Connect with us
Pakote Ahi

Polítika

Parpol Sira Propoin Lú Olo Kumpre De’it Konstituisaun, FRETILIN Husu Tetu ho Saúde Públika

Published

on

Hatutan.com, (06 Janeiru 2022), Díli-Tuir artigu 12 husi Lei númeru 7/2006, 28 dezembru, ho alterasaun susesiva ba Lei ne’e, Prezidente Repúblika tenke rona uluk Governu no partidu polítiku (Parpol) ho asentu iha Parlamentu Nasionál, molok dekreta data eleisaun ba Prezidente Repúblika.

Prezidente Repúblika (PR), Francisco Guterres Lú Olo,  Kinta (06/01/2022), hahú rona lider partidu polítiku ne’ebé asentu iha parlamentu kona-ba sira-nia hanoin molok dekreta kalendáriu bá eleisaun prezidensiál.

Prezidente Repúblika, Francisco Guterres “Lú Olo” rona Partidu Politiku sira molok dekreta loron eleisaun prezidensiál. Díli, 06 Janeiru 2022. Foto/Hatutan.com

Partidu Polítiku ne’ebé Xefe Estadu rona uluk iha loron dahuluk nian maka Partidu Demokrátiku (PD), Partidu Libertasaun Populár (PLP), Frente-Mudança (FM) ho Partidu Frente Revolusionáriu Timor-Leste Independente (FRETILIN). Hosi enkontru ne’e, Parpol ida-idak hato’o sira-nia  opiniaun ba Prezidente Repúblika, Francisco Guterres “Lú Olo” no  maioria kontinua ba PR Lú Olo atu kumpre de’it mandamentu Konstituisaun RDTL.

Prezidente PD, Mariano “Assanami” Sabino informa, PD laiha kompeténsia atu fó hanoin bá Prezidente Repúblika kona-ba dekreta data eleisaun prezidensiál, tanba tuir konstituisaun RDTL fó ona kompeténsia bá Xefe Estadu atu kumpre. Maibé tuir Konstituisaun Repúblika Demokrátika Timor-Leste (RDTL), molok dekreta data eleisaun prezidensiál 2022, Xefe Estadu tenke rona uluk partidu polítiku sira. Tamba ne’e, PD iha responsabilidade atu instala prosesu demokrasia no mós konstrusaun Estadu ho valores demokrasia.

Advertisement

“PD nu’udar Partidu Demokrátiku ne’ebé iha responsabilidade atu instala demokrasia bá ita-nia prosesu konstrusaun Estadu, ita presiza kumpre konstituisaun no mantein ho valores demokrasia, prátika ne’ebé ita tenke la’o tuir dalan demokrasia,”, Mariano Assanami Sabino hateten  hafoin enkontru ho Xefe Estadu iha Palásiu Prezidensiál, Díli.

Assanami hatutan, ukun ne’e povu nian, tanba ne’e, ukun na’in sira tenke fó tempu bá povu atu bele partisipa iha festa demokrasia ne’e ho livre, maske iha hela situasaun pandemia Covid-19 ho ameasa Covid foun Omicron.

Hafoin PR dekreta loron Eleisaun, maka PD sei halibur no rona opiniaun husi kuadru no militante hotu husi munisípiu sira atu deside kandidatu rasik ba kompete iha eleisaun prezidensiál ne’ebé sei mai.

Partidu Libertasaun Popular (PLP), nu’udar partidu polítika ne’ebé hetan mos asentu iha Parlamentu Nasionál liuhusi sira-nia  portavós Francisco Maria Vasconcelhos, hateten iha konstituisaun define ona  kompeténsia eskluzivu Presidente Repúblika nia kona-bá oinsá atu dekreta loron eleisaun. Komunga ba saida mak konstituisaun haruka antes loron 60 nia laran presidente tenke dekreta ona data, nune’e  PLP hein katak iha fulan janeiru nia laran prezidente tenke dekreta ona.

Liu husi enkontru ne’e PR mós husu atu partidu polítika hotu kontribui ba prosesu tomak iha eleisaun prezidensiál ne’ebé sei mai tanba Timor-Leste sei iha hela períodu pandemia Covid-19, nune’e iha loron kampaña bele prevene no asegura populasaun.

Advertisement

“Kampaña modelu saida depende ba  organ eleitoral mak define”, Francisco Maria Vasconcelhos hateten.

Nia informa PLP seidauk bele iha desizaun final kona-bá kandidatura ba Prezidente Repúblika 2022-2027 tanba sei deside liu husi konferénsia nasionál.

“PLP nia kandidatu iha ka lae, seidauk bele pronunsia, tamba mekanizmu partidu nian ne’e sei iha enkontru alargada, konferénsia mak sei deside iha ka lae,” nia hateten.

Partidu Frente Mudansa (FM) liuhusi sira-nia prezidente interinu, Egido de Jesus hafoin enkontru ho PR Lú Olo, sujere atu iha fulan ne’e nia klaran PR ho nia kbiit progrativu bele ona dekreta lei fiksa ba loron eleisaun prezidensiál.

