Hatutan.com, (16 Dezembru 2024), Díli-Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) liuhosi Komandu Munisípiu Díli kaptura ona suspeitu na’in-lima. Nune’e, detein suspeitu na’in-rua iha sela detensaun Eskuadra Comoro, tanba envolve iha kazu konfrontu ne’ebé akontese durante eventu feira nasionál iha estrada besik Palásiu Preidensial, Díli.
Lee Mós: Natal, Tempu Fahe Ksolok no Hakle’an Fraternidade Umana iha Sosiedade

Suspeitu na’in-rua ne’ebé envolve iha kazu konfrontu iha Feira Palásiu Prezidensiál. Foto/Elio dos Santos da Costa
Suspeitu na’in-lima ne’e, na’in-rua kaptura kedas iha fatin akontesimentu, ikus mai liuhosi prosesu identifikasaun, identifika katak, ida mak nia idade sei menór, nune’e polísia liberta, no detein de’it mak na’in-rua inisial MN ho GLGJ.
Suspeitu na’in-tolu seluk ho insial JSdeAS, LdeJ, JdosS. Sira ne’e Ofisial Polisia Suku (OPS) Bairo Pite servisu hamutuk ho membru Konsellu Polisiamentu Komunitáriu (KPK) mak foin bá foti, Segunda (16/12/2024), iha sira-nia hela-fatin, Aldeia Ribeira Maloa, Tane Timor no TAT, iha área jurisdikasaun Suku Bairo Pite.
Komandante Operasaun Munisípiu Dili, Inspetór Xefe Polísia José Amaral, informa, insidente tuda-malu ne’e akontese iha Sábadu, 14 Dezembru 2024, haleu tuku 23:00 kalan. Kazu ne’e deskonfia envolve entre juventude sira hosi Bairo Ai-tarak Laran ho Bairo Bebora nian, bainhira partisipa hamutuk iha eventu feira ne’ebé organiza hosi Ministériu Komérsiu no Indústria, besik ponte Maloa ho palásiu prezidensial.
Ho hahalok krime ne’ebé joven sira balu komete ne’e rezulta vítima balu, iha ne’ebé Diretór Média SMNews Timor, Mariano da Costa, mós hetan kanek iha parte oin, tanba deskonfia ema tuda ho fatuk. Nune’e, iha kalan ne’e kedas, Polísia mós tun halo atuasaun, no konsege kaptura suspeitu na’in-tolu, detein na’in-rua, tanba ida seluk minóridade.
“Akontesimentu iha sábadu foin dadauk iha tuku 23:00 otl, ne’ebé mak rezulta ita nia diretór SMNews kanek, tanba konfrontu entre grupu rua. Parte komandu Munisípiu Díli, konsege kaptura suspeitu na’in-tolu, ida minoridade, ami husik fali, na’in-rua mak sei iha sela detensaun,”, Inspetór Xefe Polísia José Amaral, informa bá jornalista sira iha kna’ar-fatin Caicoli, Segunda (16/12/2024).
“Ha’u hanoin sira ne’ebé kanek, seidauk halo keixa mai ami, ami hatene de’it mak ida diretór SMNews nian, tanba nia diretamente kalan ne’e telefone kedas mai ha’u, depois ami halo kedas atuasaun, hodi kaptura na’in-tolu. Restu, ami sei buka tuir nafatin, foin dadauk, ami bá to’o sira nia uma, sira sei halai-sees, maibé, hanesan PNTL, ita sei buka tuir nafatin, sei kaptura hotu, sei halo identifikasaun, hodi lori bá Tribunál,” José Amaral hateten.
“Na’in-tolu ne’e autór prinsipál, na’in-rua mak agora tama hela iha sela, ida minóridade. Tanba iha video ne’e ita haree maioria mak minoridade, mesak ki’ik-oan, no agora ita buka tuir nafatin,” tenik nia.
Inspetór Xefe Polísia José Amaral, afirma, papél Polísia nian katak, insidente saida de’it mak mosu, PNTL sempre buka tuir suspeitu sira ne’e, tanba dala-barak ona akontese kazu sira, populasaun sira hato’o lamentasaun, PNTL Dili sei la husik liu, sei buka tuir. Nia atu halai bá ne’ebé de’it, sei buka tuir nafatin.
Iha gravasaun video ne’ebé espalla, iha ema barak tebes mak envolve iha konfrontu ne’e, no iha kalan ne’e, Polísia mós sei konsege duni tuir to’o iha sira nia oin, maibé, sira nafatin halai sees.
“Ne’ebé mak ha’u dehan, bele halai, maibé, labale subar. Parte investigasaun mak ita sei haree buat ida ne’e. Sé mak autór loloos bá kazu ida ne’e, tanba ita haree iha video primeiru hosi sira tuda-malu ne’e, ami haree hosi ne’e mak sai bá to’o tuda-malu. “Ha’u hanoin, hosi parte PNTL ita nian katak, tenke hatuur tuir lei. Ne’ebé, sé sé de’it mak halo, ami la tolera krime sira ne’ebé mak mosu iha Díli laran. Nia atu halai bá ne’ebé, ami sei buka nafatin,” nia afirma.
Komandante Operasaun Munisípiu Dili, hato’o mós agradesimentu boot bá komunidade sira iha Dili, tanba uainhira mosu kazu ruma, sempre uza sira-nian telemóvel hodi halo gravasaun video. Ida ne’e ajuda tebes polísia atu buka autór sira.
“Aproveita fó obrigadu mós bá parte komunidade ne’ebé mak sempre suporta komandu munisipiu Dili, liu-liu PNTL, ne’ebé mak sempre fó informasaun. Dala-barak, kuandu iha problema ruma, sira sempre grava ho sira-nian telemóvel, para atu fásil bá PNTL, hodi buka tuir suspeitu sira,” Inspetór Xefe Polísia José Amaral, hateten.
MP Husu Libertasaun
Iha Segunda, 16 Dezembru 2024, Komandu Munisipiu Dili, simu karta despaisu ida hosi Ministériu Públiku (MP) liuhosi Prokurador turnu. Despaisu ne’e nia konteúdu maka, husu bá Polísia atu liberta tiha Suspeitu MN ho GLGJ, tanba sira ne’e la’ós autór prinsipál ne’ebé hakanek vítima Mariano da Costa (diretór média SMNews Timor). Nune’e, polísia mós kumpri bá despaisu refere.
Iha Lei Kódigu Penál Timor-Leste, Artigo 190, kona-bá “Partisipasaun iha Motin” (partisipasi kerusuhan). Ida ne’e katak, ema seluk mak halo problema, ema seluk sai vitíma.
Konteúdu hosi lei ne’e, iha alinea (1) Sé mak partisipa iha motin públiku, iha ne’ebé ema koletivamente prátika violénsia hasoru ema ka propriedade, sei hetan pena prizaun tinan ida ka multa, kuandu dispozisaun legál seluk, la estabelese pena todan liu.
(2) Kuandu ajente maka provoka ka diríje motin, nia sei hetan pena prizaun to’o tinan tolu, (3) Motin ne’e armada karik, pena referidu iha númeru anterior sira, sa’e dala-rua iha nia limíte mínimu no másimu.
Jornalista: Rogério Pereira Cárceres