Connect with us

Ekonomia

ADB: Perspetiva Ekonómika Timor-Leste Nafatin Otimista Bá Tinan 2025–2026

Published

on

Hatutan.com, (09 Abríl 2025), Díli — Timor-Leste nia perspetiva kreximentu ekonómiku pozitivu, ho ekonomia ne’ebé projeta atu krexe ho taxa média anuál 3,9% hosi 2025 to’o 2026.

Lee Mós: Relatóriu Banku Mundiál: Ekonomia Timor Leste Kontínua Rekupera

Foto/Repro Dok.ADB

Sita husi pájina ofisiál Banku Aziátiku Dezenvolvimentu (ADB, sigla Inglés), www.adb.org/news/timor-leste-economic-outlook-remains-optimistic-2025-2026-adb, Kuarta (09/04/2025), katak kreximentu ne’e impulsiona hosi ezijénsia konsumidór ne’ebé maka’as no polítika fiskál expansionista, tuir relatóriu foun ne’ebé fó sai hosi Banku Aziátiku Dezenvolvimentu (BAD) nian.

Iha ninia relatóriu ekonómiku emblemátiku, Perspetiva Dezenvolvimentu Aziátiku (ADO) Abríl 2025, ADB prevee kreximentu atu atinje 4.0% iha 2025 molok hamenus uitoan ba 3.8% iha 2026. Taxa kreximentu sira-ne’e—aas liu média istóriku—hetan apoiu liuliu hosi aumentu investimentu kapitál, konsumu privadu, no servisu privadu sira.

Advertisement

Previzaun sira kreximentu nian finaliza ona antes anúnsiu hosi administrasaun EUA nian kona-ba tarifa foun sira iha loron 2 fulan-Abríl tinan 2025. Nu’udar rezultadu, projesaun sira baze nian konta de’it ba tarifa sira ne’ebé maka iha efeitu antes anúnsiu ida-ne’e. Maibé, ADO Abríl 2025 inklui análize ida kona-bá impaktu potensiál hosi tarifa aas liu ba kreximentu iha Ázia no Pasífiku.

“Kreximentu ekonómiku Timor-Leste hein katak sei aselera, impulsionadu hosi demanda doméstika ne’ebé sa’e no ezekusaun orsamentál ne’ebé di’ak liu, estabelese dalan ida ne’ebé promisór ba oin,” Diretora País ADB nian ba Timor-Leste, Stefania Dina hateten.

“Atu sustenta momentum ida ne’e, investe iha kapitál umanu liu husi gastu públiku estratéjiku no dezenvolvimentu longu prazu ne’e krusiál. Hodi halo nune’e, Timor-Leste bele alkansa kreximentu sustentavel, hasa’e nia reziliénsia, no loke nia potensialidade tomak.”

Inflasaun médiu hein atu mantein ki’ik iha 2.8% iha 2025–2026 tanba moderasaun iha presu ai-han no trokavel globál, no mós aumentu folin ki’ik iha sasán no servisu sira ne’ebé la trokavel. Défisit konta korrente nian projeta atu aumenta liuliu tanba importasaun sira ne’ebé aas liu.

Risku sira ba perspetiva kreximentu Timor-Leste nian inklui dezastre sira ne’ebé kauza hosi perigu naturál sira, kondisaun meteorolójika sira ne’ebé estremu, flutuasaun sira iha termu komérsiu nian tanba kestaun jeopolítika globál sira no tensaun komérsiu sira ne’ebé aumenta, ezekusaun investimentu kapitál públiku nian ne’ebé ki’ik, no prestasaun servisu públiku ne’ebé fraku liu.

Advertisement

ADB maka banku dezenvolvimentu multilaterál ida ne’ebé maka suporta kreximentu sustentável, inkluzivu, no reziliente iha Ázia no Pasífiku tomak. Serbisu hamutuk ho nia membru no parseiru sira atu rezolve dezafiu kompleksu sira hamutuk, ADB aproveita ferramenta finanseira inovativu sira no parseria estratéjiku sira hodi transforma moris, harii infraestrutura ho kualidade, no salvaguarda ita-nia planeta. Harii iha tinan 1966, ADB na’in hosi membru na’in 69—na’in 49 hosi rejiaun ne’e.

Jornalista: Elio dos Santos da Costa

Continue Reading
Advertisement
Click to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Ekonomia

BCTL ho BNU Halo Kooperasaun Hametin Indústria Finanseira no Impulsiona Dijitalizasaun Ekonomia TL

Published

on

By

Hatutan.com, (05 Dezembru 2025), Díli— Banku Sentrál Timor-Leste (BCTL-sigla portugés) no Banco Nacional Ultramariño (BNU)   halo kooperasaun liuhusi atividade Fórum CEO hodi hametin industria finanseira no  impulsiona dijitalizasaun ekonómia iha Timor-Leste.

(more…)

Continue Reading

Ekonomia

Governu Halo Lansamentu Trial Bá Kabu Submarinu

Published

on

By

Hatutan.com, (25 Novembru 2025), Díli– Ministru Transporte no Komunikasaun (MTK), Miguel Marques Gonçalves Manetelu akompaña husi Ministru Planu no Investimentu Estratéjiku  (MPIE), Gastão de Sousa, Ministra Finansas, Santina J. R. F. Viegas Cardoso, ho konvidadu onra sira,  Tersa (25/11/2025), halo lansamentu   trial  (koko) kabu submarine hodi haree velosidade internet ne’e oinsá no tuir planu sei halo lansamentu ba públiku iha fulan-Maru, tinan 2026.

(more…)

Continue Reading

Ekonomia

Forum Business da-Lima, Oportunidade Bá Timor-Leste Oferese Ambiente Investimentu Favoravel

Published

on

By

Hatutan.com, (24 Novembru 2025), Díli— Forum  Business bá da-lima,  Segunda (24/11/2025, iha Díli, oportunidade bá Timor-Leste  atu oferese  ambinete investimentu ne’ebé favoralvél.

(more…)

Continue Reading

Trending