Connect with us
Pakote Ahi

Nasionál

Xanana Partisipa Tinan 50 Simeira ASEAN iha Japaun

Published

on

Hatutan.com, (14 Dezembru 2023), Díli-Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, Kinta (14/12/2023),  arranka ona bá  Japaun hodi partisipa iha partisipa iha simeira Asosiasaun Nasoens Sudeste Aziátiku (ASEAN bá dala-50.

Lee Mós: Empreza Internasionál hosi Japaun Hakarak Harii Estaleiru Naval Timor-Leste

Vizita servisu Xefe Governu Timor-Leste nian ne’e, hetan konvite hosi Primeiru-Ministru Japaun, Fumio Kishida reprezenta Timor-Leste nu’udár observadór bá membru Association of South East Asean Nation (ASEAN).

Advertisement
#

Primeiru-Ministru Xanana Gusmão. Foto/Dok

Tinan ne’e Japaun sai uma-na’in selebra simeira ASEAN-Japaun bá tinan 50 hodi hametin amizade no kooperasaun ASEAN – Japaun ne’ebé sei hala’o iha  loron 16 to’o 18 fulan-Dezembru 2023, iha Tokyo.

Simeira  ASEAN- Japaun atu hametin visaun no relasaun “Heart to Heart (Hosi Fuan bá Fuan) entre ASEAN – Japaun hodi hamosu deklarasaun konjunta (Hamutuk) ho vizaun foun ida bá futuru ida ho ninia planu implementasaun ne’ebé sei inklui mós kooperasaun konkreta  iha área oi-oin.

Komunikadu imprensa ne’ebé Hatutan.com asesu haktuir katak durante estadia iha Japaun, Xanana akompaña hosi Vise Primeiru-Ministru, Ministru Koordenadór Asuntus Ekonómia, Ministru Turizmu no Ambiente, Francisco Kalbuadi Lay, Vise-Ministra bá Asuntus ASEAN, Milena Maria da Costa Rangel no Embaixador Japaun bá Timor-Leste, Ilídio da Costa Ximenes sei hala’o enkontru bilaterál ho  Primeiru-Ministru Japaun, Fumio Kishida hodi  ko’alia kona-bá programa ho meus oi-oin atu hametin liután lasu amizade no relasaun bilaterál TL-Japaun.

Iha oportunidade hanesan, PM Xanana sei hala’o vizita no ekontru kortezia ho Liurai ka  Emperor Japaun, His Majesty Naruhito.

Embaixadór Timor-Leste bá Japaun, Ilidio da Costa Ximenes mós organiza enkontru balun ho CEO Kumpañia INPEX no CEO Kompañia Tsunishi Shipping ho xefe governu no delegasaun.

Embaixada RDTL iha Tokyo mós organiza enkontru ida entre Primeiru-Ministru Xanana ho estudantes Timor-oan iha Japaun.

Advertisement
#

Xanana mós sei hato’o palestra sientífiku iha UN University Japaun kona-bá susesu Timor-Leste rezolve problema Fronteira Marítima ho Austrália ne’ebé sei partisipa hosi estudantes  atus no sosiadede sivil sira iha Japaun.

Hato’o Palestra iha Simeira ASEAN-Japaun

Xanana  sei hato’o mós mensájen iha simeira ASEAN- Japaun hodi agradese bá apoia bá dezenvolvimentu infraestrutura no ekonomia Timor-Leste.

Japaun sai mós parseiru estrateziku ba Timor-Leste hodi oferese apoiu formasaun rekursu umanu bá funsionáriu públiku, sosiedade sivil, estudante, militár no polísia ba tuir formasaun iha Japaun liuhosi kooperasaun ne’ebé rai rua estabelese ona.

Xefe Governu da-sia ne’e sei hetan oportunidade hodi hato’o aprezenta pozisaun Timor-Leste kona-bá desizaun hosi membru ASEAN hodi simu Timor-Leste sai nu’udár membru plenu permanente nu’udár oportunidade osan-mean ida bá Timor-Leste ne’ebé durante tinan balun nia laran hatudu interese ne’ebé boot atu sai membru ASEAN.

