Connect with us
Pakote Ahi

Baucau

Austrália Apoia Komunidade Caibada Uaima’a Hakiak Manu Lokál

Published

on

Hatutan.com, (21 Fevereiru 2022), Baucau-Governu Austrália liuhosi Australian Humanitarian Partnership (AHM) iha Timor-Leste, fó apoia manu lokál ba komunidade Suku Caibada Uaima’a, Postu Administrativu Baucau Vila, Munisípiu Baucau, atu bele ajuda rekupera ekonomia família uma-laran nian durante situasaun pandemia COVID-19.  

Apoia manu lokál ba komunidade Suku Caibada Uaima’a, Postu Administrativu Baucau Vila. Foto/Hatutan.com

Hirak ne’ebé hola parte iha AHM ne’e kompostu husi  CARE International, Caritas Austrália, Oxfam, Plan International no World Vision.

Projetu ida ne’e, servisu hamutuk ho organizasaun nasionál ba ema ho defisiénsia nian, liuhosi Ra’es Hadomi Timor oan (RHTO), inklui parseiru lokál sira seluk, iha nivel komunidade.

 Koordenadór Projetu World Vision nian iha Munisípiu Baucau, Juvinál da Costa Simões, informa apoiu sira-ne’e fó liuhosi World Vision nia projetu AHM, ne’ebé mak haree kona-bá asuntu prevensaun COVID-19 nian, no projetu ida mak sira hanaran Flat Respons, atu bele responde ba situasaun inundasaun.

Advertisement

World Vision haree katak, durante situasaun pandemia COVID-19, limita tebes komunidade sira-nia movimentu atu asesu ba merkadu, atu hala’o atividade sósiu-ekonómiku seluk. Ho nune’e, liuhosi projetu ne’e, World Vision distribui manu lokál ba komunidade sira iha Caibada Uaima’a, hodi rekupera fali sira-nia ekonomia família uma-laran nian.

Manu lokál sira ne’e, distribui ba grupu rua mak hanesan, Mauliga iha Aldeia Haurobo, no Maukiak, lokaliza iha Aldeia Ana-Waru, Suku Caibada Uaima’a.

“Atividade hirak ne’e, nu’udár atividade extra ida ba sira, tanba durante situasaun pandemia, sira laiha atividade seluk ne’ebé bele ajuda sira nia xefe família no sira iha de’it uma. Entaun, atividade ida ne’ebé sira halo maka, harii grupu hakiak manu, atu bele ajuda sira-nia rekuperasaun ekonomia durante situasaun pandemia COVID-19 iha sira nia área,” Koordenadór Projetu World Vision nian iha Munisipiu Baucau, Juvinál da Costa Simões, hateten ba jornalista sira hafoin halo monitorizasaun projetu ba grupu sira iha Caibada Uaima’a, Segunda (21/02/2022).    

Manu luhan. Foto/Hatutan.com

Koordenadór Projetu World Vision nian ne’ebé destakadu iha Munisipiu Baucau ne’e, hateten tán, grupu Mauliga, ho membru hamutuk na’in-hitu, no manu lokál ne’ebé simu, ho totál hamutuk 11. Grupu Maukiak, iha membru na’in-11 no totál manu ne’ebé simu hamutuk 12.

World Vision hamutuk ho Sekretária Estadu Kooperativa (SEKOOP) no Institutu Apoiu ba Dezenvolvimentu Emprezariál (IADE), fasilita ona mós formasaun kona-bá kréditu ho negósiu nian ba membru grupu sira iha Caibada Uaima’a.

“Rai no empresta osan, nune’e mós, ami akomoda sira ho atividade hakiak manu, atu oinsá sira bele maneja, hodi suporta sira-nia grupu ida-ne’e, atu bele hetan rendimentu balu, durante situasaun pandemia no mós ajuda sira nia família,” Juvinál da Costa Simões, afirma tán.

Advertisement

World Vision mós fasilita komunidade sira, liuhosi halo distribuisaun fini ba komunidade agrikultór sira mak hanesan, modo-musan, fehuk-midar, fore-rai, fore-keli ho fore-mungu, hodi bele aproveita halo toos iha tempu pandemia.

“Apoiu ida ne’e, la’ós de’it ba grupu, maibé World Vision mós suporta uma-kain kbiit laek. Kada aldeia, ami selesionadu uma-kain rua ne’ebé sai benefisiáriu ba iha hakiak manu,” Juvinál da Costa Símões informa.

Liuhosi servisu hamutuk entre autoridade lokál no komunitáriu sira, World Vision mós halo distribuisaun pakote ai-han ba komunidade sira iha Suku Caibada Uaima’a tuir lista no dadus identifikasaun hosi xefe aldeia sira.

Reabilitasaun ba Torneira no Tanke Bee-moos

Reabilitasaun ba Torneira no Tanke Bee-moos. Foto/Hatutan.com

Durante pandemia COVID-19, World Vision mós tulun komunidade sira iha Caibada Uaima’a, hodi halo reabilitasaun ba torneira hamutuk tolu, no tanke bee-moos nian ba komunidade sira, inklui instala lutu protesaun hodi asegura bee iha komunidade.

Objetivu hosi apoiu sira ne’ebé mak World Vision hatudu, atu asegura komunidade sira bele iha dixiplina uza bee, tuir nesesidade no tempu.

Advertisement

Informasaun hosi autoridade lokál sira katak, iha área hirak ne’e, komunidade balu la asesu ba bee, tanba la sufisiente. Problema ida-ne’e mosu, tanba seidauk iha regulamentu ruma ne’ebé regula komunidade sira atu bele maneja sira-nia aan atu uza bee ho di’ak.

Distribui Fasilidade Sanitáriu     

World Vision iha Timor-Leste, liuhosi nia ekipa destaka sira iha Munisípiu Baucau, halo mós instalasaun ba ekipamentu ka fasilidade sira sanitária nian, ba iha fatin públiku sira mak hanesan, Asrama São José iha Suku Buruma, Eskola Sekundária Jerál iha Laga Vila no Postu Saúde iha Aldeia Teki-Nomata, Postu Administrativu Laga Vila, Munisípiu Baucau.

Apoiu sira ne’e, nu’udár kontribuisaun ida komunidade sira atu evita transmisaun virus COVID-19 iha nivel komunidade.

“Ami mós distribui  fasilidade fase-liman hanesan jerigen, balde no mós sabaun ba iha komunidade sira hodi mantein halo prevensaun ba COVID-19,” Juvinál esplika.

Advertisement

Benefisiáriu Sira Agradese ba World Vision

Komunidade iha Aldeia Haurobo, Suku Caibada Uima’a, Brígida da Silva Freitas, ne’ebé sai benefisiáriu ba projetu reabilitasaun torneira no bee-moos hosi World Vision ne’e, espresa sira-nia sentimentu haksolok no hato’o agradesimentu ba esforsu Word Vision nian.

“Sira lori rai-henek, besi, rede no simente mak mai ajuda ami. Ami rasik mak servisu, feto ho mane hotu servisu ho voluntáriu. Ita mak uza ne’e, ita mak tenke servisu. Ami hakarak ajuda nafatin ami. Ami kontente ho buat hotu-hotu ne’ebé fó mai ne’e, ami husu obrigadu barak. Iha ne’e, sira ajuda liu kona-bá bee-moos, no hakiak mós manu,” Brígida haktuir.

Iha fatin hanesan, Marciana da Costa Flores, nu’udár membru ida hosi Grupu Mauliga, ne’ebé durante halo atividade hakiak-manu, informa tán katak, sira hetan apoiu manu lokál hosi World Vision hamutuk 11, inklui material sira ba halo nia manu-luhan.

 “Ha’u membru hosi Grupu Mauliga nian, durante ne’e ami hakiak manu, tanba apoiu hosi World Vision, nomós fó ajuda tán hanesan hahán ba manu nian. Bainhira hotu, dala-ruma ami ba sosa tán iha merkadu, lori mai fó ba sira hán,” Marciana hateten.

