Hatutan.com, (28 Outubru 2023), Baucau—Eleitór sira Suku Bahu, Postu Administrativu Baucau Vila, Munisípiu Baucau, la kontente ho mekanizmu eleisaun órgaun suku, tinan ne’e, ne’ebé halo ho sistema manual hodi prejudika eleitór sira forma naruk, kolen, han tempu no habai an iha loron laran.
Lee Mós: Timor Leste Gelar Pemilihan Suku Serentak 2023

Eleitór sira Suku Bahu forma narok hodi tuir eleisaun órgaun suku Bahu, 28 fulan-Outubru 2023. Foto/Francisco Simões
Eleisaun órgaun Suku Bahu ne’ebé hala’o iha loron 28 fulan-Outubru 2023, hahú hosi tuku 09.00 dadeer, ne’ebé konsentra iha Eskola Bázika Katólika Baucau Vila Antiga, la’o ho di’ak no hakmatek. Maibé, eleitór sira maioria la kontente tanba sira forma naruk iha loron manas okos to’o iha meza brigada STAE nian servisu ho manual ka halo konfirmasaun bá kartaun eleitorál hakerek ho liman de’it no han tempu.
Tuir observasaun Hatutan.com nian iha Sentru Votasaun Eskola Bázika Katólika Santu Domingos Xavio, hatudu katak, eleitór sira vota tuir ida-idak nia aldeia, maibé nia mekanizmu diferente dook ho eleisaun prezidensiál no eleisaun parlamentár liubá.
Iha eleisaun órgaun suku ne’e, brigada STAE na’in tolu de’it tuur tuituir malu iha meza ida hodi halo atendimentu no servisu manuál.
Hosi brigada STAE na’in-tolu ne’e, na’in ida hakerek dadus kada eleitór tuir kartaun eleitorál, hanesan hakerek naran kompletu eleitór nian, númeru kartaun eleitorál no mós data ho tinan moris eleitór nian.
Brigada STAE ida seluk lees bulletin votu kandidatu xefe suku sira-nian no hakerek ho manual naran kandidatu xefe aldeia nian iha tan sura-tahan ida no esplika bá eleitór katak foto kandidatu xefe aldeia nian taka iha kabina votu, la’ós iha bulletin votu.
Brigada STAE ida tan kaer cap STAE nian hodi taka iha bulletin votu kandidatu xefe suku ho bulletin votu kandidatu xefe aldeia nian.
Iha dada-lia ho eleitór sira liu ema na’in-10 iha sentru votasaun suku Bahu nian ne’ebé konsentra iha Eskola Bázika Katólika Santo Domingos Xavio, Baucau Vila, hateten, sira la kontente tanba sira tenke forma naruk no halo kolen tanba kada aldeia ida iha de’it kabina votu ida. Nune’e, kada eleitór tenke forma no hein to’o eleitór ida bá tiha kabina votu sai mai mak ida seluk tama fali (troka malu).
Suku Bahu kompostu hosi aldeia lima, mak hanesan Aldeia Ana-ulo, Ro-ulo, Boi-lé, Makadae ho Lamegua no totál populasaun na’in-11.562.

Eleitór sira Suku Bahu forma narok hodi tuir eleisaun órgaun suku Bahu, 28 fulan-Outubru 2023. Foto/Francisco Simões
Hatutan.com konfirma ho Brigada STAE ne’ebé destaka iha Sentru Votasaun refere, maibé nia la esplika klaru kona-bá razaun tansá kada aldeia uza de’it kabina votu ida no mekanizmu eleisaun hakerek ho manuál ne’ebé lori tempu.
Iha eleisaun prezidensiál no eleisaun parlamentár sira liubá, brigada STAE sira la servisu manuál. Dadus eleitór sira-nia imprime hotu ona livru laran no bainhira eleitór sira hakat bá foti bulletin votu hatudu de’it sira-nia kartaun eleitór hodi konfirma ho dadus ne’ebé preparadu ona.
Seluk fali, eleisaun prezidénsia ho eleisaun parlamentár ne’e kada sentru votasaun bele iha kabina votu tolu to’o neen no iha suku ida bele iha sentru votasaun haat. Ezemplu iha eleisaun liubá Suku Bahu rasik iha sentru votasaun haat (4), kompostu hosi Sentru Votasaun Eskola Bázika Sentral, Sentru Votasaun Eskola Bázika Bau-Oli, Sentru Votasaun Eskola Bázika Katólika Vila Antiga no Sentru Votasaun Eskola Bázika Boasare.
Mensajen PM Xanana

PM Xanana vota iha Sentru Votasaun Lacoto, Balibar, Díli. Foto/Média GPM
Iha sorin seluk, Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão, ne’ebé ejerse nia direitu votu iha Sentru Votasaun Aldeia Lacoto, Suku Balibar, Munisípiu Díli, husu bá povu Timor-Leste atu partisipa hodi hili kandidatu xefe suku ne’ebé sira fiar bá ukun tenke hakbesik aan bá povu hodi rezolve povu nia problema no kria pás ba povu hotu hosi aldeia no suku hotu- hotu.
“Ha’u mai nu’udár populasaun Aldeia Lacoto, ha’u nia espetativa katak ita hein xefe aldeia, xefe suku ho delegadu sira servisu haree bá povu nia situasaun, liuliu kona-bá seguransa. Ema la bele baku malu, labele tama arbiru arte-marsiál tanba arte ne’e labele oho malu,” Xanana hateten bá jornalista sira.
Xanana dehan, Governu iha programa tinan lima atu desentraliza to’o suku no aldeia bele iha ona posibilidade boot atu hato’o nesesidade povu nian iha administrasaun bá povu.
Xefe Governu dehan, bainhira autoridade sira garante moris hakmatek bá povu maka sei fó rezultadu di’ak atu kontribui bá dezenvolvimentu Timor-Leste.
Molok ne’e, Sekretariadu Tékniku Administrasaun Eleitorál (STAE) rasik hala’o ona distribuisaun ba bulletin votu ba munisípiu 13, inklui Rejiaun Administrativu Espesiál Oé-Cusse Ambeno (RAEOA) ho kuantidade folla no livru ba buletin votu ne’ebé distribui ba suku 442 iha teritóriu hamutuk folla, 942696 no total livru, 18853.92.
Eleisaun Órgaun Suku 2023 ho tema, “Atu Hametin Pás no Unidade iha Ita-Nia País, Mai Vota iha Eleisaun Órgaun Suku iha loron 28 fulan-Outubru 2023.
Lista hosi STAE nian katak kandidatu xefe suku ne’ebé kompete direita iha eleisaun orgaun suku 2023 hamutuk na’in-2000 resin.
Eleisaun orgaun suku, tinan ne’e, suku 10 mak la partisipa tanba xefe suku hirak ne’e pertense hosi suku foun sira hanesan, Munisípiu Dili iha suku foun 5, Aileu suku foun-2, Manatuto suku foun- 2, ho Viqueque- Ossu suku foun -1.
Jornalista: Francisco Simões