Connect with us

Ekonomia

Governu Garante Merkadu Bá Sorgo

Published

on

Hatutan.com, (27 Dezembru 2022), Díli-  Ministru Agrikultura no Peskas (MAP), Pedro dos Reis, hateten VIII Governu Konstitusionál  garante merkadu bá produtor sorgo iha Timor-Leste, atu nune’e, bele diversifika ai-han no motiva agrikultór sira hasae produsaun sorgo nu’udár ai-han alternativu ba hadi’a nutrisaun iha Timor-Leste.

Sorgo ne’ebé produs sai ona ai-han. Foto/Elio dos Santos da Costa

Ministru Agrikultura no Peskas, Pedro dos Reis hateten lia hirak ne’e hafoin partisipa iha lansamentu dijitál komunidade hadomi sorgo Timor-Leste ne’ebé hala’o iha Auditóriu Liceu, Universidade Nasionál Timor-Lorosa’e (UNTL), Tersa (27/12/2022).

Ministru  Pedro dos Reis hateten, papel MAP nian mak oinsa atu hasae produsaun iha rai-laran, no ohin halo lansamentu bá iha komunidade hadomi sorgo, ne’e lori pasu pozitivu tamba aumenta tan variedade ai-han foun ida bá komunidade.

Tuir nia, importante mak hotu-hotu tenke halo sensibilizasaun no sosializasaun bá komunidade sira atu iha konsiénsia hodi badinas hasa’e produsaun agríkola ho esforsu ne’ebé iha, atu nune’,e dependensia bá ai-han importasaun ne’e tinan-tinan menus no too loron ida bele ona komunidade sira han ai-han ne’ebé sira rasik produz.

Advertisement

Sorgo mos bele substitui foos rai tamba iha Timor-Leste tuir dadus ne’ebé Ministériu Agrikultura no Peska iha bá tinan ida ne’e prodús de’it foos rai ho tonelada 50.000, maibé iha rai laran komunidade sira konsumu foos ne’e kada tinan atinje tonelada 130.000 no iha posibilidade liu tuir dadus ne’ebé iha.

“Saida mak ohin komunidade hadomi sorggo Timor-Leste lao mai too iha lansamentu ida ne’e importante mós ba MAP atu bele haree oinsá fó apoiu no tulun malu hodi hadia no hasae produsaun sorgo iha Timor-Leste,” Ministru Pedro dos Reis hateten.

Governante ne’e hatutan sorgo mós bele produz bá hahán animal nian, tamba ne’e MAP mós hanoin katak uainhira komunidade sira hahú koñese no kuda sorgo barak liutan sei hariku liutan variedade ai-han bá animal.

Vise-Ministru Komérsiu no Indústria Domingos Lopes Antunes hateten, sorgo nia benefísiu boot tebes bá komunidade sira tamba bele substitui ai-han sira seluk bá konsumu loro-loron nian.

VIII Governu Konstitusionál liuhosi programa sesta bázika garante merkadu bá povu agrikultór sira ne’ebé ho inisiativa di’ak hakarak kontribui bá produsaun sorgo iha Timor-Leste.

Advertisement

“Sorgo la’ós de’it atu troka foos rai maibé bele sai mós produsaun alternativa ida ba prodús trigu hodi sustenta indústria padaria sira iha Timor-Leste ne’ebé kada loron prodús  paun no variedade dosi sira ne’ebé iha. Ha’u hanoin ida-ne’e mós hola parte iha merkadu no Governu garante ida-ne’e,” Domingos Lopes Antunes hateten.

Antunes hatutan ezemplu ki’ik deit ne’ebé VIII governu Konstitusionál halo mak hasae tasa importasaun bá produtu seletivu balun hanesan ne’ebé nia tasa sa’e too 2,6 porsentu, ida ne’e halo atu próteze hotu-hotu.

Iha oportunidade hanesan koordenadora Komunidade Hadomi Sorgo Timor-Leste, Brígida António Correia hateten ema hotu iha responsabilidade boot atu habelar sorgo iha Timor-Leste.

“Ita hotu iha responsabilidade atu promove sorgo iha Timor-Leste sai ai-han alternativu ba ita atu konserva ita-nia saúde no sai mós ai-han alternativu bá animál,” Brígida António Correia hateten.

Tuir nia, ema hotu ne’ebé hadomi sorgo tenke kuda sorgo ho kuantidade boot atu bele iha indústria sorgo ne’ebé bele garante ai-han bá komunidade hodi hadi’a nutrisaun nasionál.

Advertisement

Nia husu parte hotu tenke servisu hamutuk no iha kompromisu hanesan liuliu agrikultór sira kontinua kuda, governu fasilita, peskizadór sira hakle’an liután peskiza, enjeñeira prodús makina produsaun no indústria kontinua halo produsaun bá variedade oin-oin no ikus liu Governu nafatin asume responsabilidade importante atu garante merkadu nasionál bá produtór sira.

Jornalista: Vito Salvadór

Continue Reading
Advertisement
Click to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Ekonomia

OJE 2026 Aloka Bá MCAE ho Montante Millaun $8 Resin Aprovadu

Published

on

By

Hatutan.com (14 Nobembru 2025),Díli— Bankada CNRT ho PD  trava propósta tolu husi Bankada opozisaun FRTILIN ho PLP, ne’ebé husu atu  hasai tiha  $985.50.000 husi  Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2026 ne’ebé atribui bá  Ministériu Koordenadór bá Asuntu Ekonómia (MCAE).

(more…)

Continue Reading

Ekonomia

Timor-Leste iha Difikuldade Kompete Kuantidade Produtu iha Merkadu ASEAN

Published

on

By

Hatutan.com, (06 Novembru 2025),Díli— Vise-Ministra bá Asuntu ASEAN, Milena Rangel rekoñese  Timor-Leste  iha difikuldade kona-bá kuantidade produtu lokal atu kompete iha merkadu nasaun sira Estadu membru ASEAN.

(more…)

Continue Reading

Ekonomia

Debate OJE 2026 iha Jeneralidade, Komisaun C Hato’o Rekomendasaun Forte Bá Governu

Published

on

By

Hatutan.com,  (05 Novembru 2025),Díli—Debate  Orsamentu Jerál Estadu (OGE-sigla portugés) 2026 iha faze jeneralidad, Kuarta (05/11/2025),  Komisaun C  Parlamentu Nasionál ba asuntu Finansas Públika  hato’o rekomedasaun forte bá IX Governu Konsititusionál  hodi anota no sai hanesan prioridade.

(more…)

Continue Reading
Advertisement

Trending