Hatutan.com, (11 Agostu 2022), Díli— Primeiru Ministru (PM) Taur Matan Ruak kontente ho inisiativa Prezidente Repúblika (PR) José Ramos Horta ne’ebe inisia rekonsiliasaun ho Timoroan sira ne’ebé oras-ne’e iha hela Timor Osidentál, liu hosi dokumentu Fraternidade Humana.

Primeiru Ministru (PM) Taur Matan Ruak ho Sekretáriu Jerál Partidu Frente Revolusionário Timorense Independente (FRETILIN), Mari Bim Amude Alkatiri. Foto/Suply.

Sentimentu ne’e tanba Xefe Governu konsidera prinsipiu Timor Leste nia katak, ida ne’ebé manán tenke jenerozu ba nia adversáriu hodi nafatin hadomi rekonsiliasaun.

Lee Mós:Tempu Ona TL Hatudu Onestidade Kona-bá Rekonsiliasaun

“Ha’u kontente loos no ne’e sai hanesan ezemplu ba ita hotu liu-liu ba joven sira, no joven sira aban bainrua tenke banati tuir buat sira ne’e, hodi husik buat ne’ebé liu, liu ona. Haree mak ba futuru,” Taur Matan Ruak hateten hafoin hasoru malu ho José Ramos-Horta iha Palásiu Prezidensiál Nicolau Lobato Bairru-Pité, Kinta (11/08/2022).

Advertisement

Xefe Governu ne’e espresa katak, sidadaun sira iha Timor Leste bainhira ba Indonézia, maibé timoroan sira iha timor osidentál la duni, halo nusa mak sira atu mai fali Timor tenke duni sira, no ida ne’e la di’ak.

“Ita iha prinsípiu ida ema ne’ebé manán tenke jenerozu ba sira ne’ebé lakon. Entaun ite tenke halibur no inisiativa Prezidente Repúblika nian ne’e la’ós de’it foun. Ida-ne’e bazeia ba polítika ne’ebé uluk maun Xanana halo no ita hotu-hotu halo katak funu hotu, hotu ona. Timoroan halo nusa atu hamutuk atu dezenvolve rai ne’e,” Taur Matan Ruak hateten.

Pás no estabilidade ne’e mai hosi interasaun, kooperasaun no rekonsiliasaun. Ida ne’e ezemplu boot ba mundu tanba Timor Leste ho Indonézia hatudu ezemplu di’ak.

Bainhira Timor ho Indonézia bele, tanba saida mak Timoroan ho Timoroan labele tán ne’e Taur Matan Ruak konsidera inisiativa Xefe Governu nia inisiativa ne’e hola parte iha polítika ne’ebé Estadu Timor Leste hili.

Timoroan Iha Rai-liur Iha Direitu ba Nasionalidade Timorense

Advertisement

Antes ne’e, Sekretáriu Jerál Partidu Frente Revolusionário Timorense Independente (FRETILIN), Mari Bim Amude Alkatiri hateten konstituisaun fó dalan ba Timoroan sira iha ema nia rain bele hetan nasionalidade Timorense baihira hakarak fila mai TL tanba lei fó dalan.

Mari Alkatiri hato’o pozisaun relasiona ho esforsu ne’ebé Prezidente Repúblika José Ramos-Horta halo hodi hakle’an rekonsiliasaun entre sidadaun Timor Leste ho Timoroan sira ne’ebé oras-ne’e hela iha Timor Osidentál.

“Ita nia konstitusaun dehan se mak moris iha Timor ka se mak oan hosi inan ka aman nasionalidade Timorense, nia iha direitu atu fila mai hela iha Timor. Ne’e konstituisaun mak dehan no Timor Leste nia lei sidadania mós dehan se mak moris iha Timor no oan hosi ema ida ne’ebé hosi Timor nia iha direitu sai sidadaun Timor,” Alkatiri hateten iha Palásiu Prezidensiál Bairru-Pité, Tersa (09/08/2022).

Kona-bá dokumentu Fraternidade Humana, Alkatiri konsidera hanesan problema relijiaun nian partikularmente entre Katólika ho Muslumanu, tanba ne’e nia la’ós líder relijiozu maibé líder polítiku nune’e sei la halo komentáriu kle’an kona-bá dokumentu ne’e.

Maski nune’e, Alkatiri duni mak lori dokumentu ne’e ba Parlamentu Nasionál (PN) no halo esforsu ikus mai PN ratifika hodi adopta sai dokumentu ida ne’ebé sei integra ba kurríkulu edukasaun nian.

Advertisement

“Ha’u hanoin ita nia moris ne’e depois referendu riku tebes ho rekonsiliasaun. So que dala barak ita halo rekonsiliasaun ho ema sira ne’ebé tama mai husi li’ur mas entre ita ne’ebé uluk hamutuk halo funu no luta mak la rekonsilia malu,” nia dehan.

Jornalista: Vito Salvadór