FM mós sujere atu eleisaun prezidensiál bele akontese iha meadu fulan-Marsu 2022, atu nune’e,  bele iha biban karik mosu segunda ronde bele iha fulan-Abríl no tama ba 20 fulan-Maiu, PR eleitu simu ona  pose.

Advertisement

FRETILIN Husu Tetu Saúde Públika

Mundu enfrenta hela situasaun surtu Covid-19 ne’ebé lori risku boot ba saúde publika, nune’e partidu FRETILIN husu PR Lú Olo atu tetu buat hotu relasiona ho aktu eleitorál sira molok dekreta loron eleisaun.

Adjuntu Sekretáriu Jerál Partidu FRETILIN, Cipriana Pereira, lia tun dehan, partidu FRETILIN husu molok PR Lú Olo dekreta loron eleisaun tau mos konsiderasaun ba iha situasaun aktual tamba Timor Leste iha hela  surtu COVID-19.

“Eleisaun ne’e sei reuni no mobiliza ema barak, nune’e ita tenke halo prevensaun para nune’e antes ita hetan xefe estadu ida ne’ebé reprezenta Estadu RDTL ita mos tenke haree ba povu nia saúde,” Cipriana Pereira hateten.

Opiniaun ne’ebé partidu FRETILIN  fó ba PR mak órgaun eleitorál sira tenke tau iha konsiderasaun atu nune’e bele prevene populasaun sira surtu COVID-19.

Advertisement

“Ita husu atu CNE no STAE  bele konsidera no implementasaun iha realizasaun ba eleisaun prezidensiál,” Cipriana Pereira dehan.

Tuir ajenda katak Sesta aban (07/01/22), Xefe Estadu kontinua rona lider partidu polítiku hanesan, Partidu Unidade Dezenvolvimentu Demokrátiku (PUDD), Kmanek Haburas Unidade Nasionál Timor Oan (KHUNTO) no partidu Uniaun Demokrátiku Timorense (UDT).

Molok halo enkontru ho líderes partidu polítiku sira-nian, Prezidente Repúblika rona tiha ona  Governu, liuhusi Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak ho Ministru Administrasaun Estatál, Miguel Carvalho.

Prezidente  Repúblika rona mós  Komisaun Nasionál Eleisaun (CNE) no Sekretariadu Tékniku Administrasaun Eleitorál (STAE) kona-ba preparativus ba eleisaun prezidensiál 2022.

Ba eleisaun prezidensiál, tinan ne’e, númeru  sentru  votasaun no estasaun votu sei aumenta iha territóriu Timor-Leste tomak. Ba eleisaun antesipada 2018, iha sentru votasaun 885. Ba eleisaun prezidensiál 2022,  sentru votasaun  sei aumenta ba 1200.

Advertisement

Ho númeru sentru votasaun no estasaun ne’ebé barak, númeru votante iha fatin ida-idak sei menus. Governu Timor-Leste foti medida di’ak ida atu proteje mós povu  husi peste letál Covid-19.

Jornalista: Vito Salvador

 

Advertisement
Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Polítika

TL-ONU Kontinua Diskute Programa Prioridade Sira Ne’ebé Reflete ho ODS

Published

on

Hatutan.com, (26 Abríl 2024), Díli- Primeiru-Ministru (PM), Kay Rala Xanana Gusmão kontinua diskute ho Sekretáriu Jerál Adjuntu ONU nu’udar mós Diretór Rejionál bá Asuntu Asia Pasífiku bá Sekretáriu Koordenasaun Dezenvolvimentu,  David McLachlan, hodi ko’alia kona-ba prioridade sira iha saúde, edukasaun, inklui kona-bá podér turizmu no ekonomia  verde no ekonomia kor-azúl bá futuru Timor-Leste nian ne’ebé reflete ho Objetivu Dezenvolvimentu Sustentavel (ODS).

(more…)

Kontinua Le'e

Polítika

Semana oin, PN Submete Redasaun Fínal Proposta Alterasaun Lei CAC bá Prezidente Repúblika

Published

on

Hatutan.com, (26 Abríl 2024), Díli—Komisaun A Parlamentu Nasionál (PN) ne’ebé trata asuntu Lejizlasaun no Justisa, halo ona pareser no redasaun final bá proposta Lei, 2ª alterasaun bá Lei n°8/2009, 15 de Jullu kona-bá Komisaun Anti-Korrupsaun (CAC siglá portugés).  Nune’e, semana oin, sei submete redasaun final bá Prezidente Repúblika atu promulga.

(more…)

Kontinua Le'e

Polítika

SEATOU Halo Evikasaun Tanba Simu Orden

Published

on

Hatutan.com, (25 Abríl 2024), Díli- Sekretáriu Jerál Partidu FRETILIN, Mari Alkatiri hateten evokasaun ne’ebé mak Sekretáriu Estadu Asuntu Toponímia  no Organizasaun Urbana (SEATOU), Germano Santa Brites Dias, halo bá abitante sira ne’ebé okupa espasu públiku no rai Estadu tanba hetan orden.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending