Connect with us

Ekonomia

PN Enkoraja Governu Sosa Asaun OI 76% iha Timor Telecom

Published

on

Hatutan.com, (24 Outubru 2024), Díli– Parlamentu Nasionál husu posibilidade  Governu atu  sosa tiha asaun (saham) empreza OI nian  Timor-Telecom (TT)  76% hodi  sai hanesan emprereza estatal no mós sai rendimentu  alternativa iha setór telekomunikasaun.

Lee Mós: Dezde 2015-2024, Estadu Timor Ne’ebé iha Asaun Porsentu 20,59 iha Timor Telecom La Simu Buat Ida

Foto/Timor Telecom

Kapitál Timor Telecom (54,01%), kontrola hosi sosiedade Telecomunicações Públicas de Timor (TPT) ne’ebé OI kontrola 76% hosi nia kapitál, no tau hamutuk ho partisipasaun ida diretu hosi PT Participações SGPS ho 3,05%.

Asionista hosi TPT sira seluk maka Fundasaun Harii – Sosiedade ba Dezenvolvimentu Timor-Leste nian (iha ligasaun ba Dioseze Baucau nian) ne’ebé kontrola 18% no Fundasaun Oriente (6%). Kapitál fahe entre TPT (54,01%), Estadu timoroan (20,59%), empreza ho sede iha Makau VDT Operator Holdings (17,86%) no emprezáriu timoroan Júlio Alfaro (4,49%).

Advertisement

Membru Parlamentu Nasionál (PN) husi Bankada PD, António da Conceicão “Kalohan” husu klarifikasaun Ministru Transporte no Komunikasaun katák  agora di’ak ona tanba ko’alia kona-bá fibra optiká ne’ebé bele garante asesu bá internet, maibé oinsá ho estatutu Timor Telecom iha Timor-Leste.

“Maibé problema ne’ebé mak ita hasoru daudaun mak prezensa Timor Telecom nia estatutu. Timor Telecom ne’e la hatene sé impreza ida ne’ebé mak Timor nian ka ita bele dehan katák Timor- Telecom ne’e ita-nia naran Timor Telecom mais empreza ida-ne’e Timor nian kalae? Agora daudaun konsumidór barak loos, inklui Governu no noun Governu sai uzuariu bá Timorc Telecom,” Deputadu António da Conceicão “Kalohan”, iha nian intervensaun hafoin halo audiénsia públika ho MTK  iha sala plenária PN,  Kinta (24/10/2024).

Tuir nia hatene katák Timor Telecom parese iha difikuldade kona-bá sira nia ezisténsia iha Timor, nune’e iha ka lae planu husi Governu atu atu  sosa tiha Timor Telecom ne’e hodi mós bele aproveita ida-ne’e sai hanesan emprezáriu estatal.

“Agora ita seidauk hatene loos, ita nia Estadu mós iha asaun (sahan) iha Timor Telecom  mais retornu saida loos mak ita hetan ona husi Timor Telecom, karik ministru bele fó deit klarifikasaun ruma ka ida-ne’e mós liga ho Ministériu Finansa nian, maibé pelemenus iha intermu telekomunikasaun politika ninian ne’ebé tutela iha MTK nian,” Deputadu António Kalohan hateten.

Iha sorin seluk Deputada Bankada FRETILIN Maria Agelica Rangel mós sekunda tán katák liverizasaun kona-bá Timor-Telekom nian prosesu durante la’o oinsá ona.

Advertisement

“Sé bele karik ita hola tiha ka oinsá? mais ha’u hatene katák uluk ita deskuti ida-ne’e iha terseira lejislatura katák ita iha merkadu livre, katák kompañia sé de’it bele mai investe iha ita nian rai naran nia kumpri ita nian regra no lei sira ne’ebé mak iha,” Deputada  Maria Agelica Rangel hateten.

Xefe Bankada PLP, Maria Angelina Sarmento, mós sekunda tán katák sé bele Ministériu Transporte no Komunikasaun presiza halo fali klarifikasaun informasaun atuál membru Parlamentu Nasionál sira kona-bá asaun ne’ebé Governu tau iha Timor Telecom. 

