Hatutan.com, (19 Jullu 2025), Díli– Eventu desportivu internasionál Komunidade Nasaun sira Ko’alia Lian Portugés (CPLP, sigla portugés) ba dala-XII iha Dili sai hanesan orgullu boot ba Timor-Leste.
Lee Mós: Governu Aprova Millaun $3.6 bá Eventu Multi-Desportiva CPLP Dala-XII iha Timor-Leste

Kartaun asesu ba joralista sira iha eventu jogu desportivu CPLP ba dala-XII laiha kualidade. Foto/Hatutan.com
Orgullu tanba eventu desportivu internasionál ba dahuluk no istóriku ne’e hola parte iha vazibilidade Timor-Leste nian iha mundu internasionál, maibé orgullu ida-ne’e hafalun ho pratika ki’ik balun ne’ebé la kontribui ba naran di’ak no esforsu hosu Governu da-9 nian tanba de’it ema ida ka rua nia ambisaun no sira-nia interese hodi hamosu alegasaun oioin; abuzu podér, korrupsaun no nepotizmu.
Deskonfia iha eskándalu korrupsaun sistemátiku ho valor orsamentu ki’ik purvolta $20,000.00 ne’ebé aloka ba servisu fornesimentu kartaun asesu ba jornalista sira, nasionál ho internasionál.
IX Governu Konstitusionál liuhosi sorumutuk Konsellu Ministru, Kuarta 03 fulan-Jullu tinan 2024, aprova orsamentu ho valór millaun $3.6 bá Ministériu Juventude, Desportu, Arte no Kultura (MJDAK) hodi bele finansia atividade tomak eventu multi-desportiva entre país membru sira CPLP nian bá dala-XII ne’e.
Informasaun ne’ebé Hatutan.com rekolla husi fontes informasaun oioin ne’ebé hola parte iha komisaun organizadora eventu desportivu jogus CPLP ne’e no husu atu labele publika sira-nia identidade, katak husi total orsamentu millaun $3.6 ne’e aloka montante $50,000.00 ba finansia fasilidade kobertura jornalista sira-nian.
Husi item orsamentu $50,000.00 espesiál ba mídia nian ne’e, fahe ba Ministériu Juventude Arte no Kultura (MJDAK) $20,000.00 hodi prodús kartaun asesu ba jornalista sira no $30,000.00 fó ba iha Sekretaria Estadu Komunikasaun Sosiál (SEKOMS) atu finansia nesesidade hotu mídia centre iha Sentru Konvensaun Dili (CCD, sigla portugés) inklui fornesimentu liña internet no alimentasaun ba jornalista sira ne’ebé kobre iha Mídia Centre.
Orsamentu $20,000.00 ne’ebé jere husi MJDAK ba prodús kartaun asesu ba jornalista sira durante eventu desportivu CPLP deskonfia utiliza la ho transparente no deskonfia hamosu nepotizmu, tanba kartaun asesu ne’e parte sira komisaun organizadora huis MJDAK fó ba asesór ida iha MJDAK mak prodús no uza asesór ne’e nia ferik-oan nia kompañia.
Jornalista Timoroan sira ne’ebé destaka ka koloka husi sira-nia redasaun órgaun komunikasaun sosiál ne’ebé eziste iha Timor-Leste ba halo kobertura direta ba eventu jogu desportivu CPLP ne’e ho espetativa boot atu hetan kartaun asesu ne’ebé merese no kualidade.
“Kartaun asesu ne’e, ami rona prodús iha asesór ida husi Gabinete MJDAK nia uma. Ami hanoin ho orsamentu $20,00.00 ba prodús kartaun asesu ne’e kualidade, maibé kontráriu loos, kartaun asesu ne’e kala imprime baibain de’it ho sura-tahan HVS mutin baibain ne’e no tau iha nia fatin hodi ami tara. Onestu de’it, se iha ba imprime modelu kartaun hanesan ne’e iha fatin impresora sira ne’e nia folin bele kada kartaun hetan $1.00,” jornalista sira hateten ba malu iha konversa iha mídia Centre CCD, sábadu (19/07/2025).
Jornalista sira hateten katak asesór MJDAK ne’e prodús kartaun asesu ba jornalista sira ne’e ho nia kustu kada kartaun $10.00 hodi atribui ba jornalista destakadu sira ba eventu jogus desportivu CPLP ne’ebé hetan akreditasaun husi komisaun organizadora.
Mídia ka órgaun komunikasaun sosiál nasionál ne’ebé akreditadu ba asesu informasaun ka kobertura iha jogu desportivu CPLP ne’ebé hala’o husi loron 17 to’o loron 26 fulan-Jullu, tinan ne’e, mak hanesan Radiu Televizaun Timor-Leste, Empreza Publika (RTTL,E.P), Ajensia Notisioza Timor-Leste Tatoli,I.P, Timor Post, GMNTV, Guardamor TV, Dili Post, OTV, LABEH, Loluwari, Media Mudansa, jornál Independente, Lafaek news, media ONE Timor, SapNews Timor-Leste, media VIP TV, média TV-E Timor, SMnews, Diligente no STL. Mídia sira internasionál mak hanesan Ajénsia notisioza Portugál Lusa, Reutes, AP, AFP no seluk-seluk tan.
Ba kestaun kustu orsamentu $20,000.00 ba produsaun kartaun asesu ba jornalista sira ne’ebé asesór ida iha MJDAK fó ba nia ferik-oan nia empreza mak imprime ne’e, Ministru Juventude Arte no Kultura (MJDAK), Neleio Issac Sarmento, hateten, nia la hatene kona-ba prodús kartaun asesu ba jornalista sira-ne’e no nia dehan tan sasán sira ki’ik-oan ne’e lahatene.
“Eipaaaaah,,,, imi bá husu iha komisaun, ha’u la hatene kona-bá ida ne’e, oke! Ha’u la hatene kona-bá atendimemntu Jornalista, ne’e ha’u la hatene, imi husu fali buat kiik ne’e bá ha’u ne’e, ha’u la hatene, imi bá husu sira komisaun,” Ministru Nelio Issac Sarmento responde Hatutan.com iha resintu CCD.
Osan ne’ebé ho valór $20,000,00, hodi produz bá kartaun asesu bá Jornalista sira, Ministru Nelio Issac konsidera la’ós problema boot, ne’e buat ki’ik, tanba servisu ne’ebé nia haree no nia responsabiliza ne’e boot.
“Agora ha’u nia servisu ne’e haree buat boot, ha’u la haree fali ba buat kiik-oan sira hanesan ne’e. Karik, imi jornalista problema privadu, haree husu bá sira,” Nelio Isaac Sarmento lia tun tan.
Osan gasta bá hodi halo karta asesu Jornalista sira, ida ho nia presu $10 ka $20, Ministru Nelio Issac laiha koñesimentu, maibé kuandu iha atividade sira hanesan sempre iha osan, katak se la tau osan atividade la iha.
Jornalista: Marcelino Tomae