Connect with us
Pakote Ahi

Polítika

Horta Nia Prezensa iha Brazil Hato’o Solidariedade

Published

on

Hatutan.com, (03 Janeiru 2023), Díli-Prezidente Republika, José Ramos-Horta nia prezensa iha Brazil la’ós atu husu apoiu finanseiru, maibé hato’o ninia sentidu soliedariedade bá Prezidente Luis Inácio Lula da Silva.

Prezidente Republika, José Ramos-Horta hasoru malu ho nia omólogo Prezidente Luis Inácio Lula da Silva. Foto/GPR

“Imi lalika preokupa demais ho Timor-Leste, ha’u la mai iha ne’e buka apoiu finanseiru, mai hatudu ha’u-nia solidariedade, lori povu Timor-Leste nia naran, ha’u-nia kolega líder sira, atu bá oin ita halo kooperasaun,” Hatutan.com, sita Xefe Estadu Ramos-Horta nia afirmasaun iha komunikadu imprensa, Tersa (03/01/2023).

Àrea estretéjiku ne’ebé Prezidente Ramos-Horta prefere atu koopera ho Brazil mak iha seitór agrikultura, edukasaun no justisa.

Iha argikultura, Brazil nasaun ne’ebé halo konkorénsia maka’as, sira exportadór mundiál bá produtu ai-han nian bá Amerika, Àfrika, Xína, nune’e  iha Timor-Leste mós halo importasaun manu, entaun Brazil bele fó matenek, oinsá mak Timor-Leste totalmente auto sufisiénsia no garante seguransa alimentar.

Advertisement

Iha àrea siénsia no teknolojia, Prezidente Horta hakarak atu dezenvolve projektu triangular atu bele tau teknolojia, Brazil ho Timor-Leste halo kontaktu ho Uniaun Europeia, Japaun mak finansia ho osan, ne’e bele halo, ne’e la’ós urjente, primeiru haree bá Brazil nia situasuan interna.

Relasiona ho dezafiu ba mandatu Xefe Estadu Brazil, Prezidente Ramos-Horta hateten, estabilidade polítika no ekonómika tenke sai ajenda bá Prezidente Lula.

Tanba situasaun ekonómia agrava dezde tinan 2008 durante mandatu Prezidente Dilma Rossseff  to’o Jair Bolsonaro, koinsidénsia ho situasaun ekonómia mundiál, polítika interna no pandémia COVID-19.

“Nia (Lula-red) tenke hadi’a situasaun finanseira, ekonómia Brazil nian, situasaun difísil teb-tebes, má-administrasaun ne’ebé Bolsonaro (Jair Bolsonaro) halo tinan haat nia laran, hanesan, ekonómia Brazil monu a’at loos, monu fila-fali ba extrema pobreza, milloens bá milloens ema ne’ebé hamlaha, probreza aumenta iha tinan haat nia laran, situasaun ne’ebé kuaze elimina iha tempu Lula nian,” Ramos-Horta hateten.

Nia dehan, susesu prezidente Lula nian iha tinan 10 liu bá durante mandatu dahuluk no daruak, bele sai referénsia.

Advertisement

“Brazil sai Paíz devedór boot liu iha mundu, besik ona Lula nia mandatu, nia selu divida hot-hotu, inklui sai kredór, tau osan ba Fundu Monetáriu Internasionál – FMI no kuandu nia remata ninia segundu mandatu, Brazil nia osan trezentus billoens dolares,”  hateten Prezidente Horta.

Relasiona ho konflitu iha entre Russia no Ukránia, Xefe Estadu deskuti ona ho Celso Amorin hanesan Asessór Prinsipál Prezidente Lula da Silva no Sekretária Jerál Ministériu Relasaun Exterior Brazil atu buka solusaun.

“Sé Prezidente Lula iha tempu karik, tau-matan bá solusaun iha Ukránia no tau matan oinsá, ha’u fó ideia, Brazil mesak  labele, rai ruma mes-mesak labele, la iha kapasidade, poder, problema ne’e kle’an, komplexu teb-tebes, depois ita haree Estadus Unidus labele sai mediador, tanba partisipa direta iha konflitu, Europeu sira mós partisipa direta iha konflitu, ne’e ha’u la krítika, Europa no Amérika, kuandu Rúsia invade Ukránia, Amérika no Europa labele hamri’ik haree de’it,” Prezidente Horta dehan.

Tuir Xefe Estadu, Brazil hamutuk ho Índia, Indonézia, Turkia no Xína hodi buka solusaun, liu hosi konvoka reuniaun iha Índia ka nasaun seluk, hodi rezolve konflitu ne’e, tanba paíz hirak ne’e la envolve direta iha konflitu no iha relasaun di’ak ho Rúsia no Estadus Unidus Amérika. 

Jornalista: Rogério Pereira Cárceres

Advertisement

Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Polítika

SEATOU Halo Evikasaun Tanba Simu Orden

Published

on

Hatutan.com, (25 Abríl 2024), Díli- Sekretáriu Jerál Partidu FRETILIN, Mari Alkatiri hateten evokasaun ne’ebé mak Sekretáriu Estadu Asuntu Toponímia  no Organizasaun Urbana (SEATOU), Germano Santa Brites Dias, halo bá abitante sira ne’ebé okupa espasu públiku no rai Estadu tanba hetan orden.

(more…)

Kontinua Le'e

Polítika

Mari Alkatiri Husu Lidér Sira Tuur Hamutuk

Published

on

Hatutan.com, (25 Abríl 2024), Díli- Sekretáriu Jerál partidu FRETILIN, Mari Alkatiri, hateten tempu ona hodi lidér sira tuur hamutuk para buka solusaun bá problema edukasaun, saúde no problema sira seluk hodi lori povu ne’e bá moris di’ak.

(more…)

Kontinua Le'e

Polítika

FRETILIN Preokupa ho Kresimentu Ekonómiku TL iha 2023 La To’o 2%

Published

on

Hatutan.com, (23 Abríl 2024), DíliBankada FRETILIN iha Parlamentu Nasionál (PN) preokupa tebes ho rezultadu relatóriu hosi Asian Development Bank (ADB) kona-bá kresimentu ekonómiku Timor-Leste (TL) nian iha tinan 2023 ne’ebé fraku loos no la to’o 2%.

(more…)

Kontinua Le'e

Trending