“Tinan hira bá kotuk, ami rona husi Ministériu Finansa katák la sala ita-nia Estadu iha asaun 25%, lahetene ita nian asaun ne’e ita jere ona rendimentu ka reseita sira husi asaun ne’ebé ita kuda iha Timor-Telekom no posibilidade bá ita iha kalae atu sosa tiha asoens ne’e, sé ita nian projesaun bá futuru ida-ne’e mós bele sai rendimentu alternativa rendimentu iha setór telekomunikasaun,” Deputada Maria Angelina Sarmento hateten.

Hatán bá preokupasaun hirak ne’e Ministru Transporte no komunikasaun Miguel Marques Gonçalves Manetelu, informa kona-bá Timor Telecom Estadu Timor-Leste iha asaun 20.59% asaun boot liu hosi kompañia ida naran OI husi Brazil nia asaun hamutuk 54%, kompañia ida OI ne’e hasoru problema boot nia atu bankrota tanba ne’e mak nia atu faan nian asaun.

“Ida-ne’e mak Governu anterior iha prosesu ida katák ita bele sosa, la’ós sosa Timor Teelcom  maibé sosa asaun husi OI nian, infelizmente prosesu ne’e la’o naruk osan ne’ebé iha hela account BNCTL haruka fila bá kofre estadu,” Ministru Miguel Manetelu hateten iha plenária PN.

Advertisement

Haree bá opiniaun barak no ema barak hateten sé Governu  sosa Timor Telecom agora hanesan  sosa mate iha kaisaun laran, tanba buat mate ona depois hahú politika liverizasaun setór telekomunikasaun iha tinan 2012 Timor Telecom labele halo kompetisaun ona ho operadór rua seluk Telkomcel ho Telemor.

“Kuazé hahú iha 2015 dividendu sira estadu mós la hetan ona tanba kuazé nia retornu negativu, tanba ne’e mak sira halo imprestimu ida ho osan ne’ebé mak iha tanba labele halo kompetisaun no osan ne’ebé atu halo despeza la to’o ona,” Nia Hatutan.

Nia haktuir 2027 operadór tolu; Timor Telecom, Tekomcel no Telemor ne’e tenke hola frekuénsia foun ho valór kada operadór ida millaun $25.

“Sé ita kalkulu kustu ne’ebé  mak ohin ita sosa no inklui atu mellora Timor Telecom nian para atu bele kompete ho operadór rua Telkomcel ho Telemor sei iha investmentu boot ida plus millaun $25 ne’ebé sira tenki sosa foun frekuénsia foun bá lisensa operadór tolu ne’e,” Nia afirma 

Tuir nia, kalkulu sira ne’e ho totál kustu sira ne’e mak Governu hanoin katák nusa la haree  foun ne’e opiniaun balu, mais atu hateten katák prosesu ne’e la’o hela tanba análize sira ne’e hotu, ne’ebé Timor Telecom  ne’e naran Timor nian ,maibé Governu iha asaun 20.59%.

Advertisement

Jornalista Estájiaria: Zita Menezes

 

Continue Reading
Advertisement
Click to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Ekonomia

OJE 2026 Aloka Bá MCAE ho Montante Millaun $8 Resin Aprovadu

Published

on

By

Hatutan.com (14 Nobembru 2025),Díli— Bankada CNRT ho PD  trava propósta tolu husi Bankada opozisaun FRTILIN ho PLP, ne’ebé husu atu  hasai tiha  $985.50.000 husi  Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2026 ne’ebé atribui bá  Ministériu Koordenadór bá Asuntu Ekonómia (MCAE).

(more…)

Continue Reading

Ekonomia

Timor-Leste iha Difikuldade Kompete Kuantidade Produtu iha Merkadu ASEAN

Published

on

By

Hatutan.com, (06 Novembru 2025),Díli— Vise-Ministra bá Asuntu ASEAN, Milena Rangel rekoñese  Timor-Leste  iha difikuldade kona-bá kuantidade produtu lokal atu kompete iha merkadu nasaun sira Estadu membru ASEAN.

(more…)

Continue Reading

Ekonomia

Debate OJE 2026 iha Jeneralidade, Komisaun C Hato’o Rekomendasaun Forte Bá Governu

Published

on

By

Hatutan.com,  (05 Novembru 2025),Díli—Debate  Orsamentu Jerál Estadu (OGE-sigla portugés) 2026 iha faze jeneralidad, Kuarta (05/11/2025),  Komisaun C  Parlamentu Nasionál ba asuntu Finansas Públika  hato’o rekomedasaun forte bá IX Governu Konsititusionál  hodi anota no sai hanesan prioridade.

(more…)

Continue Reading

Trending