Advertisement
#

ASEAN konsidera Japaun nu’udár parseiru estratéjiku, dezde tinan 2002, kooperasaun ASEAN no Japaun investe osan kauze Milliaun $268 no Japaun mós nu’udár investidór estrajerus ne’ebé boot daruak iha ASEAN no iha 2022 Japaun kria investimentu kuaze milliaun $26,7.

ASEAN no Japaun sei kontinua servisu hamutuk hodi garante estabilidade seguransa ne’ebé kria dame bá povu iha regiaun ASEAN.

Primeiru-Ministru Japaun, Kishida konsidera kooperasaun ASEAN no Japaun nu’udár momentu “golden friendship – golden opportunities” no Japaun anúnsia kontinua kontribui finanseiru kuaze Milliaun $100 liuhosi ASEAN-Japaun Integration Fund (JAIF) hodi apoia implementasaun ASEAN Outlook on Indo-Pacific (AOIP).

Simeira ASEAN Japaun  atu kria hamutuk futuru ida ne’ebé bazeia bá parseira sinsera nian, no sei xavi prinsipál tolu hanesan, paz no estabilidade, interkámbiu pesoál bá kulturál, kapasitasaun ba jerasaun foun Timor-Leste nian no kriasaun ekonomia no sosiedade futuru.

Simeira ASEAN- Japaun bá dala-50 ne’e sei partisipa direita hosi xefe estadu no xefe governu ASEAN hanesan,  Primeiru-Ministru Laos, Sonexay Siphandon (Prezidente Rotativa ASEAN), Prezidente  Repúblika Indonézia, Joko Widodo, Primeiru-Ministru Brunei Darussalam, Hassanal Bolkiah, Primeiru-Ministru Vietnam, Pham Minh Chinh, Primeiru-Ministru Republika Xina, Li Qiang Primeiru-Ministru Austrália, Anthony Albanese, Primeiru-Ministru Singapura, Lee Hsien Leong, Vice Prezidente Estadus Unidos Amerika (EUA), Kamala Devi Harris, Primeiru Ministru India, Narendra Modi  no obserbador internasionál sira.

Advertisement
#

Jornalista: Rogério Pereira Cárceres

Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Nasionál

La’o Hamutuk Husu Timor Gap Klarifika bá Públiku Kona-bá Disputa Kontratuál ho ENERPROCO

Published

on

Hatutan.com, (06 Maiu 2024), Díli –Organizasaun La’ós Governu nian (ONG, sigla portugés) La’o Hamutuk husu bá empreza estatál Timor Gap atu klarifika bá públiku kona-bá disputa kontratuál ne’ebé halo empreza internasionál ENERPROCO lori Timor Gap bá Tribunál Internasionál Arbitrajen iha Singapura.

(more…)

Kontinua Le'e

Nasionál

ENERPROCO Lori Timor Gap bá Tribunál Arbitrajen Bele Fó Prezuiju bá Estadu TL

Published

on

Hatutan.com, (06 Maiu 2024), Díli– Parlamentu Nasionál haktuir katak bainhira Timor Gap lakon iha prosesu disputa kontratuál iha Tribunál Internasionál Arbitrajen iha Singapura ne’ebé empreza internasionál ENERPROCO prosesa bele fó prejuizu bá orsamentu Estadu Timor-Leste (TL) nian.

(more…)

Kontinua Le'e

Nasionál

AHDM-TL Kondena Aktu Brutalizmu Membru SNI Hasoru Ema ho Defisiénsia

Published

on

Hatutan.com, (06 Abríl 2024), DíliAsosiasaun Halibur Defisiênsia Matan Timor-Leste (AHDM-TL), kondena aktu brutalizmu hosi membru Servisu Nasionál Intelijénsia (SNI) hasoru ema ho defisiénsia ne’ebé akontese iha Postu-Administrativu Tilomar, Munisípiu Covalima.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending