’e, nu’udár programa planu asaun annual, unidade informasaun finanseira nian.

Atividade ida-ne’e, UIF hahú tiha ona iha tinan hirak liubá, no kada tinan sempre iha programa divulgasaun, informasaun, bá Anti Brankeamentu Kapitál no Finansiamentu Terrorizmu, liu-liu kona-bá regra jerál sira ne’ebé mak en-vigór iha Timor-Lesete.

Advertisement

UIF kontinua habelar programa ida-ne’e bá iha Ofisiál F-FDTL sira, tanba kna’ar boot ne’ebé mak instituisaun ida ne’e hala’o mak, sai lutu bá nasaun, garante seguransa, no mós nu’udár rekursu ida ikus liu, uainhira iha ameasa ka kontaktu ruma hosi parte externa nian bá soberania Timor-Leste.

“UIF haree iha nesesidade ka importante tebes bá membru ofisiál F-FDTL, atu bele iha mós koñesimentu báziku, kona-bá rekizitu jerál sira ne’ebé mak ein-vigór, no mós nu’udár, para alende hanesan forsa defeza, no mós hanesan sidadaun, tenke hatene rekizitu jerál sira ne’e, hanesan devér jerál bá sidadaun hothotu nian,” Maria José Sarmento, hateten.

Identifika Ona Krime Balu Mosu

Iha okaziaun ne’e, diretora ezekutiva UIF, Maria José Sarmento, informa katak, durante ne’e sira konsege deteta ka identifika ona mós krime balu mak akontese, liu-liu atividade ilísitu sira ne’ebé mak bele sai hanesan orijen bá iha brankeamentu kapitál.  

“IUIF deteta duni ezisténsia atividade ilísita, liu-liu brankeamentu kapitál ka krime sira ne’ebé  mak fó orijen bá brankeamentu kapitál. Ha’u fó ezemplu, krime sira hanesan korrupsaun, fraude fiskál, tráfiku umanus, tráfiku droga, ita hasees aan hosi atu selu impostu, ida-ne’e mós konstitui krime ida, ida-ne’e nia fó orijen bá brankeamentu kapitál. Ami nia prosesu análize sira, identifika duni ezisténsia krime orijen sira ho krime brankeamentu kapitál,” diretora Maria José Sarmento informa.

Advertisement

Nia hateten, la’ós UIF mak atu determina ida-ne’e sai hanesan evidénsia, tanba sira fornese de’it informasaun inisiál ida bá iha autoridade judisiáriu, liu-liu bá iha Ministériu Públiku ka Prokuradoria Jerál Repúblika, atu fasilita sira-nia prosesu, só sira maka deside loke investigasaun bá informasaun inisiál ne’ebé mak UIF submete bá sira.

“Sé ida ne’e maka sira rekolla evidénsia, deskobre duni katak, atividade sira ne’e, hanesan krime bá Brankeamentu Kapitál no Finansiamentu Terrorizmu, ida ne’e, kabe ona bá kompeténsia autoridade judisiál nia investigasaun, no mós Tribunál, atu deside bazeia bá evidénsia sira ne’ebé mak hetan,” diretora Maria José Sarmento esplika.

Unidade Informasaun Finanseira, unidade ne’ebé mak estabelese liuhosi Lei Anti Brankeamentu Kapitál, númeru 17/2011, ne’ebé mak kria no hatuur UIF iha BCTL nia laran.

Jestaun operasionál UIF nian, liu-liu intermu atu halo desizaun ruma kona-bá komunikasaun atu halo análize bá autoridade judisiária sira, ne’e tipu jestaun ida ne’ebé mak independente no desizaun sira autónomu.

“Durante ami nia kna’ar, kontribui hamriik ofisiálmente entre funsaun, dezde setembru 2014, no ami kna’ar prinsipál hodi simu relatóriu informasaun, suspeita hosi baze informasaun finanseira sira, ami halo análize bá informasaun finanseira ida ne’e, no mós ami komunika nia rezultadu autoridade judisiária,” Maria José Sarmento esplika.

Advertisement

Jornalista: Rogério Pereira Cárceres

Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Defeza & Seguransa

Membru PNTL ho F-FDTL Ne’ebé Viola Lei Kódigu Estrada Sei Simu Konsekuénsia

Published

on

Hatutan.com, (22 Abríl 2024), Díli-Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) liuhosi Departamentu Tránzitu Nasionál (DTN) sei aplika sansaun administrativa bá membru PNTL ho membru FALINTIL-Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL)  ne’ebé viola Lei Númeru 03/2006, kona-bá Kódigu Estrada durante halo sirkulasaun iha territóriu nasionál.

(more…)

Kontinua Le'e

Defeza & Seguransa

Forsa Konjunta Preende Tabaku Pohon Sagu Kaixa 320 iha Tasi-Tolu

Published

on

Hatutan.com, (19 Abríl 2024), Díli—Forsa konjunta kompostu hosi Polisia Nasionál Timor-Leste (PNTL) liuhosi Departamentu Investigasaun Kriminál (DIK), Servisu Informasaun Polisia (SIP), FALINTIL Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) liuhosi Unidade FALINTIL (UF) no Servisu Nasionál Intelijénsia (SNI), halo apreensaun bá evidénsia tabaku ho marka Pohon Sagu hamutuk kaixa 320 iha área Tasi-tolu, Díli.

(more…)

Kontinua Le'e

Defeza & Seguransa

Komandu PNTL Distribui Karreta 47 bá Munisípiu no Unidade Sira

Published

on

Hatutan.com, (18 Abríl 2024), Díli—Komandu Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) iha Kinta 18 Abríl distribui tán karreta unidade hamutuk 47 bá komandu munisípiu 12, Rejiaun Administrativa Espesiál Oecusse Ambeno (RAEOA), Unidade Espesiál Polísia (UEP), Unidade Polísia Marítima (UPM) ho Unidade Patrullamentu Fronteira (UPF).

(more…)

Kontinua Le'e

Trending