Advertisement

Reprezentante Grupu Maukiak, Pascoela de Carvalho haktuir, sira hahú hakiak manu lokál sira ne’e, iha fulan-setembru, no oras ne’e foin mak kompleta ba fulan-tolu. Maske seidauk iha produsaun barak, maibé benefisiária ne’e kompromete aan katak, sei proteje didi’ak manu hirak to’o produsaun barak, nune’e bele fa’an fali ba iha merkadu sira.

“Bainhira manu sira ne’e iha produsaun barak ona, maka ami sei uza ba fa’an hodi atende ba nesesidade ami nia oan sira nia eskola. Ami iha membru hamutuk na’in-12, maibé iha membru balu mak bá servisu, no membru balu sei estudante,” Pascoela dehan.

Pascoela informa tán, daudaun ne’e sira-nia grupu hahú halo tán ona ho atividade kréditu ka rai no empresta osan. Totál kapitál ne’ebé oras ne’e sira iha, hamutuk $445.00.

Membru sira iha grupu ne’e nia laran, sira ho inisiativa rasik, hodi kria tán ona grupu halo kréditu osan, hodi responde ba situasaun sira ne’ebé sira enfrenta.

Bainhira membru sira empresta $100.00, to’o fulan-tolu mak hatama dala-ida ho valor $50.00, no ho funan, entre $2.00 ka $3.00.

Advertisement

“Ami kontente, tanba sasán hirak ne’e mós sira mak fó de’it, hanesan hahán ba manu, ai-moruk rega manu nia utun, ne’ebé ami hanesan sente kontente,” hateten Pascoela.

Xefe Aldeia Haurobu, Miguel Lucio da Costa rekoñese, nia komunidade sira simu duni apoiu hirak ne’e hosi World Vision, no haree katak, bele ajuda hakmaan duni sira, durante iha tempu pandemia COVID-19 nia laran.

Xefe Aldeia Haurobu ne’e, rekomenda ba World Vision atu kontinua tau matan ba nia komunidade sira, liu-liu grupu hirak mak estabelese ona, hodi bele haforsa liután sira nia atividade ba oin.

“Ami husu atu labele para de’it iha ne’e, maibé ami husu para atividade ka programa ne’ebé mak sira halo tiha ona, nafatin la’o, liu-liu hanesan agrikultura, fó fini, hakiak animal hanesan manu, no bele mós hakiak tán hanesan fahi ho bibi, iha ami nia aldeia,” Xefe Aldeia Haurobu, Miguel Lucio da Costa, fó hanoin.

Projetu Australian Humanitarian Partnership (AHN) ne’e, finansia hosi Governu Austrália no implementa hosi konsórsiu ONG sira Internasionál nian iha TL, durante tinan ida, fulan-neen, hahú hosi 2021 to’o fulan-Marsu 2022.

Advertisement

Jornalista: Rogério Cárceres

 

 

Advertisement
Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Baucau

Komunidade Uma-Kain 60 iha Uma-Ana-Iku Triste ho Atitude Autoridade BTL,E.P Baucau Tesi-Kotu Kanu Distribuisaun Bee-Moos bá Sira

Published

on

Hatutan.com, (23 Janeiru 2024), Baucau-Komunidade uma-kain 60 ne’ebé horik iha área Uma-Ana-Iku, Suku Bahu, Postu Administrativu Baucau Vila, Munisípiu Baucau, lamenta no triste ho atitude Diretora Bee Timor-Leste, Empreza Publika (BTL,E.P) Munisípiu Baucau, ne’ebé ho ‘arrogánsia’ tesi-kotu kanu distribuisaun bee-moos bá sira-nia horik fatin, Segunda (22/01/2024).

(more…)

Kontinua Le'e

Baucau

MS Kontinua Implementa Servisu Integradu Saúde Iha Baucau

Published

on

Hatutan.com (24 Novembru 2023), Baucau—Ministeriu Saúde (MS) liu hosi programa servisu integradu saúde kontinua koordena ho liña sektorais iha sentru saúde sia (9)  iha munisipu Baucau.

(more…)

Kontinua Le'e

Baucau

Sentru Saúde Quelicai Enfrenta Problema Barak-liu

Published

on

Hatutan.com (24 Novembru 2023), Baucau— Sentru Saúde iha Postu Admistrativu Quelicai, munisípiu Baucau enfrenta problema barak liu.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending